تحقیق آثار تربیتی نماز (docx) 10 صفحه
دسته بندی : تحقیق
نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحات: 10 صفحه
قسمتی از متن Word (.docx) :
آثار تربیتی نماز
نـمـاز در لـغت به معنای پرستش, نیاز, سجود, بندگی و اطاعت, خم شـدن بـرای اظـهـار بـندگی و اطاعت و یكی از فرایض دین و عبادت مـخصوصی است كه مسلمانان پنج بار در شبانه روز به جا می آورند.
معنا و مفهوم نماز نـمـاز در لـغت به معنای پرستش, نیاز, سجود, بندگی و اطاعت, خم شـدن بـرای اظـهـار بـندگی و اطاعت و یكی از فرایض دین و عبادت مـخصوصی است كه مسلمانان پنج بار در شبانه روز به جا می آورند. نـماز یعنی خدمت و بندگی, فرمان برداری, سر فرود آوردن و تعظیم كردن به نشانه احترام. نماز, داروی نسیان و وسیله ذكر خداوند است. نـمـاز, رابـطه معنوی مخلوق با خالق است. نماز یعنی دل كندن از مـادیـات و پـرواز دادن روح; یـعـنی پا را فراتر از دیدنی ها و شنیدنی ها نهادن. نماز در قرآن و حدیث فـلـسـفـه, فایده و آثار, شرایط و آداب و اوصاف نماز در آیات و روایـات بـسـیاری آمده كه پرداختن به همه آن ها در این جا ممكن نـیـسـت, لـكـن بـه طور مختصر قطره ای از دریای معارف اسلامی را درباره نماز بازگو می كنیم. نماز, بزرگ ترین عبادت و مهم ترین سفارش انبیا است. لقمان حكیم پـسـرش را بـه نـمـاز تـوصـیه می كند.۱ حضرت عیسی(ع) در گهواره فـرمـود: خـدایـم مـرا بـه نـماز و زكات سفارش كرده است.۲ حضرت ابـراهـیـم(ع) هـمـسر و كودك خویش را در بیابان های داغ مكه آن هـنـگـام كه هیچ آب و گیاهی نداشت, برای به پا داشتن نماز مسكن داد.۳ پـیـشـوایـان مـعـصوم ـ علیهم السلام ـ هنگام نماز رنگ می باختند. گـرچـه بـعـضـی نـمـاز را به خاطر بهشت یا ترس از عذاب جهنم می خـوانند, اما حضرت علی(ع) نه برای تجارت و ترس از آتش, بلكه به خاطر شایستگی خدا برای عبادت نماز می خواند.۴ نـمـاز, اهرم استعانت در غم ها و مشكلات است. خداوند می فرماید: از صبر و نماز در مشكلات كمك بگیرید و بر آن ها پیروز شوید. نـمـاز بـه مـنزله پرچم و نشانه مكتب اسلام است. پیامبر اكرم می فرماید: علم الاسلام الصلوه نـماز به منزله سر نسبت به تن است. پیامبر)ص(می فرماید: موضع الصلوه من الدین كموضع الراس من الجسد نـمـاز بـرای اولـیای خدا شیرین و برای غیر آنان دشوار و سنگین است. قرآن می فرماید: وانها لكبیره الا علی الخاشعین در اهـمـیـت نـمـاز همین بس كه حضرت علی(ع)در جنگ صفین و امام حـسین(ع) در ظهر عاشورا دست از جنگ كشیدند و به نماز ایستادند. و آن گـاه كـه بـه عـلی(ع) ایراد گرفتند كه چه هنگام نماز است؟ ایـشـان فرمود: ما برای همین می جنگیم تا مردم اهل نماز باشند. در زیـارت نـامـه وارث مـی خـوانیم اشهد انك قد اقمت الصلوه; شهادت می دهم كه تو نماز را برپا داشتی حضرت علی)ع(درباره نماز بارها سخن به میان آورده كه در این جا به چند نمونه اشاره می كنیم. الـف درباره بركات نماز می فرماید: فرشتگان, آنان را در بر می گیرند و آرامش بر آنان نازل می شود, درهای آسمان بر آنان گشوده و جایگاه خوبی برایشان آماده می شود ب) در خـطـبـه ۱۹۶ نهج البلاغه گوشه هایی از مفاسد اخلاقی هم چون كـبر و سركشی و ظلم را برمی شمارد و آن گاه می فرماید: نماز به هـمـه وجـود انـسـان آرامـش می بخشد, چشم ها را خاضع و خاشع می گـردانـد, نـفس سركش را رام و دل ها را نرم و تكبر و بزرگ منشی را محو می كند. ج)هـم چـنین در نامه ای به محمد بن ابی بكر می نویسد: نماز را در وقـت مـعین آن به جای آر و به خاطر آسوده بودن از كار نماز, پیش از وقت معین آن را برپای مدار و آن را واپس مینداز.۸ آداب نماز و آثار تربیتی آن شـرایـط و آداب نماز به قدری زیاد است كه تمام نظام ها و روابط انـسـانـی را بـه طور خودكار تنظیم و اصلاح می كند. توجه به همه آثـار تـربیتی نماز كار مشكلی است ولی ما چند نمونه آن را بیان می كنیم: ۱. ادب در بـرابـر سـخـن امـام جماعت; در نماز جماعت وقتی امام مشغول خواندن حمد و سوره است باید ساكت باشیم. ۲. مـراعات حقوق دیگران; آب وضو, مكان نمازگزار و لباس او باید حـلال و از مـال دیگران و غصبی نباشد; حتی اگر از مال خمس نداده لباس تهیه كند, نمازش باطل است. ۳. تـغـذیـه و بهداشت نمازگزار; اگر نمازگزار از مشروبات الكلی اسـتـفـاده كـرده باشد, تا چهل روز نمازش مورد قبول نیست. لباس نـمـازگـزار نیز باید پاك باشد و بهتر است به هنگام نماز عطر و مسواك زد و موها را شانه كرد. ۴. همسرداری كسی كه به همسر خود نیش بزند, نمازش قبول نیست. ۵. ولایت كسی كه اهل نماز است ولی تسلیم طاغوت ها است و ولایت و حـكـومـت رهـبـران اسلامی را پذیرا نیست, نمازش قبول نیست; گرچه تمام عمر در كنار كعبه باشد. ۶. نـظـم و ترتیب; در تمام كلمات و كارهای نماز نظم و ترتیب به چشم می خورد. ۷. انـعطاف و هم آهنگی; امام جماعت باید با مردم هم آهنگ باشد; بـه ایـن معنا كه مراعات ضعیف ترین افراد را بكند. اگر كسی دیر بـه جماعت رسید, امام باید كمی ركوع خود را طول بدهد تا او نیز بـه نـمـاز بـرسد. مردم نیز باید خود را با امام هم آهنگ كنند مـثـلا كسانی كه یك ركعت از نماز جماعت عقب هستند و در ركعت دوم بـه جـمـاعـت پیوسته اند, می توانند با نوعی انعطاف و تغییر در نماز جماعت شركت كنند. ۸. اعـتـماد; اگر هریك از امام یا مردم در انجام قسمتی از نماز شـك كـردنـد, بـایـد بـه یك دیگر اعتماد كنند; یعنی با توجه به رفتار دیگری تصمیم بگیرند. ۹. ورزش اگـرچه نماز برای انجام وظیفه الهی است, ولی طراحی آن طـوری اسـت كه در لابه لای نماز و حركات ركوع و سجود یك نوع حركت ورزشی نیز نهفته است. ۱۰. آمـوزش اجباری; نمازگزار باید مسائل و احكام مورد نیاز خود را فراگیرد. ۱۱. آگـاهـی از اخـبـار; مـردم با شركت در نمازجمعه و جماعت با اخبار و مسائل دینی و مشكلات مسلمانان آشنا می شوند. ۱۲. امـر به معروف و نهی از منكر حی علی الصلوه در اذان یكی از بزرگ ترین معروف ها است. معانی بلند عبارات و الفاظ نماز نـمازگزار با گفتن الله اكبر ابهت همه ابرقدرت ها را می شكند و خـطـ بـطلان بر همه قدرت های طاغوتی, وسوسه های ابلیس و جاذبه های مادی می كشد. بـا گفتن بسم الله به كار خود قداست و كرامت می دهد و در خود تـوكـل و وابستگی به قدرت غیبی را ایجاد می كند و به دنیا اعلام مـی كـنـد قدرتی كه من به او پناه آورده ام, سرچشمه مهربانی ها است. بـا الـحـمـدلله گفتن خود را از اطاعت كردن و بله قربان گفتن انسان های سفله و پست رها می كند. بـا رب العالمین قدرت لایزال خداوندی را بر تمام جهانیان حاكم می داند.
با الرحمن الرحیم تمام هستی را از آن خدا معرفی می كند. بـا ایـن جمله بیان می كند كه نه تنها نعمت های مادی خداوند ما را احـاطه كرده بلكه نعمت های معنوی خداوند نیز ما را فراگرفته است. بـا گـفتن مالك یوم الدین مسیر و آینده را مشخص می كند و یاد روز سخت دادرسی را در دل زنده می كند. تـا ایـن جـا, نمازگزار زمینه برای اظهار بندگی و ابراز نیاز و مـددخـواهـی از خدا را فراهم می كند و بعد از این مرحله با درك عـظـمـت خـدا و رحـمـتش و ابراز نیاز خویش می گوید: ایاك نعبد وایـاك نـسـتـعـین تنها مطیع امر تو هستیم نه غلام حلقه به گوش جباران و تنها از تو یاری می طلبیم. با گفتن اهدنا الصراط المستقیم از خدا طلب هدایت می كند, چرا كـه با پیمودن این راه او به تمام هوس ها و افراط و تفریط ها و وسوسه های شیطانی پشت پا می زند. با گفتن صراط الذین انعمت علیهم الگوها را مشخص می كند. بـا غـیـر الـمغضوب علیهم ولا الضالین به گروه های انحرافی كه انسان های پاك را اغفال می كنند هشدار می دهد. بـا ركوع در برابر عظمت پرورگار, اظهار بندگی و اطاعت می كند و فـروتنی و تواضع و خضوع خود را در برابر عظمت پروردگار نشان می دهد. با سجده, تذلل و اظهار كوچكی و خاكساری در برابر خدا را نمایان می سازد. ذكـر مـقـدس سبحان الله كه در تمام عبادت ها به چشم می خورد, حـقـیـقـتـی را در بر دارد كه ریشه در همه عقاید و تفكرات صحیح اسـلامـی دوانده است و زیربنای ارتباط انسان با خدا و صفات كمال او اسـت; روح تعبد و مغز عبادت, همان تسبیح است. توحید و عدل و نـبـوت و امـامـت و معاد براساس تسبیح خدا و منزه دانستن او از عـیـوب و كـمبودها است. توحید خالص جز با منزه دانستن پروردگار از شریك و شبیه و عیب و عجز محقق نمی شود. آثار فردی و اجتماعی نماز نـمـاز تاثیر بسزایی در زندگی فردی و اجتماعی فرد دارد. در این جا برخی از آن ها را فهرست وار بیان می كنیم. نمازگزار در مقایسه با كسی كه نماز نمی خواند, احساس آرامش بیش تری دارد. هـنـگـامی كه از طریق نماز, روح خود را به معراج می فرستد و با خـدا و نام او پیوند می دهد, احساس عزت و قدرت می كند و از هیچ كس و هیچ قدرتی نمی ترسد. نـمازگزار هیچ گاه چشمش را به چیزهای حرام آلوده نمی كند و نمی گـذارد هوس های زودگذر و وسوسه های شیطانی روح و ذهنش را مشغول كـنـد. در مـقـابل, دامن گیری مفاسد جاذبه های آلوده موجود در اجـتـمـاع, زلـف هـا و بدن های عریان صحنه های بدآموز و تحریك كـنـنده, موسیقی و نغمه های حرام چنان پرده ای بر دل های افراد بـی نـماز می كشند كه آنان را توان مشاهده و ارتباط با ظرایف و لطایف و معنویت نیست. در جـهان امروز كه لجام گسیختگی فرهنگی به طور فزاینده ای سلامت و امـنیت جانی بسیاری از جوامع را به مخاطره انداخته است و همه روزه شاهد طغیان و عصیان گروه های مختلف مردم به ویژه نوجوانان و جـوانان هستیم, كیست كه فریادرس این مردم باشد؟! آیا چیزی جز نـماز و توكل و امدادهای غیبی خداوندی می تواند ناجی این افراد از مـنـجـلاب ایـن گـنـاهان عظیم شود و آن ها را از سقوط به دره نیستی و فلاكت باز دارد؟ آثار و عواقب ترك نماز تـرك نماز در دنیا و آخرت عواقب تلخی دارد. در قیامت, اهل بهشت از دوزخـیـان می پرسند: چه چیزی شما را روانه جهنم كرد؟ یكی از پـاسـخ هایشان این است كه ما پای بند به نماز نبودیم.۹ در جایی دیگر به نمازگزارانی كه در نمازشان سهل انگاراند; یعنی گاهی می خوانند و گاهی نمی خوانند, می گوید: وای بر آنان.۱۰ رسـول خدا)ص(فرموده است من ترك الصلوه متعمدا فقد كفر; هركه عمدا نماز را ترك كند, از اسلام خارج شده و كافر است در جـایـی دیـگر می فرماید: بین العبد وبین الكفر ترك الصلوه; مرز بین بنده خدا و كفر, ترك نماز است. هیچ انسان با وجدان و متفكری نیست كه از ابعاد و اسرار و ظرایف نـماز آگاه باشد ولی از كنار آن ها بی اعتنا رد شود مگر كسانی كـه بـه خـاطر غفلت و بی خبری, توفیق سخن گفتن با خداوند را از خود سلب كرده اند.