تحقیق آیین دوستی و دوست یابی دختر و پسر (docx) 8 صفحه
دسته بندی : تحقیق
نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحات: 8 صفحه
قسمتی از متن Word (.docx) :
آیین دوستی و دوست یابی
در این تحقیق قصد بر این است که در مورد موضوع دوستی و دوست یابی که زیر مجموعه اخلاق
معاشرت است و دیدگاه اسلام و ائمه در این خصوص بحث شود .
نعمت دوست :
از قديم گفتهاند: هزار دوست کم است و يک دشمن بسيار.
دوست، همدم تنهايي هاي انسان، شريک غم ها و شادي ها، بازوي ياريرسان در نيازمندي ها،
تکیه گاه انسان در مشکلات و گرفتاري ها و مشاور خيرخواه در لحظات ترديد و ابهام است.
بعضي از مردم، به خاطر خصلت هاي خودخواهانه يا توقعات بالا يا تنگ نظري يا سختگيري يا
دلايل ديگر، نميتوانند براي خود، دوستي برگزينند و از "تنهايي" درآيند. اين به تعبير حضرت
علي(ع) نوعي ناتواني و بيدست و پايي است.
هم دوست يافتن "هنر" است، هم دوست نگه داشتن، هم دوستي هاي تعطيل شده و به هم خورده را
دوباره پيوندزدن و برقرار ساختن .
حضرت علي(ع) ميفرمايد: "اَعجَزُ الناسِ مَنْ عَجَزَ عَن اکتسابِ الأخوان، وَ اعجزُ منه مَنْ ضَيَّعَ مَنْ
ظَفَرَ بِهِ مِنهم؛ ناتوانترين مردم کسي است که از دوستيابي ناتوان باشد.ناتوانتر از او کسي است که
دوستانِ يافته را از دست بدهد و قدرت حفظ آنها را نداشته باشد "
تأمل در اينکه چه خصلت ها و برخوردها و روحيههايي سبب ميشود انسان، دوستان خود را از
دست بدهد و تنها بماند، يا آنکه از آغاز، نتواند دوستي براي خويش بگيرد، ضروري است.
سعدي گفته است : " دوستي را که به عمري فراچنگ آرند، نشايد که به يک دم بيازارند "
همرنگ و هماهنگ :
دوستان هر کس، مبناي قضاوت ديگران نسبت به شخصيت و افکار او است .
به علاوه، تأثيرپذيري انسان از دوستان، در سنين مختلف، چه کودکي، چه جواني و چه حتي
ميانسالي، بسيار است.
از اين رو دقت در گزينش "دوستِ موافق"، به سلامت اخلاقي و رفتاري انسان کمک ميکند .
به فرموده حضرت علي(ع): "الصّاحِبُ کالرُّقعَةِ فاتَّخِذْهُ مشاکِلاً؛ دوست، همچون وصله جامه است،
پس آن را هم شکل و همسان با خودت برگزين "
ارتباط قلبي و دروني ميان انسان ها، به پيوندهاي اجتماعي و بيروني ميانجامد. روابط اجتماعي هم،
در روحيات و اخلاق افراد، اثر ميگذارد .
بنابراين، آنان که به تعالي فکر و سلامت اخلاق و تکامل شخصيت خويش علاقهمندند، ناگزير بايد در
انتخاب دوست، "معيارهاي مکتبي" را لحاظ کنند و به آنچه از دوست ميگيرند، اهتمام ورزند .
نشاندهنده معيارِ "دوستان" در ارزيابي شخصيت يک فرد است که مردم نيز آن را در داوري ها و
ارزيابي هاي خويش به کار ميگيرند .
حضرت رسول اکرم(ص) مي فرمايد: "مَثَلُ الجليسِ الصّالحِ مَثَلُ العَطّارِ، اِنْ لم يُعْطِکَ مِنْ عِطرِهِ
اصابَکَ مِنْ ريحِهِ و مَثَلُ الجليس السّوءِ مَثَلُ القَيْنِ اِنْ لم يُحْرِقْ ثوبَکَ اصابَکَ مِنْ ريحِه؛ مَثَلِ همنشين
شايسته و خوب، مثل عطّار است، که اگر از عطر خودش هم به تو ندهد، ولي از بوي خوش او به
تو ميرسد، و مَثَل همنشين بد، همچون کورهپز آهنگري است که اگر لباس تو را هم (جرقههاي آتش
کوره) نسوزاند، ولي بوي کوره به تو مي رسد "
دوست شايسته :
در منابع ديني، در اينکه "دوست خوب" کيست؟ و با چه کساني بايد دوستي و موّدت داشت و از
معاشرت و همنشيني چه کساني بايد پرهيز کرد، و... احادیث با رهنمودهای جالب بسیاری است .
امام حسن مجتبي(ع) در بستر بيماري بود و پس از آن مسموميت که به شهادتش منجر شد، در
ديداري که جُناده (از اصحاب وي) با حضرت داشت، امام چنين توصيه فرمود:"اِصْحَبْ مَنْ اِذا
صَحِبْتَهُ زانَکَ، وَاِذا خَدِمْتَهُ صانَکَ وَ اِذا اَرَدْتَ منه مَعوُنَةً اَعانکَ و ..." با کسي همنشيني و
مصاحبت و دوستي کن که :
هرگاه با او همنشين شدي، مايه آراستگي تو باشد. 1.
2. آنگاه که خدمتش کني، تو را نگهبان باشد.
3. هرگاه از او ياري خواستي، کمکت کند.
4. اگر سخني گفتي، تو را تصديق کند.
5. اگر بر دشمن حمله بردي، قدرت وصولت تو را بيفزايد.
6. اگر دستت را به فضل و نيکي دراز کردي، او هم دست، پيش آورد.
7. اگر در تو (و زندگيت) رخنهاي پديد آمد، آن را برطرف سازد.
8. اگر از تو نيکي ديد، آن را در شمار و حساب آورد.
9. اگر چيزي از او طلبيدي، عطا کند.
10. اگر تو ساکت بودي و چيزي نخواستي او آغاز کند و نيازت را برطرف سازد.
اينها اوصاف کسي است که شايسته رفاقت و دوستي از ديدگاه امام مجتبي(ع) است .
از اينها برميآيد که آيين دوستي عبارت است از: آراستن دوست، ياري رساندن، قدرشناس بودن،
تقويت کردن، همکاري داشتن و در راه دوست، فداکاري و خدمت کردن .
از سوي ديگر، اگر در سخنان ائمه(عليهم السلام) از دوستي با بعضي نهي شده، آنها نيز به عنوان
صاحبان "رفتار ناپسند" محسوب ميشوند که در قلمرو آيين دوستي از قبيل: عيبجويي، نابخردي،
کينهتوزي، پرتوقّعي، کمظرفيّتي، بددهاني و بدزباني، بيتقوايي، لجاجت و ستيزهجويي، شوخيهاي
بيجا و آزاردهند، خودپسندي و بدرفتاري و از اين دست خصلتها و رفتارها نميگنجد.
اينها، هم موجب کاهش دوستان و سستيِ دوستيها ميگردد، و هم شيوههاي ناپسند در معاشرت با
دوستان است که بايد از آنها پرهيز کرد .
دوستي حدّ و مرزي دارد که بايد آن حريم حفظ و آن حق، ادا شود :
امام صادق(ع) در سخن بلندي اين حدود و حقوق را بيان فرموده، ميافزايد: مراعات اين حدود، در
هر کس بود (همهاش يا مقداري) او دوست است، و گرنه نسبت دوستي و صداقت به او نده .
اين پنج نکته عبارت است از :
آنکه نهان و آشکار دوست، براي تو يکسان باشد.
. آنکه زينت تو را زينت و آراستگي خودش ببيند و عيب و نقصان تو را عيب خويش بشمارد
اگر به رياست و ثروت و پست و مقامي رسيد، اين پست و پول، رفتار او را نسبت به تو عوض
نکند .
. اگر قدرت و توانگري دارد، از آنچه دارد نسبت به تو دريغ و مضايقه نکند
اينکه تو را در گرفتاري ها، رها نکند و تنها نگذارد که جامع همه آن هاست .
جلوه دوستي کامل و راستين، در موّدت قلبي، حفظ حرمت ها، مراعات حقوق، ياري در هنگام نياز و
مساعدت در وقت گرفتاري است و بدون اينها ادعاي دوستي پذيرفته نيست .
امام علي(ع) ميفرمايد: "مردم، جز با امتحان و آزمايش شناخته نميشوند. پس همسر و فرزندانت را
در حال غيبت و نبودنت امتحان کن، و دوستت را در مصيبت و گرفتاري، و خويشاوندان خود را
هنگام نيازمندي و تهيدستي...... وَ صَديقَکَ في مُصيبَتِکَ "
دوست بيعيب :
واقعگرايي در همه مسايل، پسنديده است، از جمله در دوستيابي و دوستگزيني :
بعضي ها چنان آرماني فکر ميکنند که از واقعيت هاي ملموس و عيني فاصله ميگيرند و در عالم
خيال و ذهن، سير ميکنند. "دوستِ بيعيب" از اين گونه آرمان هاي دستنيافتني است .
البته بايد کوشيد تا حد امکان و توان، در دوستي ها سراغ افرادي رفت که که نقطهضعف کمتري
داشته باشند و اگر بيعيب باشند، چه بهتر .
ولي آيا انسان بيعيب (غير از معصومين) ميتوان يافت؟هر کس در موردي ممکن است نقصان و
نقطهضعفي داشته باشد .
حضرت علي(ع) در اين خصوص چنين مي فرمايد:"مَنْ لم يُواخِ الاّ مَنْ لا عَيْبَ فيهِ قَلَّ صديقُهُ؛ کسي
که بخواهد جز با افراد بيعيب دوستي و برادري نکند، دوستانش کم خواهند شد . "
نکات ديگر :
در باب دوستي، گوهرهاي فراواني در گنجينههاي حديثي ما نهفته است .
در اينجا فهرستي از نکات ديگر که در آيين دوستي بايد به کار بست، ميآوريم که برگرفته از
احاديث اين موضوع است :
از هر چيز، تازهاش را انتخاب کن و از دوست، قديمياش را .
از نشانههاي بزرگواري انسان، حفظ دوستان قديمي است .
بهترين دوستان، آنانند که در نصيحت و خيرخواهي، سازشکاري و مصانعه نميکنند، عيبهايتان را به
شما ميگويند، در کارهاي اخروي کمککار شمايند، شما را از گناهان باز ميدارند، و از لغزشهاي
شما چشم ميپوشند .
دوست خود را خيلي عتاب و سرزنش نکنيد که "کينه" ميآورد .
بدترين دوستان، آنانند که دوستي آنان، شما را به تکلف و رنج و زحمت بيندازد .
دوست واقعي کسي است که عيب دوست خود را در نهان به خودش بگويد، نه در آشکارا و نزد
ديگران .
هرگاه با کسي دوست شديد، از نامش، نام پدرش، نام قبيله و شهر و ديارش بپرسيد، که اين گونه
کسب شناخت ها نشانه صدق در دوستي است .
هرگاه به دوستي علاقه و محبت داشتيد، آن را ابراز کنيد و به او بگوييد، که موجب افزايش محبت و
علاقهمندي ميشود .
آنچه از دوست ميرسد تحمل کنيد، تحمل و بردباري، عيب ها را ميپوشاند .
خداوند، تداوم دوستي ها را دوست ميدارد. پس بر دوستي هاي خود، استمرار بخشيد .
با کساني که صرفا از روي طمع يا ترس يا تمايلات يا براي خوردن و نوشيدن با شما دوست
ميشوند، دوستي نکنيد. در پي يافتن دوستانِ باتقوا باشيد .
محبت و دوستي خود را بيجا و بيمورد صرف نکنيد، که اين گونه دوستيها در معرض گسستن است.
در پايان با حديث جالبي از اميرالمؤمنين(ع) قرار ميدهيم که ما را به مراعاتِ حقوق دوستان و
برادران ديني فرا ميخواند و از زير پا گذاشتن حقوق آنان به بهانه دوستي و خودماني بودن، نهي
ميکند.
اميرالمومنين حضرت علي(ع) ميفرمايد: "حق برادر ديني خود را با اتکّاءِ به رابطهاي که ميان تو
و او است، ضايع مکن، چرا که هرگز، کسي که حقش را ضايع و تباه کردهاي، برادر تو نيست " لا
تُضيعَنَّ حَقَّ اَخيک اِتکّالاً عَلي ما بَيْنَکَ وَ بَيْنَهُ، فانّه لَيْسَ لَکَ بِاَخٍ مَنْ اَضَعْتَ حَقَّهُ "
من ا... توفیق
منابع :
نهجالبلاغه
کتاب آیین زندگی اخلاق کاربردی فصل پنجم ( اخلاق معاشرت ) بخش 8 ( دوستی و دوست یابی )