تحقیق اندازه‌گیری حافظه آینده‌نگر و گذشته‌نگر (docx) 9 صفحه
دسته بندی : تحقیق
نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحات: 9 صفحه
قسمتی از متن Word (.docx) :
اندازه‌گیری حافظه آینده‌نگر و گذشته‌نگرThe Prospective and Retrospective Memory Questionnaire (PRMQ)
اغلب مطالعات حافظه انسانی معطوف به گذشته است؛ یعنی تمرکز بر توانایی افراد در یادآوری رویدادهایی که قبلاً آموخته‌اند یا تجربه کرده‌اند. در صورتی‌که در زندگی روزمره بیشتر با حافظه‌ای سروکار داریم که مبتنی بر حافظه آینده‌نگر است که در آن یادآوری به منظور انجام اعمال با قصد است. بین حافظه آینده‌نگری رویداد‌مدار و زمان‌مدار تمایز اساسی وجود دارد. حافظه آینده‌نگری زمان‌مدار یادآوری انجام عمل خاصی در زمان خاص است در حالی‌که حافظه رخدادمدار به خاطر آوردن انجام یک عمل تحت شرایط مناسب است (مثلاً وقتی کسی را دیدم، پیامی را بدهم.
همان‌طور که بدلی (1997) متذکر شد حافظه گذشته‌نگر و آینده‌نگر فقط از جهت زمانی گذشته و آینده با هم تفاوت ندارند بلکه حافظه گذشته‌نگر شامل به یادآوری «آنچه» درباره چیزی می‌دانیم می‌باشد؛ برعکس، حافظه آینده‌نگر به طور معمول بر «زمان» انجام کاری تمرکز دارد و زمینه اطلاعات کمی دارد. تفاوت دیگر اینکه حافظه آینده‌نگر به طور آشکار به طرح‌ها یا اهدافی مربوط می‌شود که به طریقی برای فعالیت‌های روزانه خود شکل می‌دهیم که در این مورد حافظه گذشته‌نگر صادق نیست.
در حافظه گذشته‌نگر نشانه‌های بیرونی بیشتری در دسترس است، این تفاوت بویژه در حافظه آینده‌نگر زمان- مدار بیشتر عینیت دارد. این تمایل وجود دارد که حافظه آینده‌نگر رخدادمدار بهتر از حافظه آینده‌نگر زمان‌مدار است، زیرا در حافظه رویداد‌مدار اعمال آینده به احتمال بیشتری با نشانه‌های بیرونی برانگیخته می‌شوند. حافظه آینده‌نگر برای طرح‌هایی بهتر است که رایج باشند، از اولویت بالایی برخوردار باشند. حافظه آینده‌نگر رخدادمدار با فرایندهای مشتق مفهوم سروکار دارند و به فرایندهای توجهی وابستگی دارد. در خصوص فرایندهایی که در حافظه آینده‌نگر زمان‌مدار دخالت دارند، ابهام بیشتری باقی مانده است؛ اما گاهی اوقات به سرنخ‌های بیرونی مربوط می‌شوند (آیزنک و کین، ترجمه زارع،1388).
برای اندازه‌گیری حافظه آینده‌نگر نیز می‌توان به افراد تکالیف مشخصی داد مثلاً از فرد خواسته شود بعد از اتمام آزمایش برق اتاق را خاموش کند و سپس اتاق را ترک کند. یا تکالیفی این چنینی. آزمونگر می‌تواند به فرد در قبال یادآوری تکالیف خواسته شده امتیاز یک بدهد و در صورت فراموشی نمره صفر (یادآوری آزاد). آزمونگر می‌تواند یادآوری با نشانه هم بیازماید یعنی در صورتی که فرد فراموش کرد که مثلاً کلید برق اتاق را خاموش کند آزمونگر با دادن نشانه سعی می‌کند تکلیف را یه یاد فرد بیاورد اگر فرد تکلیف را به یاد آورد یک امتیاز در غیر این صورت امتیاز صفر می‌گیرد (کرمی نوری، 1386 به نقل از زارع و تاراج، 1388).
زارع، صحراگرد و خدامرادی (1392) در تحقیقی با عنوان همسانی درونی و تحلیل عاملی تأییدی پرسشنامه حافظه آینده و گذشته‌نگر در نمونه ایرانی به معرفی پرسشنامه حافظه آینده‌نگر و گذشته‌نگر (PRMQ) که توسط اسمیت (2000) طراحی شده، پرداختند.
یک راه دستیابی به بینش در تمایز میان حافظه آینده‌نگر و حافظه گذشته‌نگر در زندگی روزمره افراد استفاده از پرسشنامه‌های خودسنجی می‌باشد. اسمیت (2000) نشان داده است که پژوهش‌های قبلی که با استفاده از فرم‌های خودگزارش‌دهی به بررسی توانایی حافظه پرداخته، تمایز میان حافظه آینده‌نگر و حافظه گذشته‌نگر را نادیده گرفته‌اند. برای مثال در پرسشنامه شکست‌های شناختی (برودبنت، کوپر، فیتزجرالد و پارکز، 1982) تنها دو ماده از 25 ماده به حافظه آینده‌نگر اشاره دارد. همچنین پرسشنامه حافظه روزمره که به‌وسیله ساندرلند، هریس و بدلی (1984 و 1988) ساخته شده تنها 3 ماده از 28 ماده آن حافظه آینده‌نگر را بررسی می‌کند.
جهت بررسی روایی فرم گزارش‌دهی پرسشنامه حافظه آینده و گذشته‌نگر، کرافورد، اسمیت، میلور، دلاسالا و لوجی (2003) داده‌های جمع‌آوری شده از جمعیت عمومی بزرگسالان (551=n) با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی مورد بررسی قرار دادند که به بهترین شکل در دو عامل جای می‌گیرند. همچنین آنها نشان دادند که اعتبار کل آزمون و خرده مقیاس‌های آن شامل حافظه آینده و گذشته‌نگر به ترتیب 80/0، 84/0 و 89/0 بوده است. کرافورد در سال 2003 نرم‌هایی را برای هر مقیاس آزمون به شکل T فراهم کرده است. بنابراین با توجه به پژوهش‌های مذکور پرسشنامه حافظه آینده و گذشته‌نگر دارای اعتبار و روایی سازه لازم جهت کاربرد در مجموعه‌های بالینی می‌باشد.
این پرسشنامه خودگزارش‌دهی دارای 16 ماده می‌باشد که به اندازه‌گیری مشکلات حافظه آینده‌نگر و گذشته‌نگر در زندگی روزمره می‌پردازد. نیمی از مواد آزمون به طور کامل در مورد حافظه آینده‌نگر و نیمی از آنها در مورد حافظه گذشته‌نگر است. اگرچه هدف اولیه، ساخت یک مقیاس خودگزارش‌دهی بوده که به شکل نظام‌داری حافظه آینده‌نگر و گذشته‌نگر را اندازه‌گیری می‌کند، هر ماده می‌تواند در سه بعد طبقه‌بندی گردد برای مثال سؤال شماره 14 ( اگر برای تماس با دوست یا خویشاوندی موفق نشده باشید، فراموش می‌کنید این کار را مجدداً انجام دهید؟) به عنوان سؤالی برای اندازه‌گیری حافظه آینده‌نگر، بلندمدت و خودنشاندار طراحی شده است.
در این آزمون از آزمون‌شوندگان خواسته می‌شود که بگویند چطور اغلب هر یک از این مشکلات برای آنها اتفاق می‌افتد و آن را در یک مقیاس 5 درجه‌ای (همیشه، اغلب اوقات، گاهی اوقات، به‌ندرت و هیچ‌وقت) نمره‌گذاری می‌کنند. پس از آن درجه‌بندی به ارزش‌های عددی 5 (همیشه) تا 1 (هرگز) تبدیل می‌شود و حداقل نمره هر فرد 16 و حداکثر آن می‌تواند 80 باشد (کرافورد و همکاران، 2003 و 2006).
مواد حافظه گذشته‌نگر شامل: 2-4-6-8-9-11-15 و مواد حافظه آینده‌نگر شامل: 1-3-5-7-10-12-14-16 می‌باشد. کرافورد و همکاران(2003) میانگین حافظه گذشته‌نگر را 18/20 و انحراف معیار 91/4 و برای حافظه آینده‌نگر میانگین 69/18 و انحراف معیار 98/4 را گزارش کردند.
نتایج پژوهش زارع و همکاران (1392) در نمونه ایرانی (500 نفر از دانشجویان دانشگاه تهران) نشان داد ضرایب آلفای کرونباخ برای عوامل PRMQ (خرده مقیاس‌های حافظه آینده‌نگر و گذشته‌نگر) به ترتیب برابر با 647/0، 735/0 و ضریب کل آلفای کرونباخ برابر با 806/0 بوده که نشان دهنده سطوح همسانی درونی بالا برای زیرمقیاس‌ها و کل پرسشنامه PRMQ می‌باشد. همچنین تحلیل عوامل تأییدی به روش حداکثر درست نمایی نشان داد که مقدار ویژه تنها چهار عامل قابل توجه می‌باشند که به طور کلی 293/28 درصد از واریانس کل را تبیین می‌کنند.
منبع:
زارع، حسین؛عبداله‌زاده، حسن؛ کاربرد آزمون‌ها در روان‌شناسی شناختی، تهران، 1393.
پرسشنامه حافظه آینده‌نگر و گذشته‌نگر PRMQ
عباراتهمیشهاغلب اوقاتگاهی اوقاتبه‌ندرتهیچ‌وقت1- آیا کاری را که چند لحظه‌ی قبل تصمیم به انجامش گرفته بودید، فراموش می‌کنید.2- آیا تاکنون پیش آمده جایی را که قبلاً دیده‌اید نتوانید شناسایی کنید.3- آیا انجام کاری که چند دقیقه‌ی بعد باید انجام دهید را فراموش می‌کنید، مثل خوردن قرص یا خاموش کردن کتری در‌حالی‌که روبروی شماست.4- آیا چیزی که چند دقیقه‌ی قبل گفتید را فراموش می‌کنید.5- آیا ملاقات‌هایی که توسط شخص دیگری تنظیم شده یا به‌وسیله یک یادیار مثل تقویم یادآوری شده‌اند را فراموش می‌کنید.6- آیا پیش آمده یک شخصیت تلویزیونی را در طول یک فیلم از یک صحنه به صحنه دیگر به یاد نیاورید.7- آیا چیزی را که قرار بوده بخرید (مثل یک کارت تولد)، با اینکه از جلوی آن مغازه رد می‌شوید، فراموش می‌کنید؟8- آیا در به یاد آوردن چیزهایی که در چند روز گذشته برای شما اتفاق افتاده، ناموفق هستید.9- آیا داستان مشابهی را که قبلاً برای فردی تعریف کرده‌اید، در موقعیت متفاوت دوباره برای همان شخص تعریف می‌کنید.10- آیا پیش آمده چیزی را که قبل از ترک اتاق یا بیرون رفتن لازم است با خودتان ببرید، حتی وقتی روبروی شما باشد، فراموش کنید؟11- آیا وقتی چیزی مثل عینک یا مجله را روی زمین می‌گذارید، فراموش می‌کنید که آن را بردارید.12- آیا درخواست مهمان خود برای دادن شی‌ای بر سر میز غذا (مانند نمکدان) را فراموش می‌کنید؟13- آیا شده که به چیزی نگاه کنید بدون آنکه تشخیص بدهید آن را چند دقیقه قبل دیده‌اید؟14- اگر برای تماس با دوست یا خویشاوندی موفق نشده باشید، فراموش می‌کنید این کار را مجدداً انجام دهید؟15- آیا برنامه‌ی تلویزیونی را که روز قبل دیده‌اید، فراموش می‌کنید؟16- آیا پیش آمده چیزی را که چند دقیقه قبل می‌خواستید بگویید فراموش کنید؟