تحقیق انواع ياتاقانها و شيوه روانكاري آنها (docx) 16 صفحه

دسته بندی : تحقیق

نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحات: 16 صفحه

قسمتی از متن Word (.docx) :

انواع ياتاقانها و شيوه روانكاري آنهاروانكاري ياتاقانهاياتاقانها اجزايي از ماشين آلات هستند كه خود از دو قسمت شفت(تكيه گاهي) و متحرك تشكيل شده اند. قسمت متحرك اين اجزا مي تواند بصورت Sliding (لغزشي) و يا Rolling (غلتكي) باشد كه در هر دو حالتمي توان از روغن و گريس به عنوان روانكار استفاده كرد.Sliding Bearing (ياتاقانهاي لغزشي):ياتاقانهاي تخت، ساده ترين نوع ياتاقانها هستند كه در اختراع چرخ بكار گرفته شدند. روانكار مناسب براي اين اجزا در سرعتهاي پايين تا متوسط(تا حدود زير200 rpm)، گريس است. در اين شرايط داشتن گرانروي بالا و تمايل كمتر به پراكنده شدن به اطراف، عامل مهمي در انتخاب روانكار است.اما در ياتاقانهاي محوري كه بار بصورت موازي و در امتداد شفت وارد مي شود روانكاري توسط روغن بهتر انجام مي شود. پيشنهاد گريس براي ياتاقانهاي لغزشي به پارامترهايي مانند: طراحي ياتاقان، سرعت و بار وارده، دماي عملياتي و روشهاي كاربرد گريس بستگي دارد.با درنظر گرفتن موارد ياد شده، مشخصاتي مانند نوع و درصد تغليظ كننده گريس، گرانروي روغن پايه، پايداري اكسيداسيون در دامنه دمايي كاركرد، ظرفيت تحمل بار و خواص ضدسايشي، مقاومت در برابر آب، سازگاري با آب بندها و مواد تشكيل دهنده ياتاقان بايد مورد بررسي قرار گيرند. بنابراين با توجه به تنوع ياتاقانهاي لغزشي و جايگاه كاربرد آنها، پيشنهاد نوع خاصي از گريس غيرممكن است. به عنوان مثال، سرعت و بار وارده به ياتاقان، قوام گريس را تحت تأثير قرار مي دهد و هر چه سرعت، بيشتر و بار، كمتر باشد بايد از گريس هاي شل تري استفاده كرد. در نهايت بايد يادآور شد، كه بهترين راه انتخاب گريس مناسب مراجعه به راهنماي سازنده دستگاه است كه در كنار آن مي توان از تجربه مصرف كننده و اطلاعات فني سازنده گريس نيز كمك گرفت.خراب شدن و آسيب ديدن ياتاقانهاي لغزشي دلايل متفاوتي دارد كه مهمترين آن عبارتند از: مواد سازنده ياتاقان، شرايط عملياتي(مانند دما، سرعت، بار، نوسانات، جريانهاي الكتريكي)، شرايط محيطي(دما، آلودگي، مواد خورنده) و شرايط و عوامل مربوط به روانكاري نامناسب.ياتاقانهاي با اجزاي چرخشي (Rooling) :در اصطلاح به اين دسته از ياتاقانها، ضداصطكاك(Anti Friction)مي گويند. سطح متحرك اين ياتاقانها توسط اجزايي مانند ساچمه ها(رول ها يا سوزنهايي كه در يك حالت كنترل شده مي توانند بغلتند) حركت مي كند. رينگ ثابت، رينگ متحرك و تعدادي اجزاي غلتان، اجزاي اصلي يك ياتاقان غلتان هستند. اين نوع ياتاقانها در اندازه هاي مختلفي ساخته مي شوند(از سايز كوچكتر از ته سنجاق تا قطر بيش از6 متر) و در انواع مخروط ناقص(Taper) ، خمره اي(Spherical) ، استوانه اي(Sylindrical) ، سوزني(Needle) ، ... وجود دارند. انعطاف پذيري اين اجزا به اندازه اي است كه در بارگذاريهاي بالا و سرعتهاي مختلف(از100 rpm تا حدود 20،000 rpm) قابل كاربردند.سرعت و بار در طول عمر ياتاقان پارامترهاي تعيين كننده اي هستند. انواع ياتاقانهاي غلتكي ساچمه اي و رولي براي شرايط بارگذاري شعاعي، محوري، زاويه اي و يا تركيب اينها استفاده مي شوند و نوع سوزني آن فقط براي بارگذاري شعاعي قابل كاربرد است.گريس هاي قابل كاربرد در روانكاري اين نوع ياتاقانها بايد داراي خواصي از جمله: مقاومت عالي در برابر اكسيداسيون، پايداري مكانيكي در برابر سفت و نرم شدن بيش از حد، قوام مناسب براي روش كار برد و توانايي تغذيه مناسب در دماهاي متفاوت، خواص ضدسايش، خواص ضدزنگ و داشتن نقطه قطره اي شدن مناسب باشند. سرعت، بار، دما، آلودگي و درجه حرارت از جمله عواملي هستند كه در انتخاب نوع روانكار مناسب تأثير گذارند. در زير به آثار اين عوامل به صورت جداگانه پرداخته شده است.1- اثر سرعت: محاسبه سرعت سطوح اجزاي غلتان يك ياتاقان كه روي هم مي غلتند كاملاً پيچيده استدر سرعتهاي پايين تا متوسط، گريس بايد به اندازه كافي شل باشد تا به آهستگي در اطراف اجزاي ياتاقانهاي غلتان حركت كند، اما اين شلي نبايد آنقدر زياد باشد كه گريس اضافي وارد مسير اجزاي غلتان شود، زيرا گريس اضافي، اصطكاك برشي را افزايش داده و باعث بالا رفتن درجه حرارت ياتاقان مي شود. در برخي مواقع براي سرعتهاي بالا، از يك گريس نسبتاً سفت استفاده مي شود. سختي نبايد به اندازه اي زياد باشد كه اجزاي غلتان با ايجاد يك كانال در گريس، نتوانند مقدار كافي گريس را توزيع كنند. همچنين گريس بايد براي پايين نگه داشتن اصطكاك برشي و جلوگيري از نشتي گريس از كاسه نمدها، مقاومت خوبي در برابر شل شدن حاصل از برشهاي مكانيكي داشته باشد.2- اثربار: در شرايط بار زياد بصورت ناگهاني يا نوساني براي جلوگيري از تماس فلز با فلز نياز به لايه روانكار با ضخامت بيشتري است. در اين شرايط ويسكوزيته روغن پايه استفاده شده در توليد گريس بايد بالا باشد تا اطمينان از تشكيل لايه الاستو هيدروديناميك به دست آيد. در شوكهاي شديد حاصل از بارگذاري ناگهاني، گريس بايد داراي خواص ضدسايشي و EP خوبي باشد. اگر هر دوعامل سرعت و بار، بالا باشند مطمئناً دما نيز افزايش مي يابد. در چنين شرايطي گريس بايد پايداري حرارتي و اكسيداسيون عالي داشته باشد.3- اثر حرارت: گرانروي روغن و قوام گريس هر دو تابع درجه حرارت هستند. در زمان انتخاب روان كننده ها همواره بايد دماي عملكرد ياتاقان ها مورد توجه قرار گيرد. دما در ياتاقان در اثر انتقال حرارت از يك محور به اجزاي ديگر و يا فضاي اطراف به محفظه ياتاقان در اثر تشعشع افزايش مي يابد. همچنين بهم خوردن بيش از حد گريس، كه مي تواند در اثر زياد پركردن فضاي ياتاقان باشد نيز باعث افزايش دماي گريس مي شود. دماي بالا، سرعت اكسيداسيون را افزايش داده و باعث از بين رفتن كيفيت روغن و گريس و در نهايت سفت شدن آنها مي شود كه در نتيجه قابليت روانكاري خود را از دست مي دهند.در دماهاي پايين نيز روان كننده بايد به گونه اي انتخاب شود كه ياتاقان با گشتاور اوليه بتواند شروع به كار كرده و روان كننده نيز به خوبي توزيع شود. در چنين شرايطي گريس شل با روغن پايه گرانروي پايين و نقطه ريزش پايين مورد نياز است.4- آلودگي و رطوبت: وجود هر گونه ذرات جامد بين اجزاي غلتان و مسير دوران، بزرگترين علت كم شدن عمر ياتاقانها است. همچنين رطوبت نيز باعث صدمه زدن به گريس و در نهايت آسيب ياتاقان مي شود. بنابراين در شرايطي كه ياتاقان در معرض گرد و غبار يا ذرات ساينده موجود در هوا باشد نياز به گريسي با قوام زياد دارد تا بتواند عمل آب بندي را به طور كامل انجام دهد. گريس در مجاورت رطوبت نيز بايد داراي خواص عالي ضدزنگ باشد.در اين نوع ياتاقانها نيز مانند ياتاقانهاي لغزشي عوامل متفاوتي در خراب شدن و يا كوتاه شدن عمر مفيد قطعه مؤثر استراب شدن ياتاقانهاي غلتكيخراب شدن ياتاقانهاي با اجزاي غلتان با بروز سه پديده زير قابل تشخيص است:1- افزايش غيرعادي دما: افزايش دما در حدود20-10 درجه سانتيگراد بالاي دماي محيط معمول بوده، سرعت و بارهاي زياد نيز دما را تا حدود50-30 درجه سانتيگراد از دماي محيط افزايش مي دهد. بسياري از ياتاقانها، عملكرد رضايت بخشي تا حدود100 درجه سانتيگراد دارند ولي در دماهاي بالاتر، به سرعت ساختار گريس تخريب مي شود. در اين صورت تعويض زود هنگام گريس به ياتاقان آسيب نخواهد زد.2- تغيير درصداي ياتاقان: صدا و لرزش ايجاد شده در ياتاقان بسيار نامحسوس، اما نشانه تغيير شكل يافتن ياتاقان تلقي مي شود. در اصطلاح اين علائم را نشانگر بروز مشكلاتي مي دانند كه از آنها با عنوان dents (دندانه دار شدن) و يا brinells (سخت شدن) ياد شده است. تحقيقات نشان داده كه ايجاد دندانه هايي به كوچكي يك ده هزارم از قطر ياتاقان با اجزاي غلتكي باعث ايجاد سروصداهاي شديدي خواهد شد. آسيب هاي شديد به ياتاقان در زمان پياده و سوار كردن آن برروي دستگاه باعث ايجاد پديده»brinells« مي شود. حفره هاي حاصل از خستگي تماسي نيز مي تواند باعث سروصدا شود. ولي يك علت اصلي براي سروصداي غيرعادي ياتاقانها، كم بودن ميزان روانكار(به ويژه گريس) در فضاي ياتاقانهاست.3- تغيير در ظاهر گريس: اگر گريس براي مدت زمان طولاني در معرض دماي بالا باشد، سفت مي شود، ولي در زمان كار دوباره قوام اوليه خود را بدست مي آورد. اگر زمان، خيلي طولاني شود و دما نيز خيلي بالا رود درآن صورت پديده اكسيداسيون رخ خواهد داد. در اينصورت ظاهر آن غيرمعمول شده و سبب ايجاد بو، مي شود. اين شرايط طول عمر مفيد گريس را كوتاهتر مي كند. البته اعتماد به رنگ گريس كار درستي نيست، زيرا برخي از رنگ دانه هاي موجود در گريس بدون ايجاد پديده اكسيداسيون و يا حرارت و يا بدون تغيير ساختارگريس، خود به خود تغيير مي كنند.بنابراين با اجراي كامل يك برنامه آناليز گريس مي توان كيفيت آنرا در زمان استفاده تحت كنترل داشت. یاتاقان در موتور هر جایی که دو سطح داشته باشد از یاتاقان استفاده می شود این نوع یاتاقانها را یاتاقانهای استوانه ای می گویند زیرا مانند یک استوانه دور یک شفت گردنده قرار می گیرد چون لنگهای میل لنگ اجازه نمیدهند که یاتاقانها مانند یک بوش کامل مدور وارد  محورهای ثابت و متحرک میل لنگ شوند لذا این بوشها به صورت دو قطعه نیم دایره ای ساخته می شود   ساختمان یاتاقان پوسته یاتاقان از فولاد یا برنز ساخته شده است این فولاد استحکام و مقاومت لازم را به یاتاقان می دهد در روی  این  قسمت یک یا  چند لایه  مواد  یاتاقانی به  ضخامت چند هزارم اینچ قرار گرفته است علت استفاده از مواد نرم در یاتاقان این است که در صورت تاثیر عوامل خارجی فقط مواد یاتاقانی از بین میرود و میل لنگ سالم خواهد ماند یاتاقانها دارای شیار  روغن بوده و این شیار روغن را در تمام سطح یاتاقان پخش می کند   مواد یاتاقان مواد یاتاقان ها الیاژفلزات سرب قلع مس انتیموان یا فلزات سرب قلع جیوه کالیم الومینیوم به نسبتهای معین ترکیب می شوند یا بابیت که در موتورهای سبک بکار می رود از یک لایه پوسته فولادی و یک لایه بابیت ساخته شده است در ساختمان بابیت از دو فلز اصلی قلع و سرب استفاده شده است در بعضی از یاتاقانها نسبت به نوع موتور دو یا سه لایه مواد یاتاقانی روی پوسته قرار دارد و در موتورهای سنگین به چهار لایه در یاتاقان نیز می رسد   طرز قرار گرفتن لایه ها بر روی پوسته فولادی به شرح زیر است الف – مواد یاتاقانی الیاژمس و سرب    ب : لایه نیکل ج: لایه الیاژسرب قلع مس د: مواد گردی قلع   خصوصیات یک یاتاقان خوب ساختن یک یاتاقان ایده ال  ساده نیست  زیرا بالا  بردن یک خاصیت در یاتاقان ایجاد معایب دیگر در ان می کند در هر حال یاتاقان خوب باید دارای مشخصات زیادی باشد که بطور خلاصه به ان اشاره می شود   الف : مقاومت یاتاقان در مقابل فشار حمل بار و ضربات ناشی از احتراق موتورهای امروزی چون نسبت تراکمی بالا دارند بنابراین نیروی زیادی به یاتاقان وارد می شود که حدود 200کیلوگرم بر سانتی متر مربع می باشد که یاتاقان این بار را باید تحمل کند   ب: نرمی و قابلیت فرو بردن ذرات خارجی در یاتاقان ذرات چرک و گرد غبار و خاک با هوا وارد موتور می شود کاملا توسط صافی هوا گرفته نمی شود و با روغن حرکت کرده و مقداری از ان همراه روغن از داخل یاتاقان خارج نمی شود ماده یاتاقان طوری باید باشد که بتواند این مواد خارجی را در خود فرو ببرد تا یاتاقان و شفت از خراش برداشتن و سائیده شدن مصون بماند پس یاتاقان به اندازه کافی باید نرم باشد تا خاصیت فرو بردن مواد خارجی را در خود داشته باشد   ج: مقاومت در برابر خستگی در یاتاقان هرگاه فلزی در معرض تنش های مداوم قرار بگیرد انعطاف پیدا کرده و خم می گردد سپس این فلز سخت شده ترک برداشته و یا شکسته می شود لذا یاتاقانها که در معرض بارهای زیاد هستند بایستی بتواند در مقابل این بارهای متغیر ایستادگی کنند بدون این که به حد خستگی برسد و تمایل به ترک یا شکستگی از خود نشان ندهند    د : مقاومت در برابر خوردگی در یاتاقان در اثر احتراق مواد خورنده تولید می شود که برای فلزات مفید نیست همچنین بنزین های بدون سرب خاصیت شیمیایی روغن را تغییر داده و حالت خورندگی یاتاقانها را افزایش می دهد ماده یاتاقان باید در مقابل این خورندگی مقاومت داشته باشد در قدیم از یاتاقانهای مسی و سربی استفاده می شد ولی امروزه از یاتاقانهای الومینیومی  سربی استفاده می شود  این نوع یاتاقان در مقابل خورندگی بهتر مقاومت می کند   ه : مقاومت در مقابل سائدیگی در یاتاقان ماده یاتاقان باید به اندازه کافی سخت و محکم باشد تا به سرعت سائیده نشود از طرف دیگر باید به اندازه کافی نرم باشد تا توانایی فرو بردن و انطباق داشته باشد   ز: قابلیت هدایت حرارتی کلیه یاتاقانها در اثر گردش میل لنگ ایجاد حرارت می کنند لذا مواد یاتاقانی بایستی قابلیت هدایت حرارتی بیشتری داشته باشد تا بتواند حرارت را انتقال دهند   روغن کاری یاتاقان ها از مدار اصلی روغن مسیری به کپه های ثابت روی بلوک راه دارد که روغن از ان مسیر وارد سوراخ مجرای روغن میل لنگ شده و سطح کلیه یاتاقانها را روغن کاری می نماید این  روغن بصورت قشر نازکی (فیلم روغن) به سطوح متحرک محور میل لنگ و سطوح ثابت یاتاقان می چسبد و در اثر فشار مدار روغن میل لنگ در بستری از روغن بصورت شناور می چرخد در ابتدای کار میل لنگ در اثر نیروی  وزن خود در روی کف یاتاقان قرار دارد به محض روشن شدن موتور روغن در اثر چسبندگی به سطوح تماس مانند گوه ای میل لنگ را بلند کرده و در وسط یاتاقان نگه می دارد اصطکاکی که به این صورت ایجاد می شود اصطکاک غلظتی روغن بوده و اگر به علت تشکیل نشدن قشر روغن فلز میل لنگ با فلز یاتاقان تماس بگیرد نیروی اصطکاک بالا رفته و گرمای یاتاقان بحدی می رسد که بابیت را ذوب کرده و صدای ناشی از یاتاقان سوزی بگوش می رسد بین پوسته یاتاقانها و میل لنگ خلاصی مجازی وجود دارد که اصطلاحا این خلاصی را فاصله روغن نیز می گویند هر چه این خلاصی بیشتر باشد روغن به سرعت از یاتاقان ها خارج می شود اندازه این خلاصی در موتورهای مختلف متفاوت بوده و حدودا یک هزارم اینچ یا سه صدم میلیمتر بیشتر معمول است در صورتی که ان خلاصی دو برابر گردد مقدار ریزش روغن 5 برابر می شود  افزایش خلاصی روغن سبب نرسیدن روغن به یاتاقانها مجاور می گردد زیرا پمپ روغن فقط مقدار معینی از روغن را می تواند جابجا کند در نتیجه بیشتر روغنها از یاتاقان های نزدیک مجرای روغن بیرون ریخته و به یاتاقانهای دورتر کمتر روغن  می رسد کاهش خلاصی روغن در یاتاقانها سبب می شود که عمل روغنکاری صحیح انجام نگرفته و سائیدگی انها سریع تر شود همچنین مقدار روغن که به دیواره سیلندر پاشیده می شود کافی نبوده و روغنکاری دیواره سیلندر  و رینگ ها بخوبی انجام نمیشود در ضمن زمانی که لقی یاتاقانها زیاد باشد بجز اینکه روغن ریزی موتور زیاد می شود و فشار روغن پایین می اید و افزایش روغن به دیواره سیلندر زیاد می شود که باعث روغن سوزی موتورمی گردد   یاتاقانهای پین دار و یاتاقانهای خاردار در بعضی از موتورها یاتاقانهای اصلی بوسیله سوراخی که دارند در پین جا یاتاقانی قرار می گیرند که از چرخش یاتاقان جلوگیری شود در ضمن در بیشتر موتورها از یاتاقانهای استفاده می شود که یک طرف پوسته یاتاقان بصورت خاردار ساخته می شود که در شیار جا یاتاقان قرار گرفته و حرکت چرخشی ان را ضامن می کند   پیش بینی لبه اضافی یاتاقان پوسته یاتاقانها باید به خوبی با جا یاتاقانی تماس بگیرد تا اولا بطور کامل گرمای ایجاد شده را از طریق جا یاتاقانی انتقال دهد و نسوزد ثانیا با داشتن تکیه گاه مناسب می تواند نیروی وارده را به جایاتاقانی متصل نموده و خراب نشود برای اطمینان از تکیه نمودن کامل پوسته یاتاقان بهتر است لبه های نیمه یاتاقانی پایین را به اندازه دو صدم تا هفت صدم میلیمتر از لبه های کپه یاتاقانی بلندتر تنظیم کنند با این عمل در صورت سفت کردن یاتاقان نیروی اولیه به پوسته یاتاقان وارد شده و ان را بخوبی به تکیه گاهش می فشارد یک چنین یاتاقانی نیروی وارد به محور را بطور یکنواخت در جهت شعاعی به جا یاتاقانی انتقال می دهد   عیب های یاتاقانها 1- خراشهای بوجود امده توسط ذرات خارجی الف: خراشهای بوجود امده در امتداد سطح داخلی یاتاقان ب: پدید امدن حفره های بر روی سطح داخلی یاتاقان علل پیدایش  الف : الودگی روغن ب: تمیز نکردن دقیق قطعات موتور هنگام مونتاژ ان   2- وارد شدن بار به لبه های یاتاقان شکل ظاهری : ایجاد شدن خراشهای شدید در یک طرف هر دو نیم یاتاقان علل پیدایش الف: مخروطی بودن محل تماس میل لنگ با یاتاقان متحرک ب: مخروطی بودن نشیمن یاتاقان ثابت ج: بزرگتر از حد معمول بودن شعاع گردی میل لنگ د: خوب موازی نبودن صحیح میل لنگ ه : کج بودن شاتون   3- بوجود امدن خراشهای شدید در قسمت میانی و همچنین امکان ترک برداشتن لایه روئی یاتاقان  کنده و جمع شدن لایه روئی یاتاقان شکل ظاهری الف: سائیدگی شدید موضعی در قسمت میانی یاتاقان بطوریکه وارد شدن بار بیش از حد مجاز بر  یاتاقان به ترک برداشتن و ایجاد شکاف در لایه روئی یاتاقان می انجامد ب: جابجایی موضعی فلز سطح روئی یاتاقان علل پیدایش الف : محدب بودن محل تماس میل لنگ با یاتاقان متحرک ب: محدب بودن نشیمن یاتاقان ثابت   4- ایجاد سائیدگی هایی به شکل نوار نازک در قسمت انتهایی یاتاقان شکل ظاهری سائیدگی شدید به صورت اثری نازک در قسمت انتهایی یاتاقان بدین ترتیب که بین لبه یاتاقان و اثر  بوجود امده به علت سائیدگی اثری دیگر از  منتبح از حرکت  میل لنگ  مشاهده  نمی شود اثرهای  بوجود امده به علت سائیدگی می توانند در یک انتهای یاتاقان ظاهر شوند علل پیدایش میل لنگهای که ناصحیح صیقل داده شده اند   5- جابجا شدن کپه شاتون شکل ظاهری : سائیدگی لایه روی یاتاقان بر اثر ایجاد اصطکاک شدید در اطراف سطح های بر روی  هم افتاده دو نیم یاتاقان بطور قرینه علل پیدایش جابجا شدن کپه شاتون بر اثر اشتباه مونتاژ کردن ان   6- زنگ زدگی شکل ظاهری خورده شدن و از بین رفتن سطح روئی یاتاقان بصورت سوراخهای پراکنده و یا بطور کامل علل پیدایش الف : بکار بردن مواد اضافی در روغن که هماهنگی لازم را با نحوه عمل روغن ندارد ب: الوده شدن روغن توسط ورود احتمالی مواد قلیایی از طریق واشرها ج: بموقع عوض نکردن روغن   7- اشتباه قرار دادن یاتاقان در محل نشستن ان در رابطه با سوراخها تامین کننده روغن شکل ظاهری سائیده شدن و خوردگی شدید سطح داخلی یاتاقان بعلت نرسیدن روغن لازمه به ان علل پیدایش توجه نکردن و عدم دقت کافی در هنگام قرار دادن و مونتاژ کردن یاتاقانها   8- اشتباه مونتاژ کردن در رابطه با میله کوتاه (خار) نگهدارنده یاتاقان شکل ظاهری به علت بلندتر از حد معمول بودن میله کوتاه (خار) نگهدارنده در محل جا افتادن این خار در پشت یاتاقان همین امر موجب اصطکاک زیاد و سائیدگی موضعی در همین قسمت سطح روئی یاتاقان می گردد علل پیدایش اشتباه مونتاژکردن و بلندتر از حد لازم بودن (خار)نگاه دارنده یاتاقان     مزاياي ياتافانهاي لغزشي نسبت به غلتشي : 1. زماني كه محور تحت بارهاي مداوم و ثابت قرار مي گيرد قسمتهاي تحت بار ياتاقان تحت تنش ثابت قرار مي گيرند كه موجب كاهش خطر معيوب شدن در اثر خستگي مي شوند 2. چناچه ياتاقانهاي لغزشي از مواد مناسب ساخته شده باشند قادر خواهند بود در داخل مايع مورد پمپاژ كار نموده و روانكاري و خنك كاري شوند . 3. توسط روانكاري و روغنكاري مناسب در سرعت هاي بالا ياتاقانهاي لغزشي نسبت به ياتاقانهاي غلتشي مي توانند بارهاي بيشتري را تحمل كنند . بررسي معايب ياتاقانهاي لغزشي نسبت به غلتشي : 1. ضريب اصطكاك انها 10 تا 15 برابر ياتاقانهاي غلتشي است و اين امر موجب اتلاف پر هزينه مي شود 2. غالب ضريب اصطكاك بيشتر دماي روانسازي را تا حدي افزايش مي دهد كه نسب سيستمهاي دقيق وپرهزينه خنك كاري را اجتناب ناپذير مي سازد بررسي علل خرابي ياتاقانهاي لغزشي 1. روغنكاري نامناسب :اين پديده شامل كيفيت روانساز مورد استفاده و همچنين دفعات تعويض روغن ميباشد 2. خنك كاري نا مناسب روانساز :اين پديده در اثر اشكال در سيستم خنكاري يا قصور اپراتور در باز كردن شير مستقيم مايع خنك كننده قبل از راه اندازي پمپ بوجود مي ايد 3. عدم هم محوري چناچه پمپ جهت تعميير يا نگهداري پياده شود اين اشكال بعد از سوار نمودن آشكار مي شود عدم هم محوري مي تواند در اثر ماندن آلودگي بين پايه ياتاقان و محفظه پمپ ويا با توجه به ناهمواريها در اثر ضربه يا سفت نمودن غير يكسان مهره ها حاصل شود همچنين ممكن است در اثر بار هاي اضافي وارده بر ياتاقانها ،خم شدن محور يا برخورد فلزي بين قطعات ثابتوچرخيدن كه غالبا منجر به سايش زياد و گير پاژ مي شود حاصل گردد. عدم هم محوري، از بيرون خود را توسط حرارت زياد و محفظه ياتاقانآشكار مي سازد 4. پيچهاي شل: منبع ديگر مشكلات كه توسط ياتاقان بوجود مي آيد زماني است كه پيچهاي نگهدارنده پايه ياتاقان بطور يكسان و كافي سفت نشده اند و يا در حين كار پمپ شل شده اند در اين موارد ممكن است ياتاقان انقدر از محور خود جابجا شود كه تمام بار ها برروي رينگهاي پروانه يا آب بند وارد شود مزاياي ياتافانهاي لغزشي نسبت به غلتشي : 1. زماني كه محور تحت بارهاي مداوم و ثابت قرار مي گيرد قسمتهاي تحت بار ياتاقان تحت تنش ثابت قرار مي گيرند كه موجب كاهش خطر معيوب شدن در اثر خستگي مي شوند 2. چناچه ياتاقانهاي لغزشي از مواد مناسب ساخته شده باشند قادر خواهند بود در داخل مايع مورد پمپاژ كار نموده و روانكاري و خنك كاري شوند . 3. توسط روانكاري و روغنكاري مناسب در سرعت هاي بالا ياتاقانهاي لغزشي نسبت به ياتاقانهاي غلتشي مي توانند بارهاي بيشتري را تحمل كنند . بررسي معايب ياتاقانهاي لغزشي نسبت به غلتشي : 1. ضريب اصطكاك انها 10 تا 15 برابر ياتاقانهاي غلتشي است و اين امر موجب اتلاف پر هزينه مي شود 2. غالب ضريب اصطكاك بيشتر دماي روانسازي را تا حدي افزايش مي دهد كه نسب سيستمهاي دقيق وپرهزينه خنك كاري را اجتناب ناپذير مي سازد بررسي علل خرابي ياتاقانهاي لغزشي 1. روغنكاري نامناسب :اين پديده شامل كيفيت روانساز مورد استفاده و همچنين دفعات تعويض روغن ميباشد 2. خنك كاري نا مناسب روانساز :اين پديده در اثر اشكال در سيستم خنكاري يا قصور اپراتور در باز كردن شير مستقيم مايع خنك كننده قبل از راه اندازي پمپ بوجود مي ايد 3. عدم هم محوري چناچه پمپ جهت تعميير يا نگهداري پياده شود اين اشكال بعد از سوار نمودن آشكار مي شود عدم هم محوري مي تواند در اثر ماندن آلودگي بين پايه ياتاقان و محفظه پمپ ويا با توجه به ناهمواريها در اثر ضربه يا سفت نمودن غير يكسان مهره ها حاصل شود همچنين ممكن است در اثر بار هاي اضافي وارده بر ياتاقانها ،خم شدن محور يا برخورد فلزي بين قطعات ثابتوچرخيدن كه غالبا منجر به سايش زياد و گير پاژ مي شود حاصل گردد. عدم هم محوري، از بيرون خود را توسط حرارت زياد و محفظه ياتاقانآشكار مي سازد 4. پيچهاي شل: منبع ديگر مشكلات كه توسط ياتاقان بوجود مي آيد زماني است كه پيچهاي نگهدارنده پايه ياتاقان بطور يكسان و كافي سفت نشده اند و يا در حين كار پمپ شل شده اند در اين موارد ممكن است ياتاقان انقدر از محور خود جابجا شود كه تمام بار ها برروي رينگهاي پروانه يا آب بند وارد شود مزاياي عمده ياتاقانهاي غلتشي : 1. هزينه اوليه كم مي باشد 2. آنها ميتوانند بدون مراقبت با پريودهاي طولاني كار كنند 3. انها معمولا نيبت به ياتاقانهاي لغزشي با وظيفه مشابه محفظه هاي كوچكتر و كم هزينه اي لازم دارند 4. بمنظور تعويض سريع مي توان از منابع متنوعي استفاده كرد 5. موجب صرفه جويي انرژي مي شوند .تعويض روانساز بدليل ضريب اصطكاك كم به دفعات بسيار كمتري نسبت به ياتاقانهاي لغزشي انجام مي شود و بيشتر ياتاقانهايغلتشي توسط روانكار داخلي با درپوش آببند تهيه شده كه براي عمر كاري انها كافي است . معايب ياتاقانها غلتشي : 1. حلقه و تمام اجزائ چرخشي در معرض تنشهاي متناوب و سريع مي باشند كه باعث عيب ناشي از خستگي مي شود . 2. بسياري از ياتاقانهاي لغزشي هنگام منتاژ و دمنتاژ نيازمند احتياط زياد و مراقبتهاي ويژه اي هستند 3. نيازمند مراقبتهاي ويژهاي از نظر ميزان روانساز مي باشند (نه كم نه زياد ) روانكاري ياتاقانهاي غلتشي: روانكاري نا مناسب باعث مي شود ياتاقانها خيلي سريع فرسوده شوند بطور مثال روانكاري بيش از حد مي تواند باعث كوتاه شدن عمر ياتاقان گردد.روانكاري بيش از حد سبب داغ شدن ياتاقانها مي گردد و در نتيجه ميزان اكسيد اسيون روانساز افزايش پيدا مي كند و اين پديده موجب معيوب شدن زودرس ياتاقانها مي شود . ميايب ناشي از روغنكاري نامناسب خود را به چند روش نشان ميدهد : 1. نبود روانساز در محفظه ياتاقانها 2. وجود آب در روانسازو محفظه ياتاقانها 3. تغيير جلاي حلقه ساچمه ها 4. پريدگي بر روي شيارها و ساچمه ها 5. خراشهاي موئين بر روي حلقه ها 6. و حرارت ايجاد شده در اثر نبود روانساز براي جلوگيري از اين موارد بسياري از كارخانه هاي سازنده روانكاري با گريس و روغن را توصيه مي كنند. مزاياي گريس: 1. گريس ميتواند بدون محفظه خاصي ابقاء شود حتي در محورهاي عمودي 2. بعضي گريسها با پايه كلسيم مي توانند عايقي براي رطوبت باشند. 3. بعضي گريسها با پايه ليتيم مي تواند ياتاقان را از خوردگي شيمياي حفظ كنند 4. گريسهاي سنگين، پوششي در برابر مواد آلوده كننده هستند 5. گريسها نسبت به روغنها به دفعات كمتري نياز به تجديد گريسكاري دارند. معايب گريس كاري: 1. خنك كاري موثر ياتاقانهاي كه با گريس روانكاري مي شوند مشكل است و اين پديده مانعي براي استفاده از گريس در دورهاي بالا مي باشد 2. انتخاب گرانروي گريس با توجه به استفاده ان در دماهاي متغيير قابل توجه مي باشد و در نتيجه گريسها را براي محيطهايي كه نوسانات دمايي زيادي دارند مناسب نمي باشد . 3. مشخص كردن ميزان واقعي گريس براي ياتاقانها بسيار مشكل است و باعث روانكاري زياد يا كم ياتاقانها مي گردد. روغن : مزاياي عمده روانكاري با روغن: 1. سطح روغن را براحتي مي توان كنترل نمود و ثابت نگه داشت. 2. روغن مي تواند براحتي خنك شود و در واقه استفاده از روغن در دورهاي بالا بسيار مفيد است براي خنك كاري. 3. عمده روغنها داراي گرانروي بالاي هستند و اين امر باعث استفاده انها در رنجهاي متغيير دماي مي شود. 4. تعويض روغن به مراتب اسان تر از تعويض گريس است 5. برخي روغنها ضريب اصطكاك كمتري نسبت به گريس دارند و اين خاصيت باعث كاركرد مناسب انهادر سرعتها بالا مي شود . معايب روغن: 1. بسيار پر هزينه است چون نياز به مكتنيكال سيل دارد 2. نيازمند تعويضهاي بسيار بيشتر از گريس مي باشد 3. براي محورهاي عمودي نيازمند طراحي دقيق و پرهزينه محفظه ياتاقان مي باشد 4. براي محيطهاي مرطوب و خورنده نسبت به گريس از مرغوبيت كمتري برخودار است