تحقیق بورس و تمايز آن با حراج (docx) 6 صفحه
دسته بندی : تحقیق
نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحات: 6 صفحه
قسمتی از متن Word (.docx) :
بورس و تمايز آن با حراج
فصل اول: مبناي لغوي و اصطلاحي بورس
بورس واژه فرانسوي بازاري كه داد و ستد اوراق بهادار به ويژه اوراق بهادار و سهام كارخانه و بانك‌ها و فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي را انجام مي‌دهد مطلق بازار.
بورس چاي خريد و فروش اوراق بهادار، جايي كه بازرگانان و دلالان براي معامله و داد و ستد جمع مي‌شود.
بازار عمده معاملات كلي بازرگاني و ارز كه بازرگانان و دلالان رسمي و توليد كنندگان و مصرف كنندگان كالاهاي بورسي در آن تجمع مي‌كنند و معاملات نقد و مدت‌دار به مقدار كلي در آن مي‌شود، معامله كننده از طول مدت و تفاوت نرخ در اين مدت استفاده مي‌برد و قصد معامله حقيقي باين غرض در آن مي‌شود. در بورس يا بازار رسمي اشياء سريع الفساد معامله نمي‌شود و معاملات به وعده تابع مقررات بورسي است. جنس كالا و موعد تسليم مورد معامله و طرز پرداخت بهاء و كليه خصوصيات داد و ستد تابع آيين‌نامه خاصي است كه قبلاً مقرر شده است و دولت در امور بازرگاني اين بازار و نظم داخلي آن دخالت فراوان دارد.
براي فعاليت در بخش تجاري، خدماتي يا توليدي به سرمايه احتياج است. اين سرمايه مي‌تواند از طريق خود مدير يا ديگران تامين گردد. گاهي ميزان سرمايه‌گذاري زياد است، به گونه‌اي كه از سرمايه خود مدير و آشنايان فراتر مي‌رود. لذا سرمايه‌گذار مالكيت بخشي از شركت خود را به عرضه مي‌گذارد. بدينگونه بازار سهام شكل مي‌گيرد.
بورس يك سازمان يا بازار رسمي است كه در آن بر حسب نوع بورس خريد و فروش انجام مي‌گيرد. بطور مثال در بورس فلزات خريد و فروش فلزات و بورس كالا خريد و فروش كالا انجام مي‌گيرد. بورس مكاني است تحت حمايت قانون و داراي ضوابط و مقررات خاص، بورس بازار سرمايه است.
علت نام‌گيري اين بازار به نام بورس اين بوده كه شخص به نام واندر بورس در قرن 15 در شهر بروژ در بلژيك روبري خانه خود داد و ستد كالا، پول و اوراق انجام مي‌داد به نام او ثبت شده است. در ايران لايحه تشكيل بورس اوراق بهادار تهران در سال 1345 تصويب و بورس تهران در سال 1346 شروع بكار كرد.
فصل دوم: اركان بورس
شوراي بورس: اين شورا به رياست بانك مركزي تشكيل مي‌شود، داراي هيات مديره است.
هيات داوري: رياست اين گروه و زير دادگستري است.
هيات پذيرش اوراق بهادار: مجوز ورود و خروج شركت‌ها توسط اين گروه صادر مي‌شود.
سازمان كارگزاري: خريد و فروش توسط اين سازمان انجام مي‌شود.
فصل سوم: نحوه سرمايه‌گذاري در بورس
گفتار اول: خريد
براي اينكه كسي وارد بورس شود، بايد آگاهي از مفاهيم بورس و اوضاع و احوال اجتماعي، سياسي، اقتصادي داشته باشد و پس از تجزيه و تحليل وارد بورس شود. براي ورود بايستي كد عملياتي داشته باشد و براي اخذ كد بايد به كارگزارها مراجعه و با ارائه كد ملي و تكميل فرم يك كد دريافت كند. هيچ فردي بدون كد نمي‌تواند به نام خود خريد و فروش انجام دهد و پس از آن و آگاهي از بورس، پر كردن فرم خريد است. فرم خريد مشخصات و نام شركتي كه قصد خريد سهام آن را دارند و مبلغ سرمايه‌گذاري و تعداد درج شده و سپس حداكثر قيمت يعني سهم خريدار از آن درج مي‌شود. يعني اينكه از كارگزار خواسته مي‌شود اگر قيمت سهام از مبلغي كه خريدار اعلام مي‌كند بيشتر شود، خريد انجام ندهد و اگر خريدار مي‌خواهد به مبلغ روز يا بازار سهام شركت را بخرد، همين عنوان را درج و قيمت روز يا بازار توسط كارگزار براي او خريد مي‌شود.
گفتار دوم: فروش
در فروش صاحب سهم وكالت در فروش به كارگزار مي‌دهد در اين قسمت فرم فروش است كه شامل سهم، تعداد، نام شركت و حداقل قيمت نوشته شود. يعني به كارگزار گفته مي‌شود كه از اين مقدار كمتر ديگر فروش انجام ندهد.
گفتار سوم: اعلاميه خريد و فروش
بعد از اجراي هر معادله (خريد يا فروش) اعلاميه مربوط به آن و همچنين گواهي‌نامه موقت صادر مي‌شود. در اين اعلاميه اطلاعات سهامدار، تاريخ معامله، مشخصات شناسنامه‌اي مشتري، كل مبلغ معامله، تعداد سهام، نرخ معامله و ... قيد شده است.
با اين تعاريف و توضيحات وضعيت بورس به نحو مختصر روشن شد و به نظر مي‌رسد كه بورس كاملاً با حراج متفاوت است، زيرا اين تفاوت را قانونگذار قانون تجارت در ماه 45 كاملاً روشن بيان كرده است.
ماده 45 قانون تجارت:
سهام بي‌نام كه ظرف مهلت مذكور در ماده 44 براي تبديل به سهام با نام به مركز شركت تسليم نشده باشد باطل شده محسوب و برابر تعداد آن سهام با نام صادر و توسط شركت در صورتي كه سهام شركت در بورس اوراق بهادار پذيرفته شده باشد از طريق بورس و اگر نه از طريق حراج فروخته خواهد شد. آگهي حراج حداكثر تا يك ماه پس از انقضاي مهلت شش ماه مذكور فقط يك نوبت در روزنامه كثيرالانتشاري كه آگهي‌هاي مربوط به شركت در آن نشر مي‌گردد منتشر خواهد شد. فاصله بين آگهي و تاريخ حراج حداقل 10 روز و حداكثر يك ماه خواهد بود و در صورتي كه در تاريخ تعيين شده تمام يا قسمتي از سهام به فروش نرسد، حراج تا دو نوبت طبق شرايط مندرج در اين ماده تجديد خواهد شد.
با صراحت اين ماده براي فروش سهام دو طريق عنوان شده است: 1) بورس و 2) حراج. آنچه حول بحث است، اين مي‌باشد كه آيا سهام اعم از با نام و بي‌نام از طريق حراج قابل واگذاري و نقل و انتقال است، اساساً سهام از طريق بورس خريد و فروش مي‌شود و در اين بحث اختلافي نيست، اما نحوه معاملات بورسي چگونه است؟ آيا مي‌توان سهام را به حراج فروخت؟
فصل چهارم: خصوصيات معاملات بورسي
خصوصيات معاملات بورسي به قرار زير است:
معاملات بورسي بدون ارائه اوراق بهادار انجام مي‌گيرد، زيرا اوراق مزبور داراي مشخصات متحدالشكل بوده و قابل تبديل به يكديگر مي‌باشند و كافي است كه فروشنده و خريدار تعداد و مشخصات آنها را ذكر كنند تا انجام معامله ممكن گردد و معامله اوراق بهادار بدون ارائه و تسليم قبلي آنها انجام مي‌شود.
خريداران و فروشندگان اوراق بهادار مستقيماً با يكديگر طرف نيستند. معامله بورس بوسيله واسطه‌هايي كه كارگزار ناميده مي‌شود انجام مي‌گيرد و حتي فروشندگان و خريداران يكديگر را نديده و نمي‌شناسند.
اغلب معاملات بورسي كه روي تعداد زيادي از اوراق بهادار انجام مي‌گيرد به منظور خريد و فروش حقيقي اوراق بهادار و تسليم آنها از طرف فروشنده به خريدار نيست، بلكه جنبه سودجويي (Speculation) داشته و منظور از معامله، پرداخت يا دريافت تفاوت ارزش اوراق بهاداري است كه به وعده معامله شده است.
نرخ بورس قيمت اوراق بهادار است كه در هر يك از جلسات بورس كه بعد از ختم جلسه اعلان مي‌شود و بستگي به اراده فردي صاحبان اوراق بهادار ندارد و نرخ مزبور نتيجه‌اي است كه از كليه معاملات بدست مي‌آيد و اين نرخ فقط بستگي به ارزش حقيقي اوراق ندارد، بلكه عوامل سياسي، اقتصادي و روحي و مالياتي و نرخ بهره در بازار در تعيين نرخ دخالت دارد.
بورس كالا محلي است كه بازرگانان و معامله‌گران و دلالان بورس تحت نظارت سازمان دولتي يا خصوصي براي انجام معاملات عمده بازرگاني جمع مي‌شوند. بورس‌هاي بازرگاني را مي‌توان دنباله بازارهاي موسمي دانست كه در آن بازارها، تجار براي فروش كالاي خود اجتماع مي‌نمودند و متاع خود را به خريداران عرضه مي‌كردند.
حال براي پرسش به اين سوال كه آيا حراج سهام امكان دارد؟ پاسخي آسانتر مي‌توان يافت، زيرا اولاً به موجب ماده 45 قانون تجارت سهام بدواً از طريق بورس و انحصاراً براي سهام بي‌نام و آن هم مطابق شرايط ماده 45 قانون تجارت صاحب سهم براي ارائه به شركت در مهلت مقرر اقدام نكند، تبديل به سهم با نام شده بدواً اين سهام نيز از طريق بورس والا حراج مي‌شود. در واقع بورس و حراج در طول هم قرار دارند. در صورت عدم طرح در بورس از طريق حراج به فروش مي‌رسد.
ثانياً از آنجايي كه سهام در حكم اموال منقول است، امكان انتقال آن از طريق حراج ممكن مي‌باشد.
ثالثاً آيا قيمت حراج همان قيمتي است كه از طريق ارزياب، ارزيابي شده و ارائه مي‌شود يا خير؟ اين مبلغ بايستي از طريق بورس تعيين شود. در پايان بايد گفت با توجه باينكه سازمان بورس سازماني رسمي سهام است، فلذا تعيين قيمت را مي‌توان از آنان استعلام كرد.
رابعا چون اين سهام از طريق بورس به فروش نرفت، مي‌بايستي 10 تا 15 درصد زير قيمت تعيين شده ملاك حراج قرار گيرد و به فروش برد.
نتيجه اينكه شرايط معامله بورسي كاملاً با شرايط معامله حراج متفاوت است، اما در خصوص معامله حراج در مبحث ماهيت حقوقي حراج بيشتر توضيح مي‌دهيم.
منابع و ماخذ
اصول حاكم بر قراردادهاي دولتي. سيداسماعيل حسيني، چاپ سوم، 1378؛ انتشارات بهنامي.
المعه الدمشقيه، شهيد اول، 786-734 ه. چاپ اول. يلدا. تهران. 1411ه.ق.ـ1991 م.
المعه الدمشقيه. شهيد اول. ترجمه و تبيين. علي شيرواني/محسن غرويان. چاپ قدس قم. سال 1384. ناشر انتشارات دارالفكر.
الطبعه المحققه الاولي: محقق حلي. منشورات الاعلمي، طهران 1389ه-1969م.
تحرير الوسيله، حضرت امام خميني(ره)، جلد دوم، چاپ دفتر انتشارات اسلامي وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم.