تحقیق تفریحات سالم و سازنده از نظر اسلام (docx) 16 صفحه
دسته بندی : تحقیق
نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحات: 16 صفحه
قسمتی از متن Word (.docx) :
تفريحات سالم و سازنده از نظر اسلام، چه چيزهايي هستند؟
انسان، موجودي است كه از دو بعد ، جسم و روح، پديد آمده است و هر كدام نيازها و آسيبهاي خاص خودش را دارد. همان گونه كه بدن انسان به انواع غذاها احتياج دارد ، روح آدمي نيز به شادابي و تفريحات سالم نيازمند است. بنابراين، غذاي روحي و رواني، همواره در كنار غذاي جسم، مطرح بوده است.
اميرمؤمنان، حضرت علي‌عليه‌السلام ميفرمايد: مؤمن را سه وقت است؛ « وقتي كه در آن با پروردگار خود به راز و نياز مي‌پردازد و وقتي كه به حساب نفس خود مي‌رسد و وقتي كه به لذتهاي حلال و خوش ميگذراند»1. همچنين حضرت در نامه خود به مالك اشتر ميفرمايد: «اگر در همه اوقات نيت، پاك و درست باشد و مردم در امنيت و آسايش باشند، اوقات همه از آن خداست»2. امروزه به تجربه نيز ثابت شده، اوقاتي كه انسان به تفريح مي‌پردازد، سبب انبساط خاطر اوست و آمادگي براي ساير فعاليتهاي زندگي، از طريق همين تفريحات سالم به دست ميآيد و اگر زندگي، سراسر فعاليت، كار، درس و نظاير اينها باشد، طولي نخواهد كشيد كه تعادل روحي و جسمي انسان به هم خواهد خورد و شالوده وجود ، به سستي خواهد گراييد.
در زمان ائمه معصوم عليهم‌‌السلام، تفريحهايي مانند گردش، شنا، سواركاري، كشتي و مواردي از اين دست وجود داشته، ولي اين را بايد در نظر گرفت كه تفريحهاي سالم در هر زمان، متناسب با شرايط آن زمان بوده است و حتي مردم هر كشور و هر منطقهاي، براي خود تفريح خاصي دارند كه ممكن است براي مردم مناطق ديگر، عجيب به نظر رسد. اگر ايران خودمان را بررسي كنيم، در ايران باستان، مردم از اوقات فراغت خود براي تفريح، بهرهها ميبردند؛ كتاب‌هاي شعر را سينه به سينه انتقال ميدادند؛ با خط خوش، چند بيتي بر پوست و بعدها بر كاغذ مينوشتند؛ به دل كوهسارها پناه ميبردند؛ در منازل و معابر، گرد هم مينشستند و از هر دري سخن ميگفتند و در خلوت خود، با سنگ و خاك و چوب، نقش‌هاي هنري ميزدند.
با ورود اسلام و پذيرش دين از سوي ايرانيان، تحولي در نگرش مردم صورت گرفت؛ به اين ترتيب كه هر قدر شناخت فرد نسبت به جهان، انسان و زندگي، گستردهتر و عميقتر شد، او به اهميت وقت و عمر، بيشتر پي برد و براي استفاده از آن، برنامه‌ريزي مي‌كرد و از آن جايي كه انسان مؤمن، عمر را نعمتي الهي ميداند كه فقط يك بار توفيق بهرهوري از آن دارد، از اين رو، در همة لحظات عمر، اعمال و رفتار خود را در مسير قرب الهي قرار مي‌دهد. قرآن شريف ميفرمايد: «قسم به عصر! كه واقعاً انسان در معرض زيان است؛ مگر آنان كه ايمان آوردهاند و كارهاي شايسته كرده، به حق و صبر، يكديگر را توصيه كردهاند»3. ايرانيان با تمدني كهن، مسلمان شدند و اسلام، آنان را با امري بسيار مهمّ آشنا كرد و آن امر مهم، اين بود كه براي وقت و زمان، ارزش زيادي قائل شوند و در عين حال، ميانهروي و اعتدال را سرلوحه زندگي خود سازند. پيامبرصلي‌الله‌عليه‌وآله به اصحاب خود فرمود: «به تفريح و بازي بپردازيد؛ زيرا من دوست ندارم در دين شما سختگيري ديده شود»4. براي بهرهوري و از اوقات فراغت و پرداختن به تفريحات سالم، توجه به موارد زير مي‌تواند مفيد باشد:
001. طبيعت
تفريح و سپري كردن اوقات فراغت، بايد در محيط طبيعي، نشاطآور و سرورانگيز باشد. وجود كوهستانها، جنگلها، گلها، گياهان، رودها و آبشارها، روح و روان آدمي را آرام كرده، به فرد شادي و نشاط ميبخشد. وجود درختان سرسبز و پرشاخ و برگ و باغهايي كه درختانش به هم پيچيده است، تداعيكننده بهشت است و روح انسان را صفا ميبخشد. آب جاري، يكي ديگر از پديدههاي شاديآفرين و بهجتآور است. هر چه محيط فرد ، به محيط طبيعي نزديكتر و شبيهتر باشد، آرامش و آسايش خاطر بيشتري را براي او به همراه مي‌آورد و بر عكس، هر چه تضادها بيشتر باشد، ناآرامي رواني، بيشتر رخ مينمايد. اولين ثمرة استفاده از طبيعت، كاستن از صدمات جسمي و رواني است.
2. سير و سفر
يكي از لذتبخشترين تفريحات سالم، مسافرت است. قرآن مردم را به گردش در زمين فرمان داده تا از طريق آن، با وضع گذشتگان آشنا شوند و علل انحراف و انحطاط جوامع را به خوبي دريابند و به هدف زندگي پي ببرند5. گردش، چون جاري شدن آب است كه از آلودگي و فساد آن مانع مي‌شود؛ ولي سكون و در جاماندن، موجب آلودگي است؛ البته همان طور كه ذكر شد، سير و سفر و مطالعه در طبيعت يا دفتر تكوين، علاوه بر جنبة تفريحي، آثار تربيتي و معرفتي كمنظيري نيز دارد؛ تا جايي كه خلقت آسمانها و زمين، شب و روز، ماه و خورشيد و...، نشانههايي از علم و قدرت و حكمت خداوند مي‌باشند.
3. ادبيات و شعر
مردم ايران از ديرباز، مردمي ادب دوست بوده‌اند. «بوستان»، «گلستان»، «شاهنامه» و «ديوان حافظ»، از پرطرفدارترين كتاب‌هاي ادبي به حساب ميآمدند و اكنون نيز همتايي براي آنها نيست. سخن از مقولههاي ادبي، اجتماعي، سياسي، فلسفي، اعتقادي، اخلاقي و گاهي طنز، در تركيبهاي نظم و نثر وجود دارد كه اهل ادب را جذب مي‌كند و مجالسي خوش و خاطرهانگيز فراهم مينمايد و همة اينها از ديرباز از مظاهر تفريحات سالم بوده‌اند.
004. ورزش و بازي
ورزش و بازي از تفريحات سالم، سودمند و نشاطانگيزي است كه در تأمين سلامت و بهداشت جان و تن، تأثيرات زيادي دارد. اسلام حفظ بدن و سلامتي آن را وظيفه اوليه هر مسلماني ميداند و مانند روح براي آن ارزش قائل است؛ به طوري كه علم «ابدان» را هم رديف علم «اديان » برميشمرد. پيامبرصلي‌الله عليه‌و آله ميفرمايد: «علم بر دو نوع است؛ دينشناسي و بدنشناسي»6.
در فقه اسلامي، به برخي از تفريحات و سرگرميهاي سالم، توجه بيشتري شده است و به نظر مي‌رسد كه تأكيد بر آنها براي اهداف و جهتهاي خاصي است؛ مثلاً تأكيد شده كه به فرزندانتان شناگري، تيراندازي و اسب‌سواري بياموزيد و اين ورزشها، علاوه بر اين كه مي‌توانند به عنوان تفريح سالم مطرح باشند، در شرايط اضطراري و حتي جنگي، مي‌توان از آنها به عنوان يك وسيله استفاده كرد؛ البته اسب‌سواري در روايات، استعداد انطباق با تغييرات تكنولوژيك در عصر حاضر را دارد؛ يعني امروزه مي‌تواند انواع رانندگيها و حتي خلباني را دربربگيرد. به هر حال، اگر يك كشور در همين سه زمينه، به خوبي سرمايهگذاري كند، به طوري كه مردم و جوانان بتوانند در اين سه زمينه فعاليت داشته باشند، هم سرگرمي و تفريحات سالم جامعه به خوبي تأمين خواهد شد و هم مهارتهاي نظامي و امنيتي جامعه تأمين مي‌شود؛ مهارت‌هايي كه در شرايط اضطراري به عنوان يك عنصر بازدارنده در برابر تهديدات دشمنان، از آنها به خوبي مي‌توان استفاده كرد. اسلام به عنوان يك دين معتدل و متوسّط ، همان گونه كه در خوردني‌ها و نوشيدني‌ها مجاز و غيرمجاز دارد ، در تفريحات و شاديها هم نوع مجاز (تفريحات سالم) و غيرمجاز (تفريحات غيرسالم) دارد.
تفريح سالم ، زندگي سالم
پس از انجام كار در طي ايامي خاص، آدمي نياز دارد تا اوقاتي را صرف تفريح كند. نقل مي‌كنند كه امام علي(عليه السلام) در روزهاي جمعه به بيرون از شهر مدينه و به قصد تفريح مي‌رفتند. گاه در ايام فراغت به سفر نيز مي‌توان رفت. پيامبر اكرم(صلّي الله عليه و آله و سلّم) فرموده‌‌اند: سافروا تصحوا (مسافرت كنيد تا سلامت بمانيد) پس الگوهاي ديني جايگاهي براي تفريحات در زندگاني پربار خود درنظر گرفته بودند. بايد دانست كه تفريحات موجب انبساط خاطر و سلامت رواني مي‌شود.
نياز به تفريح وداشتن اوقات فراقت ،نيازي طبيعي است ومـزايـاي بسياري دارد كه در زير به آن اشاره مي شود
- شكوفايي استعدادهاي شخصي:
هر يك از فرزندانمان داراي استعدادهايي هستند و در تعريف استعداد گفته‌‌اند كه آن توانايي بالقوه‌اي است كه اگر در محيط مساعدي قرار بگيرد به شكوفايي مي‌انجامد. فردي كه استعدادهايش به نحو مطلوبي به شكوفايي رسيده باشد به تعبير مازلو به خود شكوفايي دست يافته است. پرداختن به فعاليتهاي اوقات فراغت يكي از زمينه‌هايي است كه موجبات رشد استعدادها را فراهم مي‌آورد. يكي از راههايي كه از طريق آن مي‌توان موفق به شناخت استعدادهاي كودكان و نوجوانان شد، مشاهده كارهايي است كه آنها با علاقه و در لحظات آزاد به انجام آن مي‌پردازند. از اين طريق بهتر مي توان به شناخت استعدادها و علايق آنان پي‌برد و تمهيدات و امكانات لازم را براي رشد و بالندگي استعدادهايشان فراهم كرد.
ـ نياز به رشد فرهنگي :
امروزه توجه به فرهنگ و تغييرات اجتماعي امري حائز اهميت است و باتوجه به توسعه و پيشرفت فناوري اطلاعات مي‌توان در جهت تأمين چنين نيازي اقدامات موثر انجام داد. پس غني كردن اوقات فراغت از طريق تماشاي فيلم‌هاي فرهنگي مي‌تواند پاسخگوي نيازهاي مزبور باشد. قابل ذكر است كه بازديد از آثار تاريخي كه معمولاً در اوقات فراغت صورت مي‌گيرد زمينه آشنايي بيشتر با سوابق ديرينه فرهنگي را فراهم مي‌آورد.بورديو (جامعه‌شناس) مي‌نويسد: عوامل فرهنگي خانواده بر فرايند پيشرفت تحصيلي فرزندان موثر است. حاصل تحقيقات او نشان مي‌دهد كه خانواده‌هايي كه فرزندان خود را به تماشاي تئاتر، سينما، گالري‌هاي نقاشي و كنسرت‌ها و موزه‌ها مي‌برند، موجبات پيشرفت تحصيلي فرزندان خود را فراهم مي‌آورند. چنين دانش‌آموزاني با محيط مدرسه احساس سنخيت بيشتري كرده و با معلمان خود بهتر ارتباط برقرار مي‌كنند.نتيجه‌اي كه از آرا و نظريات بورديو مي‌توانيم به دست آوريم اين است كه اگر اوقات فراغت فرزندان از طريق توجه دادن و ترغيب كردن آنها به امور فرهنگي غني شود. ضمن سازنده بودن اين اوقات، مي‌توان به پيشرفت تحصيلي فرزندان نيز اميدواري بيشتري داشت، چرا كه خود اين امر موجب غني‌سازي فرهنگي خانواده و فرزندان مي‌شود.
ـ شكوفايي فردي و اجتماعي :
گذراندن اوقات فراغت بايد به نحوي باشد كه زمينه‌هاي لازم براي شكوفايي فردي و اجتماعي را فراهم كند، زيرا شكوفا كردن استعدادها از اهم وظايف تعليم و تربيت است و انسان بالنده در تفكر مازلو فردي است كه به خودشكوفايي رسيده باشد و يكي از عواملي كه به خودشكوفايي فرد كمك مي‌كند. به تعبير آلن بيرو، گذراندن اوقات فراغت است.
در حين گذراندن اوقات فراغت كه فعاليتي اختياري و آزاد است، فرد به دلخواه خود به فعاليتي مي‌پردازد كه استعداد انجام آن را دارد و به آن فعاليت علاقه‌مند نيز هست. هر گاه آدمي به فعاليتي بپردازد كه هم استعداد آن را دارد و هم بدان علاقه‌مند است، قطعاً به شكوفايي در بعد فردي مي‌رسد.
شكوفايي در بعد اجتماعي نيز آنگاه محقق مي‌شود كه فرد در كنار جمعي به فعاليت بپردازد و از طريق فراگيري مهارتهاي اجتماعي و مهارتهاي زندگي به رشد و بالندگي بيشتري دست يابد.
علاوه بر اين با قرار گرفتن در جمع انسانهايي كه توان رهبري جمعي را دارند شناخته مي‌شوند و با به دست گرفتن رهبري جمع، استعداد رهبري وي به شكوفايي مي‌رسد و علاوه بر آن استعدادهاي ديگري در او رشد مي‌كند كه لازمه حضور در اجتماع است مانند رشد استعداد كلامي.
نتيجه آن كه حاصل گذراندن اوقات فراغت است، دست يافتن به شكوفايي فردي و جمعي است.
پيشنهادات
الف: پيشنهادات به مستولان و برنامه‌ريزان
ـ ايجاد هماهنگي و تشكيل يك ستاد برنامه‌ريزي بين نهادها و سازمانهايي كه به نحوي مي‌توانند در غني‌سازي اوقات فراغت مشاركت داشته باشند.
ـ در فعاليتهايي كه براي اوقات فراغت تدارك ديده مي‌شود به انتظارات و علايق و نيازهاي رشد نوجوانان و جوانان، توجه شود.
ـ استفاده از مربيان و استادان مجرب در برنامه‌ها و فعاليتها مي‌تواند تأثير بسزايي در افزايش كيفيت كلاسها و برنامه‌ها داشته باشد.
مربيان، توانايي برقراري ارتباط و رابطه حسنه با نوجوانان و جوانان را داشته باشند.
ـ وجود تعدد و تنوع فعاليتها و برنامه‌هايي كه در خلال آن دانش‌آموزان بتوانند به صوت انتخابي، آزاد خودانگيخته و به ميل خود به آن مشغول شوند.
ـ فضاي تمامي مدارس در هر منطقه در تمام ايام هفته براي تمرين فوتبال و واليبال با حضور مربي ورزش باز باشد.ـ دوره‌هاي آموزش زبان عربي، انگليسي، رياضي و.. در مدارس به سبك آموزشگاههاي آزاد ولي با شهريه كم به دليل استفاده از امكانات دولتي برگزار شود.
ـ از نيروي كار دانش‌آموزان در جهاد سازندگي، مدرسه سازي، پل‌سازي، راه‌سازي، تعمير مدارس و پرداخت دستمزد به آنها استفاده شود.
ـ نسل جوان به داشتن برنامه‌اي مفيد و جامع كه شامل ورزش و فعاليتهاي فيزيكي، كتابخواني و جبران عقب‌افتادگي‌هاي احتمالي آموزشي است، تشويق شوند.
ـ شهرداري‌ها درصدي از عوامل نوسازي را به ايجاد فضاي ورزشي، پارك، كتابخانه در مناطق حاشيه‌اي و محروم اختصاص دهند.
ـ در طول دوره به مناسبت اعياد يا تولد ائمه يا حداقل در پايان كلاسها با حضور همه دانش‌آموزان جشني برگزار شود و از كار و فعاليتهاي آنان تقدير شود.
ـ به منظور اثربخشي هرچه بيشتر اين فعاليتها، مناسب است هم در حين انجام برنامه‌ها و هم در پايان برنامه، ارزشيابي شود. ارزشيابي در حين برنامه سبب دريافت بازخورد و آگاهي از نواقص برنامه‌ها و اقدام براي رفع آنها مي‌شود و ارزيابي در پايان برنامه نيز سبب كسب تجربه و آگاهي براي برنامه‌ريزي و دقت بيشتر در فعاليتهاي بعدي خواهد شد.
ب ـ پيشنهادات به خانواده‌ها
خانواده‌هادر نظر داشته باشند كه اوقات فراغت به معناي رها شدن فرزندان به حال خود نيست، بلكه اين يك فرصت غيررسمي است كه بايد به نحوه مطلوبي از آن بهره‌مند شوند.
ـ اولين كار جذب و جلب نوجوانان و جوانان به درون خانواده است، جذابيت محيط زندگي شرط لازم است و براي اين كار هر يك از والدين بايد در بالا بردن سطح شادابي فرزندان سهم داشته باشند.
ـ تقسيم كار در محيط خانواده نه تنها بخشي از اوقات فراغت را تامين مي‌كند، بلكه باعث روحيه قدرشناسي و مسئوليت‌پذيري شده و روحيه پختگي آنان را تقويت مي‌كند.
ـ اختصاص بخشي از اوقات شبانه‌روز براي تربيت و آموزش اجتماعي به فرزندان.
ـ جلب اعتماد نوجوانان تا نوجوان تكيه‌گاه و پشتيبان مطمئني داشته باشد و بتواند مسائل و مشكلات خود را با آنها در ميان بگذارد.
ـ فراهم كردن فرصت‌هاي لازم جهت شركت فرزندان در اردوهاي زيارتي و سياحتي كه از طرف مدارس برگزار مي‌شود.ـ توجه به معاشرت‌ها و مصاحبت‌هاي دوستانه نظارت و كنترل والدين بر آن كه بسيار حائز اهميت است. البته به صورت غيرمستقيم و بايد توجه كرد تحت هيچ شرايطي نبايد اعتماد خود را از نوجوانان و جوانان سلب كرد.ـ توجه به پوشش فرزندان در ايام تابستان چه در درون خانواده و چه در خارج از آن كه بايد برخوردار از وضعيت مناسب و درخور موقعيت سني، جنسي و محيط انساني آنان باشد تا زمينه برخي از تحريكات غريزي را فراهم نسازد.ـ تنها گذاشتن فرزندان در منزل به بهانه ديد و بازديد يا مسافرت به مصلحت نيست. احساس تنهايي در منزل زمينه‌هاي روحي و فكري نوجوانان و جوانان را براي روبه‌رو شدن با وسوسه‌هاي شيطاني مساعد مي‌كند.ـ تنظيم مسافرت‌هاي كوتاه‌مدت يك روزه يا چند روزه در تنوع روحي و تمدد جسمي و رواني فرزندان بسيار موثر است به ويژه اگر همراه با استفاده ارزشمند از زيبايي‌هاي طبيعت باشد.
شايسته است خانواده‌ها در انتخاب هم‌سفرها به همه جوانب اخلاقي و رفتاري و تاثيرپذيري كودكان و نوجوانان توجهي خاص مبذول كنند.
ـ مراقبت از حيات اجتماعي و معاشرت‌ها در ايام فراغت يك ضرورت غيرقابل انكار است، زيرا در اوقات فراغت نرخ جرائم و بزهكاري‌ها افزايش مي‌يابد و بيشترين عامل ارتكاب جوانان به رفتارهاي ضداجتماعي، معاشرت‌هاي آلوده و دوستي‌هاي مشكوك است.
ـ براي تربيت ديني و اخلاقي و تقويت ابعاد مذهبي فرزندان قدمهاي ارزنده‌اي برداريم. زيرا تحقيقات و بررسي‌هاي انجام شده نشان مي‌دهد كه در خانواده‌هاي مذهبي مسائل و مشكلات و بزهكاري به مراتب كمتر است.
برخي پيشنهادات ديگر
*استفاده از توانمندي‌هاي خانواده‌ها براي برنامه‌هاي تابستاني در مدارس: بسياري از پدران و مادران با رغبت و علاقه آمادگي خويش را اعلام مي‌دارند. با اين برنامه هم مدرسه فعال مي‌شود، هم خانواده‌ها در جريان آموزش سهيم مي‌شوند.
*با مشاركت نهادها و مراكز فرهنگي و استفاده از امكانات مدارس مي‌توان به برپاسازي اوقات فراغت دانش‌آموزان كمك كرد.
*حتي مي‌توان از توانايي دانشجويان و دانش‌آموزان دبيرستاني بهره گرفت. نوعي حرفه‌آموزي براي رهايي از فضاي عمدتاً نظري آموزش ـ وضعيت نظام فعلي آموزشي ـ مي‌توان تدارك ديد.
دادن ميان وعده هاي سالم به دانش آموزان مهم است چون:* تغذيه مناسب را تامين مي‌کند.* باعث حمايت از عادات سالم غذايي در طول زندگي مي‌شود.* از بيماري‌هاي ناتوان کننده و هزينه بر مثل بيماري‌هاي قلبي، سرطان، ديابت، فشارخون و چاقي جلوگيري مي‌کند.ميان وعده‌ها نقش مهم و فزاينده‌اي در رژيم غذايي کودکان دارند. بين سال‌هاي 1977 تا 1996، مقدار کالري دريافتي کودکان از ميان وعده‌ها 120 کالري در روز افزايش يافته است.
در ادامه‌ي مبحث پيشنهادهايي براي معلمان، مراقبان، برنامه ريزان و والدين آورده شده که مي‌تواند ايده‌هايي براي توزيع ميان وعده‌هاي سالم در مدرسه، برنامه‌هاي فوق درسي، منزل و ديگر جاها باشد. برخي از اين پيشنهادها با توجه به حجم کار و بودجه‌ي تخصيص‌يافته مي‌توان در جمع زيادي از دانش آموزان يا تعداد کمي‌اجرا کرد.
ميوه ها و سبزي‌ها
چون اغلب بچه‌ها3 تا 5 واحد توصيه شده‌ي ميوه و سبزي روزانه را نمي‌خورند، توصيه مي‌شود قسمت اصلي ميان وعده‌ي کودکان از ميوه‌ها و سبزي‌ها باشد. مصرف ميوه و سبزي خطر ابتلا به بيماري‌هاي قلبي، سرطان و فشارخون بالا را کاهش مي‌دهد. ميوه‌ها و سبزي‌ها منابع بسيار خوبي از مواد مغذي مهم نظير ويتامينهاي A و C و همچنين فيبر هستند.
توزيع ميوه و سبزي تازه به نظر بسيار مشکل است. اما با برنامه‌ريزي صحيح و بالا رفتن تعداد ميوه‌ها و سبزي‌هايي که ماندگاري طولاني‌تر دارند اين کار آسان‌تر مي‌شود. بسياري بر اين باورند که ميوه و سبزي ميان وعده‌هاي گراني هستند. اما اگر هزينه‌ي آنها را به ازاي هر واحد محاسبه کنيم بسيار ارزانتر از بسياري ميان وعده‌هاي نا‌‌سالم خواهند بود. بهترين راه براي آن که بفهميد کودکان چگونه دوست دارند ميوه بخورند آن است که انواع ميوه ها و سبزي‌ها را به روش هاي مختلف در اختيار کودکتان قرار دهيد.
ميوه‌ها اصولا" شيرين هستند و به همين دليل بچه‌ها آن را دوست دارند. ميوه را مي‌توان به صورت کامل، تکه‌اي، نصفه يا نگيني در اختيار کودک گذاشت. ميوه‌هاي منجمد، کنسرو شده يا خشک را بايد مهيا کرد.
سيب، زردآلو، موز، گيلاس، آلبالو، گريب فورت، انگور، طالبي، کيوي، نارنگي، پرتقال، هلو، آلو، توت فرنگي، هندوانه مثال هاي خوبي از ميوه ها هستند.
ميــوه هاي کنســرو شده‌ي بدون قند به دليل آن که ماندگاري طولاني دارند و ارزانتر مي‌توانند ميان وعده هاي مناسبي باشند.
ميوه هاي خشک مثل کشمش، برگه هلو و زردآلو، يا ديگر ميوه هاي خشک شده به خصوص اگر بدون شکر باشند جايگزين هاي مناسبي هستند.
انگور، توت‌فرنگي يا هندوانه‌ي منجمد نيز راه ديگر براي توزيع ميوه ها به عنوان ميان وعده است. سالاد ميوه‌ها به خصوص اگر از ميوه‌هاي با رنگ هاي متفاوت استفاده شود. براي کودک بسيار دلپذير خواهد بود. سعي کنيد از آن ها در تهيه سالاد ميوه کمک بخواهيد. در اين صورت کودک لذت بيشتري خواهد برد.
پاستيل‌هاي ميوه اي چون شکر زيادي دارند توصيه نمي‌شوند. آب مخلوط ميوه‌ها يا آب ميوه به همراه خود ميوه يا مخلوط ميوه و شير راهکار ديگري است. آب ميوه هاي موجود در بازار شکر زيادي دارند و توصيه نمي‌شوند.
سبزي‌هاي را مي‌توان به صورت خام يا همراه با چاشني‌هاي مختلف مصرف کرد: هويج کوچک يا خلالي شده، خيار، ساقه‌هاي کرفس، نخود‌فرنگي، لوبيا سبز و گوجه فرنگي نمونه‌هاي خوبي از سبزي‌ها هستند.
بهتر است از چاشني‌هاي کم چرب استفاده شوند. بچه‌ها سالاد سبزي‌ها را بهتر مي‌پذيرند. اگر مي‌توانيد سبزي‌هاي مختلف را خرد کنيد و روي ميز بچينيد تا کودک سالاد مورد علاقه‌اش را خودش تهيه کند.
دانه‌هاي سالم (نان، کراکر، غلات صبحانه و ...)
در رژيم غذايي دانش آموزان معمولاً مقادير زيادي فرآورده‌هاي غله‌ها (گندم، جو، برنج و ...) وجود دارد. اما اغلب اين فرآورده ها شامل شيريني‌ها، کيک‌هاي صبحانه، غلات، صبحانه‌ي شيرين و غلات تصفيه شده‌ي ديگر است که مقادير بالايي قند و چربي دارند. سعي کنيد غلات کامل را به کودکان بدهيد چون نسبت به غلات تصفيه شده حاوي مقادير بيشتري فيبر، ويتامين و مواد معدني هستند. سعي کنيد شکر اضافه شده به اين محصولات کمتر از 35 درصد وزن کل و مقدار چربي موجود نيز بسيار پايين باشد.
لبنيات کم چرب
لبنيات منابع بسيار خوب کلسيم هستند که در محکم سازي استخوان‌ها نقش مهمي‌دارد. به همين دليل بايد توجه خاصي به اين دسته مواد در رژيم غذايي روزانه‌ي کودک نمود. از آنجا که ميزان چربي هاي اشباع در محصولات لبني بالا است توصيه مي‌شود از محصولات لبني پرچرب استفاده نشود. شير، ماست و انواع پنير از محصولات لبني بسيار خوب براي ميان وعده‌ها هستند.
ديگر ميان وعده ها
مغزها مثل بادام زميني، پسته، بادام، گردو ميان وعده هاي مناسبي هستند. يک مشت کوچک از اين مواد ميان وعده ي بسيار مناسبي خواهد بود. بهتر است از مغزهاي شور استفاده نشود.
نوشيدني هاي سالم
آب سالم‌ترين نوشيدني است چون تشنگي را رفع مي‌کند و قند يا کالري اضافه‌اي ندارد. شير تامين کننده‌ي خوبي براي کلسيم و ويتامين D است. از شيرهاي پرچرب استفاده نکنيد. شيرهاي مزه دار مثل شير کاکائو، شيرقهوه، شير توت فرنگي و شير موز به دليل آن که شکر اضافه دارند توصيه نمي‌شوند.
آب ميوه‌ها به خصوص اگر بدون شکر باشند، بسيار مناسبند. بسياري از آب ميوه هاي موجود در بازار قند اضافي دارند و توصيه نمي‌شوند. به دليل کالري بالاي آب ميوه مصرف حداکثر 2 واحد آب ميوه در روز توصيه مي‌شود.
نکته: بچه‌هايي که نوشيدنيهاي شيرين شده‌ي بيشتري مي‌خورند به دليل کالري اضافه‌تري که دريافت مي‌کنند چاق ترند. به علاوه اين نوشيدني‌ها جايگزين نوشيدنيهاي سالمي مثل شير (که در پيشگيري از پوکي استخوان موثر است) و آب ميوه ي طبيعي (که در پيشگيري از بيماري هاي قلبي وسرطان نقش دارد) مي‌شود. ضمنا" پوسيدگي هاي دنداني را در اين گروه نبايد از نظر دور داشت
پي‌نوشت :
1. ري‌شهري، ميزان الحكمه، ج 5، ص 2122.
2. همان، ص 2125.
3. سورة عصر.
4. ميزان الحكمه، ج 4، 2804.
5. حج، آية 46؛ نهج البلاغه، نامه 31.
6. مجلسي، بحارالانوار، ج 1، ص220.
منبع : پرسمان - با تلخيص