تحقیق جغرافیا (docx) 24 صفحه
دسته بندی : تحقیق
نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحات: 24 صفحه
قسمتی از متن Word (.docx) :
تعریف جغرافیا :
جغرافیا آن قسمت از دانش بشری است که از ویژگی های مناطق و نواحی مختلف زمین و پراکندگی پدیده های طبیعی و انسانی و از ارتباط متقابل انسان و محیط بحث می کند.
تعریف جغرافیای نظامی :
جغرافیای نظامی یکی از شاخه های علوم جغرافیایی است که کلیه اثرات عوامل طبیعی و انسانی را بر سیاست ها ، برنامه ها و طرح های نظامی ، عملیات رزمی و پشتیبانی رزمی در سطح محلی ، منطقه ای و جهانی مورد بررسی قرار می دهد.
2تقسیمات جغرافیاجغرافیاژئومورفولوژیاقلیم شناسیهیدروگرافیجغرافیای شهریجغرافیای خاکجغرافیای زیستیجغرافیای روستاییجغرافیای سیاسیانسانیطبیعیجغرافیای اقتصادیجغرافیای جمعیتجغرافیای نظامی
تجزیه و تحلیل زمین عملیات
1- به بررسی تاثیر عوارض طبیعی و مصنوعی زمین عملیات روی عملیات نظامی می پرداز
- تجزیه و تحلیل زمین با توجه به ماموریت صورت می گیرد
3- تجزیه و تحلیل زمین پویا و در حال تغییر است
4- تجزیه و تحلیل زمین با توجه به استعداد نیروها تغییر می کند.
5- در تجزیه و تحلیل زمین عوارض زیر مورد بررسی قرار می گیرند
- موانع - میادین آتش - دیده بانی - پوشش و اختفاء - محورها و خطوط مواصلاتی
تجزیه و تحلیل صحنه عملیات
1- تجزیه و تحلیل صحنه عملیات در سطح فن و هنر عملیاتی بررسی می شود.
2 - در تجزیه و تحلیل صحنه ، عوارض طبیعی و مصنوعی موجود در صحنه با یک نگرش کلی بررسی می شود.
3- در تجزیه و تحلیل صحنه کمتر به نوع ماموریت توجه می شود و طول دوره برنامه ریزی به صورت بلند مدت است.
4 – تجزیه و تحلیل صحنه عملیات بیشتر در زمان صلح صورت می گیرد.
ژئواستراتژیک و ژئوپلتیک
ژئواستراتژیک: عبارت است از مطالعه تاثیر عوامل استراتژیک منطقه ای و جهانی (موازنه ها و قدرت های نظامی) روی تصمیم گیری سیاسی حکومت ها یا کاربرد جغرافیای نظامی در سطح استراتژی و جهانی ژئواستراتژیک گفته می شود.
ژئوپلتیک (سیاست جغرافیایی): به بررسی اثر محیط و پدیده های محیطی مانند موقعیت جغرافیایی، منابع و اشکال روی تصمیم های سیاسی در سطح منطقه ای و جهانی می پردازد.
جغرافیای سیاسی: اثر تصمیم گیری سیاسی انسان را روی چهره و اشکال جغرافیایی چون حکومت، مرز، مهاجرت و... را بررسی می کند.
7نقش زمین و ارتفاعات در جنگتاثیر زمین بر عملیاتپوشش در برابرآتشبه عنوان مانع دیدمانع در برابر پیشرویامتیاز های مهم ارتفاعاتداشتن میدان دید بیشترمانع دسترسی به هدفقدرت تاکتیکی بیشترنوع تاثیرمنفی در آفند و مثبت در پدافنددر هردوحالت منفیدر هر دو حالت مثبتمثبت در پدافندمثبت در پدافنددر هر دو حالت مثبت
ویژگی های جغرافیای نظامی
1- مبتنی بر ماموریت است.
2- بخشی از فرایند برنامه ریزی فرمانده است (دریافت ، برآورد ، طرح ریزی)
3 – بخشی از اطلاعات نظامی و مسئولیت افسر عملیات است.
4 – به صورت سه سطحی ( زمین ، هوا ، دریا) بوده و از جدیدترین فناوری های روز استفاده می کند.
عوامل انسانی
سیستم های ارتباط( مخابرات، رادیو، اینترنت، ماهواره ها)
تاسیسات نظامی( پادگان ها ، باند های پرواز، اسکله ها)
شبکه های حمل و نقل( جاده ها ، راه آهن، فرودگاه، بنادر)
(الگوهای جمعیت ( نژادها ، قبایل، مذاهب، زبان، تراکم و...
عوامل طبیعی
(اتمسفر ( هوا ، آب و هوا ، روشنایی و تاریکی و...
(لیتوسفر ( خاک ، زمین شناسی، ناهمواری و...
(بیوسفر ( پو شش گیاهی ، جنگل و...
(هیدروسفر ( شبکه زهکشی، اقیانوس ها و سواحل دریاها
مبتکران این نظریه :
فردریک راتزل
سرهالفورد مکیندر
نیکولاس اسپایکمن
دیدگاه مکیندر : شوروی سابق به عنوان هارتلند
دیدگاه اسپایکمن : ریملند و هلال خارجی (آمریکا
دیدگاه قدرت دریا محور
مبتکران این نظریه :
*آلفرد تایر ماهان
*مهم بودن قدرت دریایی در تصمیم گیری های نظامی
*با استقرار در ریملند (منطقه بحری) می توان قدرت هارتلند را مهار کرد.
دیدگاه قدرت هوا محور
مبتکران این نظریه :
*ژنرال جولیودوهه
*الکساندر سورسکی
*نیروی زمینی و دریایی را
تابع نیروی هوایی می دانست.
*الکساندر سورسکی همچنین به قدرت فضامحور معتقد بود.
فصل دوم :
ویژگی های کلی فلات ایران
اهمیت موقعیت جغرافیایی ایران در خاورمیانه
- واقع شدن در معبر ارتباطی سه قاره اروپا ، آسیا و آفریقا
2 – داشتن منابع عظیم نفت و گاز و منابع معدنی دیگر مانند مس و طلا
3- داربودن سواحل طولانی درخلیج فارس و دریای عمان و در اختیار داشتن تنگه
استراتژیک هرمزو نیز دارا بودن امن ترین مسیر ترانزیت کالا و انرژی از کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز به آبهای آزاد.
4- واقع شدن در بین تمدن های باستانی چین و بین النهرین
5- تنوع اقلیمی و تنوع ارتفاعی در کشور که باعث تنوع اکولوژیکی در کشور شده است
نحوه شکل گیری فلات ایران از نظر زمین شناسی
* نظریه زمین ساخت صفحه ای
1- دوره پرکامبرین : خشکی بزرگ پانگه آ و اقیانوس بزرگ پانتالاسا وجود داشت.
2- طی حرکت کششی هودسونین (1.7میلیارد )پانگه آ به دو بخش لورازیا و گندوانا تقسیم می شود .
3- بین دو خشکی اقیانوس تتیس بوده که منطبق بر کمربند آلپ – هیمالیا می .باشد
4- در اواخر مزوزوئیک طی کوهزایی لارامی (65میلیون)، در اثر برخورد لورازیا به گندوانا اقیانوس تتیس بسته شده و در محل آن زاگرس شکل می گیرد .
5- در دوره سنوزوئیک طی کوهزایی پیرنه ای (37میلیون) ودر اثر مراحل فشاری .کوههای البرز،سهند و بزمان شکل می گیرند
6- در دوره کواترنری دوره های یخچالی رخ داده است.
تاثیر ناهمواری ها در عملیات نظامی
* کوهستان و ارتفاعات :
1- مختل کردن پیوستگی یگان ها و پشتیبانی در منطقه عملیات
2- دارا بودن اختفاء و پوشش مناسب و محدود بودن دید و تیر.
3- اختلال در برد دستگاههای مخابراتی
4- ارتفاعات بالای 3000 متری به علت کاهش دما و فشار عملیات را مختل می کند.
مناطق پست و دشت ها :
1 – آسان بودن اجرای مانور، هدف یابی ، قدرت آتش ، هماهنگی و پشتیبانی نیروها
2- در مناطق پست ایران کمبود آب وجود دارد که روی عملیات تاثیر می گذارد.
3- نوسانات درجه حرارت و وزش بادهای همراه با گردوغبار.
4- پایین بودن اختفاء وپوشش و بالا بودن دید وتیر.
تاثیر رودخانه در عملیات نظامی
* استفاده از رودخانه در عملیات نظامی به دبی، عمق ، سرعت جریان ، قابلیت .کشتیرانی ، جنس بستر و ... بستگی دارد
* در عملیات آفندی : اگر رودخانه در جناحین منطقه عملیات باشد مفید و اگر عمود بر مسیر پیشروی باشد مضراست.
* در عملیات پدافندی : اگر رودخانه در جناحین منطقه عملیات باشد مفید و در صورت عمود بودن نیز مفید خواهد بود.
تاثیر رودخانه در عملیات نظامی
* استفاده از رودخانه در عملیات نظامی به دبی، عمق ، سرعت جریان ، قابلیت .کشتیرانی ، جنس بستر و ... بستگی دارد
* در عملیات آفندی : اگر رودخانه در جناحین منطقه عملیات باشد مفید و اگر عمود بر مسیر پیشروی باشد مضراست.
* در عملیات پدافندی : اگر رودخانه در جناحین منطقه عملیات باشد مفید و در صورت عمود بودن نیز مفید خواهد بود.
هوا و اقلیم
تعریف اقلیم : هوای غالب در یک محل را در دراز مدت اقلیم می گویند
عوامل ایجاد کننده اقلیم
کجی محور زمین
عرض جغرافیایی ( تغییر شدت و مدت تابش)
ناهمواری ها و جهت آفتاب گیری( صعود هوا)
دوری و نزدیکی به دریاها (تفاوت در ظرفیت گرمایی)
جنس و پوشش زمین (تفاوت در جذب انرژی خورشید)
جریان های اقیانوسی (تعدیل و تغییر دما )
ابرناکی ( تغییر در میزان انرژی رسیده به زمین)
عوامل آب و هوایی ایران
عوامل محلی
تابش ( زاویه تابش ، مدت تابش ، ترکیبات وضخامت جو
ناهموار ها ( تغییر دما و وادار کردن هوا به صعود)
پوشش زمین ( آلبدو ، گرمای ویزه، تبخیر وتعرق)
عوامل بیرونی
اثر همسایگان ( سیبری ، اقیانوس هند ، بیابان عربستان)
گردش عمومی هوا
گردش عمومی هوا
توده های هوا (سیکلون ها و آنتی سیکلون ها
بادهای غربی
رودباد جبهه قطبی
جبهه قطبی
(STJ)رودباد جنب حاره
(STHP) پرفشار جنب حاره
(ITCZ) کمربند همگرایی حاره ای
عناصر اقلیمی و تاثیر انها روی عملیات نظامی
1- دما
2 – بارش
3- رطوبت
4- ابر و مه
5 – فشار
6 - باد سرعت و جهت آن
*وضعیت پو شش گیاهی درجهان و ایران
*محاسن پوشش گیاهی و جنگل :
- ایجاد پوشش و اختفاء مناسب برای نیروها
2 – مناسب برای عملیات چریکی
3- مکان مناسبی برای غافلگیری و ایجاد تله های ابتکاری و انفجاری
4 – مناسب برای عملیات پدافندی بدون نیاز به ادوات سنگین
*معایب پوشش گیاهی و جنگل:
– کاهش میزان دید و تیر
2 – مشکل بودن پیشروی و انجام عملیات آفندی
3 – مشکل بودن اجرای آتش مستقیم و نیاز به آتش منحنی
4 – به علت محدودیت دید و ارتباطات پشتیبانی نیروها مشکل می شود.
5 – ارتباطات مخابراتی با مشکل مواجه می شود
6- تکنولوژی و تسلیحات پیشرفته در آن خوب جواب نمی دهد (جنگ ویتنام)
مرز و مسائل مربوط به آن
تعریف مرز : خطوطی اعتباری و قراردادی هستند که باعث جدایی یک واحد مستقل سیاسی
(کشور) از واحدهای دیگر می شود.
انواع مرزهای خشکی
----از لحاظ پیدایش وتطایق با فرهنگ
مرزهای پیش از سکونت (آمریکا و کانادا
مرزهای تطبیقی (هند و پاکستان)
مرزهای تحمیلی(مرزهای کشورهای افریقا
متروکه (مرزهای استعمارگران در آفریقا)
--------منطبق با عوارض طبیعی (رشته کوه ، رودخانه ، جنگل/ مرز ایران و آذربایجان)
--------مرزهای هندسی (باخطوط مستقیم یا در امتداد مدارها و نصف النهارها / مرز آمریکا و کانادا)
مرزهای دریاییمرزهای بستر دریامرزهای سطح آبدریای آزاد (بیشتر از 200 مایل )منطقه انحصاری اقتصادی (تا 200 مایل )منطقه نظارت (تا 24 مایل دریایی)دریای سرزمینی (تا 12 مایل دریایی)فلات قاره ( عمق های کمتر از 200 متر)میراث مشترک بشریت (عمق های بالای 200)
1-مرز ایران و ترکمنستان
2 – مرز ایران و افغانستان
3 – مرز ایران و پاکستان
4 – مرز ایران در دریای خزر
5- مرز ایران در خلیج فارس و دریای عمان
مرز ایران با ترکمنستان از خلیج حسینقلی شروع و منطبق با رود اترک تا آبادی چات محل اتصال اترک و سومبار ادامه می یابد و در ادامه بعد از گذشتن از شمال ارتفاعات کپه داغ و هزار مسجد وارد رودخانه تجن شده و منطبق با این رود تا دهانه ذوالفقار مرز مشترک سه کشور ایران ، ترکمنستان و افغانستان ادامه می یابد.
مرز ایران و افغانستان در شرق کشور از دهانه ذوالفقار شروع و سپس منطبق با هریرود تا حاجی آباد ادامه می یابد و سپس بعد از عبور از ارتفاعات هشتادان ، نمکزارارها و ارتفاعات آهنگران وارد دریاچه هامون می شود و در ادامه مسافتی را منطبق با هیرمند طی کرده و بعد از خروج از آن درنهایت به ملک سیاه کوه مرز مشترک سه کشور ایران ، افغانستان و پاکستان می رسد.
مرز ایران و پاکستان در شرق کشور از کوه ملک سیاه شروع و بعد از عبور از شرق زاهدان در نزدیکی میرجاوه وارد تلخ آب می شود و بعد از خروج از آن از شرق کوههای سرحد عبور کرده و بعد از گذشتن از شرق سراوان با رود ماشکل تلاقی پیدا کرده و در ادامه مسافتی را منطبق با رود نهنگ طی می کند و در نهایت به خلیج گواتر در دریای عمان می رسد.
مرز ایران در خلیج فارس و دریای عمان
1- مرز ایران در دریای عمان براساس قوانین حقوقی دریاها تعیین شده است.
2 – درتمام قسمت های خلیج فارس عمق آب کمتر از 200 متر بوده و کل آن فلات قاره محسوب است.
3 – مرزهای بستر دریا در خلیج فارس براساس خط منصف تعیین شده است.
4 – مرز ایران در خلیج فارس با کشورهای عربستان ، بحرین ، قطر و عمان براساس خط منصف تعیین شده است.
5 – مرز ایران با امارات به علت مسئله حاکمیت بر تنب و ابوموسی تعیین نشده است.
6- مرز ایران با عراق و کویت به علت اعتراض عراق به قانون خط منصف تعیین نشده .
7- مرزهای سطح آب در خلیج فارس براساس قوانین بین المللی دریاها تعیین شده است.
-736600331470ناهمواری های منطقه آذربایجانارتفاعات مرزیارتفاعات جنوبی ( قاقلانکوه و تخت سلیمان )ارتفاعات غربی ( آرارات )ارتفاعات شرقی ( تالش ، صلوات داغ و خسرولو)ارتفاعات شمالی ( قره داغ و میشوداغ )ارتفاعات بزقوشارتفاعات سبلانارتفاعات سهندارتفاعات داخلی
فصل سوم :
جغرافیای نظامی شمال غرب ایران
دهلیزهای آذربایجان
23751452013رودخانه زرینه رودرودخانه باراندوزرودخانه آجی چایرودخانه قزل اوزنحوضه آبریز دریاچه ارومیهرودخانه نازلوچایرودخانه مهابادرودخانه سیمینه رودرودخانه صوفی چایتعریف دهلیز : منطقه ای از زمین که حداقل دو طرف آن بوسیله عوارضی از زمین مثل ارتفاعات ، جنگل ، دهکده و ... محصور شده باشد به طوری که دیده بانی و آتش دیده بانی از نقاط خارج به داخل آن محدود باشد.
1- دهلیز ارس
2 – دهلیز اهر- مشکین شهر
3 – دهلیز مرند – خوی
4- دهلیز اردبیل – سراب – تبریز
5 – دهلیز سلماس – ارومیه
6 – دهلیز میانه
7 – دهلیز کالو
مرز آذربایجان با ترکیه و عراق :
1 – بخش اول مرز از محل تلاقی قره سو با ارس تا بازرگان می باشد در این بیشتر ارتفاعات و معابر وصولی در دست ترکیه است.
2- بخش دوم مرز از بازرگان تا ارتفاعات دالامپرداغ می باشد در این قسمت مرز منطبق بر خط الراس جغرافیایی ارتفاعات آرارات بوده و برای طرفین یکسان است و مهمترین معبر وصولی دره قطور می باشد.
3- از دالامپرداغ تا سردشت وضعیت مرز از لحاظ توپوگرافی تقریبا یکسان است با این تفاوت که در سمت عراق ارتفاعات به صورت موازی مرز قرار دارند و نفوذ به داخل آن مشکل است ولی ارتفاعات موجود در خاک ایران پیوستگی لازم را ندارند.
مرز ایران با جمهوری های آذربایجان و ارمنستان
- بخش اول : از محل تلاقی رود ارس با قره سو در نزدیکی دم قشلاق تا روستای قره دونی بیله سوار مرز منطبق بر رود ارس می باشد که درقسمت غربی و شرقی آن زمین هموارو درقسمت مرکزی کوهستانی می باشد و شرایط برای طرفین تقریبا یکسان می باشد.
2 – بخش دوم : این بخش شامل دشت مغان می باشد و برای طرفین یکسان می باشد.
3 – بخش سوم : از دشت مغان تا دریای خزر می باشد. قسمتی از مرز منطبق بر بالهارود و آستاراچای بوده که شرایط برای طرفین یکسان است. و قسمت دیگر مرز از ارتفاعات تالش عبور می کند و با توجه به اینکه خط الراس جغرافیایی ارتفاعات در دست کشور مقابل است حاکمیت زمین نیز به نفع جمهوری آذربایجان می باشد.
محورهای منطقه آذربایجان
تعریف محور : در کاربرد نظامی به خطی اطلاق می شود که در روی آن حرکات و ارتباطات یگان های نظامی انجام می گیرد.
1- محور جلفا – مرند – صوفیان – تبریز
2 – محور بازرگان – ماکو – سه راهی ایواوغلی
3- محور وان – قطور – خوی
4 – محور سرو – ارومیه
5 – محور پیرانشهر – نقده – سه راهی محمدیار
مواضع دفاعی و تدابیر استراتژیکی در مرز با آذربایجان و ارمنستان
– منطقه پدافندی ارس : قسمت میانی با توجه به وجود ارتفاعات قابل پدافند می باشد ولی برای پدافند در قسمت غربی و شرقی باید پدافند ثابت را با ایجاد عوارض مصنوعی و با فاصله از مرز اتخاذ کرد.
2– منطقه دشت مغان : با توجه به باز وبدون عارضه بودن این منطقه برای پدافند در این قسمت باید اقدام به ایجاد موانع ایذایی و عوارض مصنوعی کرد.
3 – منطقه پدافندی تالش : در این قسمت به استثنای خط تقسیم بالهارود و آستاراچای مرز از ارتفاعات تالش عبور می کند و با توجه به اینکه ارتفاعات و دید و تیر در اختیار کشور مقابل است لذا برای پدافند بهترین کار پیش دستی در عملیات و گرفتن ارتفاعات مقابل می باشد و در غیر این صورت باید با بستن معابر وصولی و استفاده از یگان های هوایی و کماندویی جلوی پیشروی دشمن را گرفت.
مواضع دفاعی و تدابیر استراتژیکی در مرز با ترکیه و عراق
1 – از دم قشلاق تا بازرگان با توجه به اینکه برتری نسبی ودید به نفع ترکیه است لازم است که در زمینه پدافند و جلوگیری از پیشروی دشمن اقداماتی مثل ایجاد موانع ایذایی و عوارض مصنوعی صورت گیرد.
2 – در بقیه قسمت مرز با توجه به منطبق شدن مرز بر ارتفاعات آرارات بهترین اقدام استراتژیکی پیش دستی در گرفتن خط الراس ارتفاعات و منطبق کردن خط پدافندی بر امتداد آن است.
-384810178435ارتفاعات مرزیارتفاعات اورامانارتفاعات مریوانارتفاعات بانهارتفاعات صلوات آباد و سلطانیارتفاعات چهل چشمهارتفاعات داخلیارتفاعات شاهو
فصل چهارم :
جغرافیای نظامی استان کردستان
شبکه آبهای منطقه کردستانحوضه آبریز دریای خزررودخانه سیمینه رودرودخانه زرینه رود رودخانه قزل اوزنحوضه آبریز دریاچه ارومیهرودهایی که وارد عراق می شوندرودخانه زاب کوچکرودخانه سیروان
تجزیه وتحلیل خطوط مرزی به لحاظ عملیات نظامی
تجریه و تحلیل مرز ایران و عراق در منطقه کردستان :
– دره کالو : در این قسمت مرز منطبق بر ارتفاعات مرزی بوده و مهمترین عوارض موجود در آن محور سردشت – قلعه دیزه و رودخانه زاب کوچک محسوب می باشد که می توان از آنها برای نفوذ به داخل خاک عراق استفاده کرد.
2 – پیشرفتگی شلر : در این قسمت یک پیشرفتگی در خاک ایران ایجاد شده و با توجه به اینکه ارتفاعات اطراف آن در دست ایران می باشد می تواند به عنوان مبداء عملیات تعرضی به داخل خاک عراق محسوب شود و نیز با پیاده کردن نیروها در اطراف آن می توان در یک آفند این پیشرفتگی را جدا کرد.
3 – منطقه ارتفاعات مریوان و اورامان : در این قسمت ارتفاعات به صورت نامنظم و پیچیده در امتداد مرز قرار گرفته اند ولی با توجه به اینکه به سمت عراق از میزان ارتفاعات کاسته می شود در نتیجه حاکمیت زمین و دید به نفع ایران می باشد
محورهای نفوذی منطقه کردستان
1– محور قلعه دیزه – سردشت
2 – چوارته – سردشت
3 – دره شلر – ننوز – بانه
4 – پنجوین – مریوان – سنندج
5 – خورمال – دزلی – مریوان
ارزش نظامی منطقه کردستان
با توجه به کوهستانی و سرد بودن آب وهوای کردستان، این منطقه برای عملیات نظامی مناسب نمی باشد. و همچنین به علت محدود بودن محورهای ارتباطی، تدارک و پشتیبانی نیروها در این منطقه مشکل است ولی با توجه به وجود نوار عظیم کوهستانی در این بخش مرز و کاهش ارتفاعات آن به سمت عراق، برای عملیات پدافندی مناسب بوده و در حالت کلی با توجه به اینکه امتیاز زمین و ارتفاعات در دست ایران است دفاع از مرز تا حدودی برای کشور ما آسان می باشد.
تدابیر استراتژیکی در طول مرز ایران و عراق در منطقه کردستان
1- به علت کوهستانی بودن منطقه، پدافند در این بخش مرز آسان بوده و ورود دشمن به داخل کشور مشکل است.
2 – بهترین اقدام استراتژیکی در زمان حمله دشمن در بخش شلر، پیش دستی در عملیات و گرفتن این بخش است تا با گرفتن آن بتوان موضع دفاعی را کوتاهتر کرد.
3 – با توجه به محدودیت پشتیبانی نیروها در این منطقه لازم است که یگانهای پدافند کننده از هر جهت خودکفا باشند.
-15938513335ارتفاعات مرزیارتفاعات بازینانارتفاعات دارخار(Bambu ارتفاعات بمبو (رشته ارتفاعات الوندارتفاعات بیستون و سفیدکوه ارتفاعات دالاهو و قلاجهارتفاعات داخلیارتفاعات قزاویزارتفاعات شاهو
فصل پنجم :
جغرافیای نظامی استان کرمانشاه
-522605295275شبکه آبهای منطقه کرمانشاهرودخانه های داخلی استانرودخانه قوره تو(شمال قصرشیرین)(رودخانه سیروان( گاورود + قشلاقرودخانه قره سورودخانه گاماسیابرودخانه هایی که وارد عراق می شوندرودخانه آب نفت (منطقه نفت شهر)رودخانه کنگیر (سومار)رودخانه الوند(جنوب قصرشیرین) دشت اسلام آباد- کرند دشت ماهیدشت (بین چهارزبر و صحنه) دشت صحنه( بین ارتفاعات بیدسرخ و شاهو) دشت کنگاور (بین ارتفاعات الوند و بیدسرخ)
آب و هوای منطقه کرمانشاه
1- اقلیم استان در نواحی مرزی به صورت گرم و خشک بوده ولی از غرب به شرق با افزایش ارتفاعات اقلیم به صورت سرد و مرطوب در می آید.
2 – عمده ترین توده هواهای اثرگذار بر منطقه توده هوای گرم و خشک حاره ای، توده هوای مرطوب مدیترانه ای و توده هوای سرد قطبی می باشد.
تجزیه وتحلیل خطوط مرزی به لحاظ عملیات نظامی
تجریه و تحلیل مرز ایران و عراق در منطقه کرمانشاه :
1 – از جنوب نوسود تا نزدیکی سد دربندخان رودخانه سیروان مرز مشترک دو کشور را تشکیل می دهد که دو طرف آن کوهستانی بوده و به علت شیب و سرعت زیاد رودخانه عبور و مرور مشکل است.
2 – ارتفاعات بمبو و باشگان مهمترین عوارض موجود تا تنگ حمام می باشد و با توجه به اینکه شیب تند ارتفاعات به سمت ایران و شیب ملایم آن به سمت عراق می باشد دید و تیر مناسبی را به نفع عراق فراهم می کند.
3 – از تنگ حمام مرز دو کشور را رودخانه قره تو تشکیل می دهد که در آن شرایط برای طرفین یکسان است ولی به علت جریان رودخانه به سمت عراق می تواند برای ایران مفید باشد.
4 – از منطقه قصرشیرین تا سومار خط مرزی از یک ناحیه نسبتا همواری عبور می کند و ارتفاعات موجود در خاک ایران که با فاصله از مرز قرار دارند دید مناسبی را برای ما فراهم می کنند. از دیگر عوارض موجود در این قسمت می توان به رودخانه های الوند و کنگیر اشاره کرد.
محورهای نفوذی منطقه کرمانشاه
1 – میدان– باویسی – سرپل ذهاب
2 – خانقین – خسروی – قصر شیرین
3 – خانقین – خسروی- گیلان غرب
4 – نفت خانه – نفت شهر
5 – مندلی – میان تنگ - سومار
بررسی محور خانقین- خسروی- کرمانشاه
این محور مهمترین محور کرمانشاه بوده و از لحاظ اقتصادی، زیارتی و نظامی مهم می باشد و در شش بخش قابل بررسی است:
1 – گردنه عین الکش : آخرین موضع دفاعی از کرمانشاه بوده و دید مناسبی را بر منطقه ماهیدشت دارد.
2 – گردنه چهارزبر(مرصاد): دومین موضع دفاعی از کرمانشاه بوده و دید و تیر مناسبی به دشت حسن آباد دارد.
3 – گردنه حسن آباد: سومین موضع دفاعی کرمانشاه بوده که دیده بانی خوبی بر دشت اسلام آباد دارد.
4 – گردنه پاتاق: محور بعد از عبور از دشت اسلام آباد و کرند به این گردنه می رسد و این گردنه چهارمین موضع دفاعی کرمانشاه بوده که ارتفاعات دالاهو و بعد از عبور از دشت ذهاب ارتفاعات قراویز به منطقه اشراف دارند و برای عملیات پدافندی می تواند مورد استفاده قرار گیرد.
5 – از ارتفاعات قراویز تا قصرشیرین: مهمترین عوارض موجود در این بخش تپه های ماهوری و رودخانه قوره تو می باشد.
6 – از قصرشیرین تا خسروی: محور از یک منطقه هموار و موازی رودخانه الوند عبور کرده و در نهایت با عبور از مرز به خسروی می رسد.
ارزش نظامی منطقه کرمانشاه
به علت قرار گرفتن ارتفاعات زاگرس با جهت شمال غربی – جنوب شرقی در عمق منطقه، مواضع پدافندی و تاخیری متعددی در این منطقه ایجاد شده است که در صورت استفاده اصولی و تاکتیکی از این ارتفاعات نیروهای خودی قادر خواهند بود در مقابل تهاجم دشمن به خوبی ایستادگی کنند. اما کاهش ارتفاعات به سمت مرز باعث آسیب پذیری مرز به خصوص در پیشرفتگی قصرشیرین شده است.
فصل ششم :
جغرافیای نظامی استان ایلام
-466725-2540ناهمواری های استان ایلامارتفاعات مرزیارتفاعات چکمه قمر(200)ارتفاعات زالوآب و سیاول(600)ارتفاعات شینو و میش حواس(300)ارتفاعات میمک(650متر)ارتفاعات دینارکوه (جنوب شرق استان) رشته ارتفاعات کبیرکوهارتفاعات داخلیارتفاعات جبل حمرین(300)ارتفاعات منیشت (شمال استان)
346710077470دشت های استان ایلام دشت مهران دشت دهلران دشت صالح آباد
12382586995رودخانه کنجان چم(شمال مهران)(رودخانه گدارخوش( ترساقرودخانه سیمره (چرداول، سرآبله و شیخ مکان)رودخانه هایی که وارد عراق می شوند(غرب کبیرکوه)رودخانه میمهرودخانه چنگوله رودخانه گاوی(جنوب مهران)رودخانه دویرج(جنوب استان)
آب و هوای منطقه ایلام
1- اقلیم استان در نواحی مرزی به صورت گرم و خشک بوده ولی از غرب به شرق با افزایش ارتفاعات اقلیم به صورت سرد و مرطوب در می آید.
2 – عمده ترین توده هواهای اثرگذار بر منطقه توده هوای گرم و خشک حاره ای و توده هوای مرطوب مدیترانه ای می باشد.
3 – از شمال به جنوب بارش کمتر شده و بر شدت گرما و تبخیر افزوده می شود.
4 – در فصل گرم سال با ورود هوای گرم و خشک عربستان به منطقه، نواحی مرزی استان دارای شرایط عدم آسایش می باشد.
تجزیه وتحلیل خطوط مرزی به لحاظ عملیات نظامی
تجریه و تحلیل مرز ایران و عراق در منطقه ایلام :
1 – بخش اول مرز از جنوب سومار تا شمال پیشرفتگی مهران می باشد که در آن ارتفاعات میمک، شینو و سیاول در امتداد مرز کشیده شده اند. با توجه به کاهش ارتفاعات به سمت عراق، با در اختیار گرفتن این ارتفاعات می توان ابتکار عمل را در منطقه بدست آورد.
2 – بخش دوم مرز پیشرفتگی مهران می باشد که سطح آن صاف و هموار است ولی در جناحین آن در سمت شمال ارتفاعات زالوآب و در جنوب آن جبل حمرین قرار دارد و از دیگر عوارض موجود رودخانه های کنجان چم و گاوی می باشد و در حالت کلی به علت پیشرفتگی به داخل خاک عراق و هموار بودن یکی از مناطق آسیب پذیر مرز می باشد.
3 – بخش سوم مرز از جنوب پیشرفتگی مهران تا رودخانه دویرج می باشد. این قسمت از مرز صاف و هموار بوده و تنها عوارض موجود ارتفاعات جبل حمرین و رودخانه های میمه و چنگوله می باشد و با توجه به شیب ملایم خاک به سمت عراق، برتری نسبی از آن ایران است.
ارزش نظامی منطقه ایلام
به علت کشیدگی ارتفاعات زاگرس با جهت شمال غربی – جنوب شرقی در این استان، این منطقه یک منطقه غیرقابل نفوذ است. به ترتیب در ناحیه مرزی ارتفاعات حمرین و میمک به عنوان اولین سد دفاعی محسوب می شود وبعد از آن کشیدگی ارتفاعات کبیرکوه به عنوان مهمترین سد دفاعی و پدافندی استان محسوب می شود و نیز رودخانه سیمره که در مرز استان ایلام و لرستان جریان دارد می تواند برای ایجاد موضع پدافندی مناسب باشد.
تدابیر استراتژیکی در طول مرز ایران و عراق در منطقه ایلام
با توجه به کاهش ارتفاعات از شرق به غرب و باز بودن زمین عملیات در خاک عراق، اگر زمانی عراق هدفش حمله به ایران باشد بهترین اقدام استراتژیکی پیش دستی در عملیات و گرفتن ارتفاعات مرزی به منظور بدست آوردن امتیاز زمین است ولی در صورت شکست در عملیات می توان موضع دوم پدافندی را در ارتفاعات داخلی که مرتفع تر هم می باشند قرار داد تا در زمان لازم بتوان با آفند علیه نیروهای دشمن مناطق مرزی را بدست اورد. علاوه بر این به علت آسیب پذیر بودن پیشرفتگی مهران باید بیشترین نیروهای پدافندی را در این بخش از مرز مستقر کرد
فصل ششم :
جغرافیای نظامی استان خوزستان
ناحیه کوهستانیارتفاعات مرزی ( جبل ابوادروقه، رقابیه، میش داغ و الله اکبر)ارتفاعات مرکزی( تپه ماهورهای اطراف اهواز)ناحیه جلگه ایآبرفت های رودخانه های کارون، کرخه، دز، جراحی و هندیجان
رودخانه کارون ( دز+ خرسان+ بازفت + ونک)، سرچشمه از زاگرس بختیاریرودخانه مارون ( جراحی + مارون)، سرچشمه از ارتفاعات کهگیلویه.(رودخانه دز ( سرچشمه از ارتفاعات اشترانکوه و بختیاری، وارد کارون می شود.رودخانه کرخه ( گاماسیاب + قره سو = سیمره + زالوآب= کرخه)، وارد هورالهویزهرودخانه هندیجان ( زهره + خیرآباد)، سرچشمه از ارتفاعات کهگیلویه.
آب و هوای منطقه خوزستان
1- اقلیم استان در نواحی جلگه ای گرم و خشک بوده وبه سمت مناطق کوهستانی شمال شرقی از میزان گرما و خشکی هوا کاسته شده و به صورت اقلیم معتدل نیمه خشک درمی آید.
2 – گرمای تابستان در این استان سخت و طاقت فرسا بوده و شرجی بودن هوا در شهرهای ساحلی نیز بر این امر اثر می گذارد.
3 – وزش بادهای گرم و خشک عربستان (باد سموم) در ایام گرم سال باعث مختل کردن کلیه امورات روزمره در منطقه می شود.
4- عمده بارش ها در استان به صورت باران بوده و آن هم در دوره سرد سال اتفاق می افتد، و تنها در نواحی کوهستانی شمال شرقی ممکن است برف ببارد.
تجزیه وتحلیل خطوط مرزی به لحاظ عملیات نظامی
تجریه و تحلیل مرز ایران و عراق در منطقه خوزستان :
1 – بخش اول مرز از منطقه فکه تا چزابه می باشد در این منطقه زمین عملیات به صورت دشت باز بوده و تنها عوارض موجود ارتفاعات رقابیه و میش داغ می باشد که می توانند اختفاء و پوشش مناسبی را برای نیروهای خودی فراهم کرده و در ایجاد مواضع پدافندی موثر باشد. از دیگر عوارض این قسمت نیزارهای سواحل رودخانه دویرج می باشد.
2 – بخش دوم مرز از چزابه تا طلائیه می باشد در این بخش به علت اینکه زمین باتلاقی و نیزار است اختفاء و پوشش مناسب بوده ولی دید محدود است و نیز وجود هورالعظیم در خاک عراق به عنوان مانعی برای نیروهای ما در عملیات آفندی می باشد.
3 – بخش سوم مرز از طلائیه تا شلمچه می باشد در این بخش از منطقه زمین صاف و هموار می باشد در نتیجه اختفاء و پوشش ضعیف و دید و تیر در شرایط مساعد جوی خوب است.
4 – بخش چهارم مرز از شلمچه تا دهانه اروندرود می باشد در این بخش نیز زمین صاف و هموار بوده و تنها در بخش ساحلی اروند نیزارها و نخلستان ها وجود دارند که می توانند برای اختفاء و پوشش مناسب باشند و به علت شیب ملایم زمین به سمت عراق دیدبانی برای نیروهای خودی مناسب است.
محورهای نفوذی منطقه کرمانشاه
1 – میدان– باویسی – سرپل ذهاب
2 – خانقین – خسروی – قصر شیرین
3 – خانقین – خسروی- گیلان غرب
4 – نفت خانه – نفت شهر
5 – مندلی – میان تنگ - سومار
بررسی محور خانقین- خسروی- کرمانشاه
این محور مهمترین محور کرمانشاه بوده و از لحاظ اقتصادی، زیارتی و نظامی مهم می باشد و در شش بخش قابل بررسی است:
1 – گردنه عین الکش : آخرین موضع دفاعی از کرمانشاه بوده و دید مناسبی را بر منطقه ماهیدشت دارد.
2 – گردنه چهارزبر(مرصاد): دومین موضع دفاعی از کرمانشاه بوده و دید و تیر مناسبی به دشت حسن آباد دارد.
3 – گردنه حسن آباد: سومین موضع دفاعی کرمانشاه بوده که دیدبانی خوبی بر دشت اسلام آباد دارد.
4 – گردنه پاتاق: محور بعد از عبور از دشت اسلام آباد و کرند به این گردنه می رسد و این گردنه چهارمین موضع دفاعی کرمانشاه بوده که ارتفاعات دالاهو و بعد از عبور از دشت ذهاب ارتفاعات قراویز به منطقه اشراف دارند که برای عملیات پدافندی می تواند مورد استفاده قرار گیرد.
5 – از ارتفاعات قراویز تا قصرشیرین: مهمترین عوارض موجود در این بخش تپه های ماهوری و رودخانه قوره تو می باشد.
6 – از قصرشیرین تا خسروی: محور از یک منطقه هموار و موازی رودخانه الوند عبور کرده و در نهایت با عبور از مرز به خسروی می رسد.
ارزش نظامی منطقه کرمانشاه
به علت قرار گرفتن ارتفاعات زاگرس با جهت شمال غربی – جنوب شرقی در عمق منطقه، مواضع پدافندی و تاخیری متعددی در این منطقه ایجاد شده است که در صورت استفاده اصولی و تاکتیکی از این ارتفاعات نیروهای خودی قادر خواهند بود در مقابل تهاجم دشمن به خوبی ایستادگی کنند. اما کاهش ارتفاعات به سمت مرز باعث آسیب پذیری مرز به خصوص در پیشرفتگی قصرشیرین شده است.
تدابیر استراتژیکی در طول مرز ایران و عراق در منطقه کردستان
1- به علت کوهستانی بودن منطقه، پدافند در این بخش مرز آسان بوده و ورود دشمن به داخل کشور مشکل است.
2 – بهترین اقدام استراتژیکی در زمان حمله دشمن در بخش شلر، پیش دستی در عملیات و گرفتن این بخش است تا با گرفتن آن بتوان موضع دفاعی را کوتاهتر کرد.
3 – با توجه به محدودیت پشتیبانی نیروها در این منطقه لازم است که یگانهای پدافند کننده از هر جهت خودکفا باشند.
تعيين رژيم حقوقي درياي خزر
قرار دادها و عهد نامه ها ي مرتبط با درياي خزر
قرارداد گلستان 1813م. بين ايران روسيه تزاري
قرارداد ترکمنچاي 1828م. بين ايران روسيه تزاري
قرار داد مودت 1921م. بين ايران واتحاد شوروي
قرار داد ماهيگيري 1927م. بين ايران واتحاد شوروي
قرارداد بحرپيمايي 1940 م. بين ايران واتحاد شوروي
تاريخچه قراردادها وعهد نامه ها
درياي خزر در چند قرن گذشته بين ايران و روسيه تقسيم شده است بطوريکه گاهي در کنترل ايران و گاهي هم در کنترل روسيه قرار گرفته است. در زمان نادر شاه بخش مهمي از دريا به ايران تعلق داشت و نادر آن را درياي ايران مي خواند.
در زمان پتر کبير و کشور گشايي روسيه در قفقاز و آسياي مرکزي و در پي شکست هاي پي در پي ايران در جنگ با روسيه که به عقد دو عهدنامه گلستان( 1813م.) و ترکمنچاي
( 1828م.) منجر شد، درياي خزر در کنترل روسيه قرار گرفت.
در ماده هشت از عهدنامه ترکمنچاي همه حقوق ايران در درياي خزر به روسيه تزاري واگذار مي شود و ايران تنها در بخش ساحلي حق تردد و ماهيگيري بدست مي آورد. با انقلاب اکتبر و تشکيل اتحاد جماهير شوروي فصل نويني در روابط ايران با آن کشور پهناور گشوده شد.ايران و اتحاد جماهير شوروي سوسياليستي خوانده شد،
تاريخچه قراردادها وعهد نامه ها
ماده هشت از عهد نامه ترکمنچاي ملغي گرديد و ايران از حق کشتيراني با پرچم خود را در
درياي خزر بدست آورد، در مقابل قرار داد 1921 م. (قرارداد مودت)با ايران بسته شد. در فصل
پنجم و ششم اين قرارداد آمده است که ايران تعهد مي کند که روس هاي سفيد امکان
فعاليت را از اين منطقه بر عليه اتحاد جماهير شوروي را نداشته باشند، اين دو فصل
همواره مورد مناقشه ايران با اتحاد جماهير شوروي بوده است. در سال 1927 م.موافقت نامه اي
با اتحاد شوروي به امضاء رسيد که در آن صيد مشترک و بهره برداري مشترک مطرح گرديد.
در عهد نامه 25 مارس 1940 م. (عهد نامه بحر پيمايي) قدم هاي بلند تري برداشته شد و
درياي خزر درياي مشترک ايران و اتحاد جماهير شوروي سوسياليستي خوانده شد، در فصل
اول حق تساوي دو کشور قيد شده، در فصل دوم آمده است که اين دريا به روي بيگانگان
بسته خواهد بود.
تاريخچه قراردادها وعهد نامه ها
در فصل هاي ديگر ده مايل از مرز هر دو کشور آب داخلي محسوب شده،
از صيد در آن منطقه خود داري خواهد شد. در سال هاي بعد نامه هاي الحاقي به آن
افزوده شد، ولي آنچه اهميت دارد همان معاهده مودت منعقده
در سال 1921 م.و موافقتنامه بازرگاني و ناوبري ايران و شوروي در سال 1940 م.است.
مساحت دريای خزر بر اساس نقشه های مختلف
1- نقشه 1:250000 امريكايی چاپ سالهای 65-1964م. مساحت 413،000 كيلومترمربع
كه با درنظرگرفتن سطح مبنای 26 – متر از سطح آبهای آزاد و با احتساب كليه خليج ها
نظير خليج قره بغاز و خليج كومسومولسكی .2- نقشه 1:200000 روسی، چاپ سالهای 88-1987م. مساحت 378،000 كيلومترمربع
كه با درنظرگرفتن سطح مبناي 27 – متر از سطح آبهاي آزاد براساس توافقات به عمل آمده اين نقشه مبناي مذاکرات مي باشد.
مذاکرات و توافقات تقسيم دريای خزر براساس خط ميانی
3- نقشه 1:200000 آذري ،مساحت 371،000 كيلومترمربع با درنظرگرفتن سطح مبناي
28 – متر از سطح آبهاي آزاد .
برای تعيين مساحت دريای خزر از سه نقشه بعنوان مبنا استفاده گرديده است:
در ژوئيه 1998 قزاقستان و روسيه موافقت نامه دو
جانبه اي را امضاء كردند كه بخش شمالي بستر
درياي خزر را فقط در امتداد خط ميانه بين دو
كشور تقسيم مي كرد اين درحالي بود كه سطح
دريا، همراه با مسائل مربوط به كشتيراني، ماهيگيري
و محيط زيست در مالكيت مشترك باقي مي ماند.
كه در روش استفاده از خط ميانه سهم كشور قزاقستان
31 درصد از دريا مي باشد و روسيه 5/16 درصد،
ولي با اصلاح خط مياني سهم قزاقستان 28 درصد
و سهم روسيه 21 درصد مي باشد.روس ها معتقدند
تقسيم به اين روش جنبه حاكميتي نداشته و دراصل
تقسيم منابع زيرزميني است و 15 مايل از سواحل
براي تمامي كشورها را به عنوان منطقه انحصاري
آبهاي سرزميني و داخلي مي دانند.
قزاقستان و روسيه
مذاکرات و توافقات تقسيم دريای خزر براساس خط ميانی آذربايجان وروسيه
در ژانويه سال 2001 م .قراردادي نظير قرارداد
روسيه و قزاقستان، بين كشورهاي روسيه
و آذربايجان منعقد گرديد و اين دو كشور با روش
فوق و با تأكيد بر خط مياني جهت تقسيم
منابع زيرزميني و مشاع بودن سطح آب به
توافقاتي رسيدند.
مذاکرات و توافقات تقسيم دريای خزر براساس خط ميانی
در نوامبر 1998م. تركمنستان و آذربايجان بيانيه ای صادركردند كه به موجب آن دريا براساس خط مياني بين دو دولت تقسيم شود، اما در شيوه تعيين خط ميانی به توافق نرسيدند.جمهوري آذربايجان جزاير و برآمدگي هاي دريايی شبه جزيره آبشرون را ملاك تعيين خط مياني خود قرار مي دهد حال آنكه تركمنستان اصرار دارد كه تقسيم بايد براساس خطوط موازي با مدارات مقابل به دوکشور (روش نجومي) صورت بگيرد.
موارد اختلاف دوکشور ترکمنستان و آذربايجان :
1- مالكيت حوزه نفتي سردار (با ذخيره نفتي تقريبي500 ميليون بشكه )
2- مالکيت حوزه های نفتي چراغ و آذری
آذربايجان و ترکمنستان
كشور آذربايجان بر روي استفاده از خط ميانی اصرار دارد. ولي اين خط از ديدگاه ايران
منطقي ومورد پذيرش نمي باشد زيرا در اين روش خط مياني از وسط خطوطي که نقاط
نظير به نظير برآمدگي (دماغه)سواحل را به هم وصل مي کند عبورمي کند، تعريف شده
ولي چون ساحل ايران، مقعر و يكنواخت و بدون چين خوردگي و عميق، و ازطرفي سواحل
آذربايجان و تركمنستان داراي برآمد گي ساحلي است، بنابراين سهم ايران ازتقسيم
با خط مياني 13% تا 14% است.
اختلاف ايران و آذربايجان بر سر استفاده از خط ميانی