تحقیق جغرافیا، اقتصاد و سیاست جمهوری خلق چین (docx) 35 صفحه
دسته بندی : تحقیق
نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحات: 35 صفحه
قسمتی از متن Word (.docx) :
جغرافیا، اقتصاد و سیاست جمهوری خلق چین
بخش اول
جغرافیای طبیعی
1- موقعیت جغرافیایی :
چین بین 19 درجه و 52 درجه عرض شمالی و 72 درجه و 132 درجه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ قرار دارد و مدار راس السرطان (مدار شمالی) از جنوب آن می گذرد.
همسایگان چین شامل مغولستان، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، کره شمالی، ویتنام، لائوس، برمه، بوتان، نپال، هند، پاکستان و افغانستان می باشند.
چین دارای سواحل طولانی در کرانه های غربی اقیانوس آرام است به همین دلیل هوای نواحی ساحلی آن تحت تاثیر تغییرات هوای اقیانوس آرام قرار دارد. هوا در جنوب چین گرم و مرطوب و در شمال غربی خنک و در نواحی نزدیک به سیبری سرد می باشد. در چین رودخانه های بسیاری وجود دارد که بزرگترین آنها رودخانه یانگ تسه (دومین رودخانه بزرگ جهان) دارای 6300 کیلومتر طول و بیش از یک میلیون و هشتصد کیلومتر مربع منطقه آبیاری بوده و حدود 250 میلیون نفر در اطراف آن زندگی می کنند. دومین رودخانه بزرگ چین رود زرد نام دارد که خاستگاه تمدن و فرهنگ این کشور محسوب می شود.
الف : وسعت زمین :
جمهوری خلق چین دارای 960.596.9 کیلومتر مربع وسعت بوده و پس از روسیه و کانادا و آمریکا چهارمین کشور پهنای جهان به شمار می رود این کشور دارای 20 هزار کیلومتر مرز دریایی و 14 هزار کیلومتر مرز زمینی می باشد. (منابع چینی کشور خود را سومین کشور پهناور جهان ذکر می کنند، در حالیکه منابع آمریکایی چین را اندکی کوچکتر از آمریکا و چهارمین کشور پهناور می دانند.)
ب : رودخانه ها و دریاچه ها :
ارتفاعات بلند در سرزمین پهناور چین، سرچشمه رودخانه هایی شده اند که به علت پرآبی و طولانی بودن مسیرشان، بزرگترین شریان حیاتی در کشور را فراهم نموده اند. این رودخانه ها اغلب از غرب به شرق جریان دارند و پس از مشروب ساختن اراضی در طول مسرشان به اقیانوس هند و آرام می ریزند. از مهمترین رودخانه ها می توان یانگ تسه (6300 کیلومتر) در چین مرکزی ، هوانکهو (4850 کیلومتر) در شمال چین و سی کیانگ (2655 کیلومتر) در چین جنوبی را نام برد.
دریاچه ها نیز همانند رودخانه ها، چشم انداز دیگری از طبیعت چین را نشان می دهند که از مهمترین آنها می توان ، کرکونو (در ناحیه شمال)، پنگ برهو و پائوئیگ هو (در مشرق) و پینگ لیانگ (در مرکز) را نام برد.
2- وضعیت حمل و نقل و راهها
الف : حمل از طریق راه آهن
در چین 70 درصد حمل بار از طریق راه آهن انجام می شود. چین 67524 کیلومتر خط آهن دارد که 13362 کیلومتر آن برقی و 20250 کیلومتر آن مخصوص لوکوموتیوهای دیزلی است.
چین در حال احداث خطوط آهن جدید با استفاده از وامهای خارجی از جمله وام بانک جهانی، بانک توسعه آسیا و بانک ژاپن است. بیشتر ظرفیت حمل راه آهن این کشور برای تجارت داخلی مورد استفاده قرار می گیرد و ظرفیت کمی از آن برای تجارت خارجی بکار برده می شود که شامل دو گروه است:
1- خط آهن بین المللی از چین به کشورهای شرق اروپا و جمهوری خلق کره
2- حمل کانتینری خط آهن بین المللی از طریق سیبری به کشورهای اروپایی و جمهوری اسلامی ایران
ب: حمل هوایی
چین 489 فرودگاه دارد که 110 منطقه و شهر را به هم مرتبط می کند. خطوط هوایی این کشور همگی با پکن ارتباط مستقیم دارند. شرکت ملی حمل و نقل تجارت خارجی چین (SINOTRANS) سرویس کالایی خوبی را ارائه می دهد و کالاها را به اروپا، آمریکاي شمالی، ژاپن و جنوب شرقی آسیا حمل می کند. چین شرکتهای سرمایه گذاری مشترکی برای ایجاد دفاتر امانات پستی از چین به سایر کشورهای جهان جهت برآورده ساختن نیازهای تجارت بین المللی ایجاد کرده است.
ج : حمل و نقل دریایی
راههای آبی بیش از 50000 رودخانه را در بر می گیرد که اکثر آنها در طول سال یخبندان ندارند و برای حمل و نقل داخلی قابل استفاده هستند. طول خطوط آبی این کشور 121557 کیلومتر است که از کنار 20 شهر بزرگ و متوسط واقع در 10 ایالت و منطقه خود مختار گذر می کند.
سیستم های حمل دریایی نقش اصلی را در جابه جایی کالا در تجارت خارجی این کشور به عهده دارد. از شبکه حمل و نقل کشور برای جابه جایی مواد سوختنی، مسافر و واردات و صادرات کالاها با ظرفیت کامل بهره برداری می شود.
رشد مناطق آزاد تجاری و افزایش مبادلات بازرگانی چین موجب فشار مداوم بر روی بنادر اين كشور شده است. بنادر زیر برای حمل مستقیم کالاهای تجاری فعالیت دارند:
شانگهای، دالیان، تیانجین ، سینگانگ، لانگ کو، هوانگ پو، کینگوانگ دائو، بی هایی، فیوزو، لیانیوگانگ، گوانگ زو، کینگ دائو، یانتایی، نینگ بو، شانتو، باساو، فانگ چنگ، زانگ چیانگ، های کو، زیامن، زانگ جیاگنگ، نانتونگ، شی جیو و وی هایی.
بزرگترین بندر چین، شانگهای است این بندر در حدود 181 لنگر گاه دارد که از این تعداد 55 لنگرگاه قادر به پذیرش کشتی هایی با ظرفیت 10000 تن بار می باشند. بندر شانگهای می تواند در یک زمان تا 30000 کشتی را بپذیرد.
بندر تیانجین بندر اصلی ساحل غربی دریای بوهایی (Bohai) در شمال شرق چین است و مهمترین بندر شهر صنعتی تیانجین و بندر اصلی ورود به شهر پکن محسوب می شود. از میان 39 لنگرگاه این بندر 29 لنگرگاه پذیرای کشتی هایی با ظرفیت 10000 تن بار یا بیشتر است. بندر تیانجین سالانه در حدود 20 میلیون تن کالا را جابه جا می کند و گنجایش 3828 کانتینر را دارد. این بندر مجهز به سیستم کامپیوتری است.
د : جاده ها
در سال 1949 تنها 8700 کیلومتر جاده در چین وجود داشت. میزان بار حمل شده در این جاده ها در همان سال 79 میلیون تن برآورد شده است. آمار رسمی حاکی از آن است که تا پیش از سال 1985 طول جاده های موجود به 400942 کیلومتر افزایش یافته است. بخش اعظم شبکه راهها در نواحی ساحلی پرجمعیت شرق کشور قرار گرفته و حمل و نقل جاده ای در مناطق کمتر توسعه یافته کماکان از مشکلات مهم است. آخرین آمارها طول جاده های این کشور را در پایان سال 2002 بیش از 1400000 کیلومتر برآورد کرده اند که از این میزان 300271 کیلومتر را راههای ملی و درجه یک و 1128700 کیلومتر آن را راههای استانی و درجه دو تشکیل می دهد. شاهراههای این کشور در سال 2003 حدود 29745 کیلومتر بوده است.
3- ویژگیهای آب و هوا و اوضاع اقلیمی
چین یک کشور کوهستانی است و کوهها و فلاتها دو سوم کل مساحت آن در برگرفته است. چین دارای سواحل طولانی در کرانه های غربی اقیانوس آرام است و به همین دلیل هوای نواحی ساحلی آن تحت تاثیر تغییرات جوی اقیانوس آرام قرار دارد. در شمال غرب چین بیابانهای وسیع و چمنزارهای پهناوری وجود دارد و رودها، کانالها و دریاچه های بسیاری در مناطق مرکزی یافت می شود.
تبت، وسیع ترین و مرتفع ترین فلات روی زمین که به بام دنیا معروف است با 2/2 میلیون کیلومتر مربع وسعت و ارتفاع 4000 متر بالاتر از سطح دریا در چین قرار دارد که هوای آن متغیر است. کشور چین به دلیل وسعت زیاد، دارای آب و هوای متنوعی است. از طرف دیگر به دلیل یافتن وزش بادهای گرم از سوی اقیانوس آرام و هند، بخشهای جنوبی این کشور در تابستان مرطوب است و در بیشتر ماههای سال بارندگی وجود دارد. به طور کلی مناطق جنوبی چین دارای آب و هوای بسیار گرمسیری است. سمت شمال شرق چین تابستانهای کوتاه و زمستانهای سختی دارد. در منطقه مغولستان و سیبری، قسمتهایی از چین را سرد و خشک ساخته است. از طرف دیگر به دلیل وزش بادهای گرم از سوی اقیانوس آرام و هند، بخشهای جنوبی این کشور در تابستان مرطوب است و در بیشتر ماههای سال بارندگی وجود دارد. به طور کلی مناطق جنوبی چین دارای آب و هوای گرمسیری است. سمت شمال شرق چین تابستانهای کوتاه و زمستانهای سختی دارد. در منطقه مغولستان هوا بسیار خشک و تفاوت درجه حرارت در روز و شب زیاد است. این کشور بیش از 100 میلیون هکتار زمین زراعی، 319 میلیون هکتار چمنزار دارد و وسعت جنگهای آن در حدود 25/115 میلیون هکتار است که 12 درصد کل سرزمین چین را در بر گرفته است.
4- معادن
از حیث منابع زیرزمینی، چین هم به لحاظ کمیت و هم از نظر تنوع، غنی است. بررسیها نشان می دهد که 150 نوع مواد معدنی در این سرزمین یافت می شود و از نظر تنگستن، قلع، روی، تیتانیوم و لیتیوم رتبه اول را در جهان داراست. از نظر معادن سرب، نیکل، جیوه و مولیبدن در مقام دوم، از لحاط مس در مقام چهارم و از نظر آلومینیوم در مقام پنجم است. از بین 80 نوع سنگ معدن غیر فلزی، چین از نظر ترویلیت (Troilita)و کلوخه آهن مقام اول و در فسفر مقام دوم را دارد.
5- عوارض طبیعی
وسعت زیاد سرزمین و اقلیم متفاوت در چین ، با بروز عوارض طبیعی زیادی در طول سال همراه است. از جمله این عوارض عبارتند از : توفان سخت در دریای چین بطور مکرر (در حدود 5 بار در سال در طول سواحل جنوبی و شرقی این دریا)، خسارات ناشی از سیل و توفان، زمین لرزه ها، خشکسالی ها و رانش زمین.
بخش دوم
جغرافیای انسانی
1- جمعیت به تفکیک شهری و روستایی
جمعیت چین طبق آخرین آمارهای منتشر شده ، در سال 2006 حدود 313/1 میلیارد نفر می باشد که پرجمعیت ترین کشور جهان بوده و در حدود 5/22 درصد جمعیت کل دنیا را دارا می باشد. تراکم جمعیت در سال 2006 (برای هر کیلومتر مربع) 133 نفر بوده است. جمعیت روستانشین چین 70% کل جمعیت را شامل می شود که در حدود 890800000 نفر می باشد.
نسبت جنسی جمعیت در چین برای مردان 4/51 درصد و برای زنان 6/48 درصد می‌باشد.
نرخ رشد جمعیت
نرخ رشد جمعیت در سال 2006 حدود 59% درصد، نرخ زاد و ولد 58/1 درصد و نرخ مرگ و میر 68% درصد بوده است.
هرم جمعیتی (ترکیب سنی جمعیت)
اعمال سیاست تک فرزندی از طرف دولت چین (به منظور کنترل جمعیت) که بیشتر در شهرها موفقیت آمیز بوده است، سبب گشته که ترکیب سنی بین 15 تا 64 سال با فراوانی 4/68 درصد و با جمعیتی بالغ بر 878400000 نفر بیشترین میزان این کشور به شرح ذیل است :
گروه سنی صفر تا 14 سال 3/24 درصد کل جمعیت که از این میزان 163821081 نفر مذکر و 148855387 نفر مونث می باشد. گروه سنی 15 تا 64 سال 4/68 درصد کل جمعیت که تعداد 452354428 نفر را مردان و 426055713 نفر آنها را زنان در بر می گیرد. گروه سنی 65 سال و بالاتر 3/7 درصد که شامل 43834528 نفر مرد و 43982568 نفر زن می باشد.
نژادها به تفکیک و به تعداد
چین یک کشور چند ملیتی است که در آن 56 قوم مختلف وجود دارد ملیت های (Han) 9/91 درصد از کل جمعیت چین را شامل می شود که به اقوام چینی معروفند و بیشتر در شرق چین متراکم شده اند. سایر گروههای قومی غیرچینی را اقلیتهای ملی می‌گویند که 55 اقلیت می باشند و بیشتر در غرب چین سکونت دارند و وسعت سکونت گاه آنها تقریباً نیمی از قلمرو چین را در بر می گیرد.
اقلیتهای قومی چین در کل 1/8 درصد از جمعیت چین را شامل می شوند و مهمترین آنها عبارتند از ژوانگ (zhuang)، یوغور(uygur)، یی (yi)، میائو (miao)، تبتی (Tibetan) ، مغول (Monogal)، منچو (Manchu)، بویی (Buyi)،کره ای (Korean)،دیگر قومیت ها.
سطح سواد جمعیت :
طبق تعریف در کشور چین افراد از سن 15 سال به بالا دارای سواد خواندن و نوشتن می باشند و در کل 5/81 درصد جمعیت باسوادند که از این میزان نرخ باسوادی در مردان 9/89 درصد و در زنان 7/72 درصد می باشد.
ادیان و مذاهب به تفکیک و تعداد پیروان :
کشور چین با وسعت و گستردگی فراوان و بیش از یک پنجم جمعیت جهان، ملل مختلفی را در خود جای داده است که از ادیان گوناگونی پیروی می کنند. به عبارت دیگر اکثریت مردم چین معتقد به دین واحدی نیستند تا در کشور رسمیت داشته باشد. به علاوه از زمان برقراری جمهوری خلق چین تا زمان مرگ مائو، رژیم کمونیسیتی حاکم بر کشور در پیروی از اصول مارکسیزم، سعی داشت تا ریشه اعتقادات مذهبی را در مردم خشک کرده و جهان بینی ماتریالیستی را جایگزین جهان بینی توحیدی نماید. اگرچه از سال 1997 آزادی بیشتری برای عمل به معتقدات مذهبی به مردم داده شده است اما چین در هر صورت فاقد یک مذهب رسمی است. بطور سنتی، چینی ها بر این اعتقاد بودند که جهان تنها مختص انسانها نیست بلکه نیروهای خارق العاده نیز در آن حضور دارند که سبب ایجاد تمام وقایع طبیعی هستند که انسان در آنها دخالتی ندارد.
بطور کلی ادیان چین را می توان به چند دسته تقسیم کرد :
1-مذهب تانویی:
تائوئیزم بر هماهنگی بین بشر و طبیعت تکیه دارد و از رفتاری انفعالی طرفداری می کند. تائوئیزم در چین بسیار رایج بود اما با ظهور بودا و رشد آن نیز پشتیبانی رسمی که از کنفوسیوس می شد رو به انحطاط رفت.
2- مذهب کنفوسیوسی :
کنفوسیوسیزم در واقع فلسفه ای اخلاقی و اجتماعی می باشد و در تعلیماتش بر شرافت انسان در روابط اخلاقی تکیه دارد و بر این نظر است که برای ایجاد رفاه در جامعه باید به تربیت و تهذیب نفس انسانی از طریق آموزش و پرورش فرد پرداخت.
3- مذهب بودایی23 :
بودیسم در زمان مسیحیت، از هند به چین برده شد و تبدیل به مذهب غالب و رایج کشور گشت. علت گسترش بودیسم در چین را می توان به ناآرامی هایی نسبت داد که از قرن دوم بعد از میلاد تا اواخر قرن ششم میلادی گریبانگیر چین بود. بسیاری از مردم به بودیسم پناه می بردند چرا که در صومعه های بودایی کسی نگران مشکلات لاینحل بشریت نبود، بلکه تنها به تفکر، انجام شعایر دینی و تشریفات مذهبی و خواندن کتاب مقدس می پرداخت. علاوه بر این برخلاف کنفوسیوسیزم که با دنیای پس از مرگ کاری نداشت بودیسم راهی برای سعادت در دنیای دیگر نیز پیش رو می گذاشت. بودایی ها به خدایان و ارواح بسیاری اعتقاد دارند.
4- اسلام :
در نتیجه تماس چینی ها با دنیای اسلام، در قرن هشتم میلادی جوامعی از مسلمانان در چین تشکیل شد. ناحیه خودمختار نینگسیاهویی جمعیت مسلمان فراوانی را در خود جای داده است. امروزه عده مسلمانان چین را بین یک تا دو درصد جمعیت این کشور برآورد کرده‌اند که این عده در تمامی چین پراکنده اند.
5- مسیحیت :
مسیحیت در قرن هفتم میلادی به چین راه یافت. عده کنونی مسیحیان چین بین 3 تا 4 درصد جمعیت چین است.
زبان رسمی و سایر زبانهای رایج :
زبان رسمی مردم این کشور چینی ، ماندارین است.
دیگر زبانهایی که در چین تکلم می شوند از چهار خانواده عمده اند که عبارتند از الف- چینی تبتی ب- ترکی و مغولی ج- هند و اروپایی د- زبان جنوب شرقی هند و هند و چین، مهمترین زبان چینی ماندارین است که به سه لهجه مختلف صحبت می شود. شکل اول را که به آن لهجه شمالی می‌گویند در شمال لیستین لینگ و شان- هوآیی هو به آن تکلم می‌کنند و لهجه پکنی یکی از نمونه های آن است. همین لهجه است که مبنا و اساس زبان رسمی چین قرار گرفته است. دومین لهجه که به آن شکل غربی می گویند تحت عنوان شکل یانگ تسه علیا نیز شناخته می شود. این شکل در حوزه سچوان و در مناطق مجاور آن در جنوب غربی چین نیز تکلم می شود. لهجه سوم که شکل جنوبی است تحت عنوان نانکینگ یا یانگ تسه سفلی نیز شناخته می شود و در شمال کیانگزوو جنوب و مرکز آن هوایی تکلم می گردد. دومین خانواده مهم از زبانها، ترکی و مغولی است که صرفاً توسط اقلیتهایی که در شمال و شمال غربی چین زندگی می کنند صحبت می شود.
2- تقسیمات کشوری :
کشور چین به 22 ایالت (بدون تایوان) پنج منطقه خودمختار و چهار بخش تقسیم می شود.
پرجمعیت ترین ایالت آن سیچوآن (Sichuan) است.
استانهای چین عبارتند از : سیچوان، شاندونگ، خون نان، جیانگسو، خه بی، گواندونگ، آنخویی، جه جیانگ، لیایونینگ، یون تان، شاانسی، جیانگشی، شنسی، هیلونگ جیانگ، گوئیجو، فوجیان، چینگ خای، جی لین، گانسو، خنان، خاینان و هوبی
مناطق خودمختار عبارتند از : پکن، شانگهای ، تین جین و چونگ چین. مناطق ویژه اداری شامل هنگ کنگ و ماکائو می باشند.
1-2 پایتخت و جمعیت :
مرکز اداری و سیاسی چین، شهر تاریخی پکن است که وسعت آن با احتساب حومه 16800 کیلومتر مربع و جمعیت آن بیش از 12 میلیون نفر می باشد.
تقسیمات کشوری
ناممساحت (KM)2مرکزناممساحت (KM)2مرکزآنهویی139900هومیهونان210500چانگشاچکیانگ101800هانگ چوهلیونگ کیانگ436200هاربینچینگهای721000سینینگیونان436200کونمینگسچوان569000چنگ تومناطق خودمختار--شانتونگ153300تسینانتبت1221600لهاساشانسی157100تای یو آنسین کیانگ-اویغور1646700وولوموچیشنسی195800سیانگوانگی- چوانگ220400نان نینگفوکین123100فوچومغولستان داخلی1177500هومه هوتگانسو355100لان چونینگسیاهویی66400یینچوانکوانگتونگ231400کانتون(نانکن)شهرداریها--کویچو174000کوی یانگپکن7000-کیانگسو106000نانکینگتین شین4000-کیانگسی164800نانچانگشانگهای5800-گیرین187000چانگ چونلیائونینگ151000شن یانگهپی202700شیچیاچوانگهنان167000چنگ چوهوپی1875000ووهان
2-2 منطقه ویژه ای هنگ کنگ (KHSAR)
هنگ کنگ در حدود 7 میلیون نفر جمعیت و 1098 کیلومتر مربع وسعت دارد و از 230 جزیره کوچک و بزرگ تشکیل شده است. در سال 1839 به دنبال جنگهای تریاک، این بخش از خاک چین به انگلستان تسلیم شد و در سال 1898 این جزیره و تعدادی از جزایر اطراف برای مدت 99 سال یعنی تا سال 1997 به اجازه انگلستان درآمد. پس از مذاکرات مفصل و طولانی میان چین و انگلستان سرانجام دو کشور در سال 1984 موافقت نامه ای امضاء کردند که براساس آن چین پس از پایان مدت مذکور حاکمیت خود را در اول جولای سال 1997 در این جزیره مجدداً بدست آورد. طبق این قرارداد دولت چین متعهد شده است که نظام سرمایه داری، قضایی و آزادیهای سیاسی و اجتماعی در هنگ کنگ را تا مدت 50 سال حفظ نماید.
این منطقه در حال حاضر به شکل یک منطقه ویژه اداری در حاکمیت و قلمرو چین قرار گرفته و براساس سیستم «یک کشور، دو نظام» اداره می شود. بدین ترتیب که به غیر از امور نظامی و سیاست خارجی به شکل مستقل عمل می کند.
ساختار سیاسی منطقه ویژه اداری هنگ کنگ شامل سه بخش عمده ریاست و دستگاه اجرایی، شورای قانونگذاری و بخش قضایی می باشد. رئیس اجرایی در حال حاضر آقای تانگ چی خوا می باشد و بعنوان رئیس شورای اجرایی در برابر دولت چین پاسخگو می باشد. شورای اجرایی مسئولیت امور اجرایی را بر عهده داشته و شامل بخشهای اداری، مالی و قضایی است.
شورای قانونگذاری در خصوص مسائل مربوط به قانونگذاری منطقه فعالیت می کند در بخش قضایی نیر دادگاههای این منطقه در تمام سطوح وابسته به دادگاه KHSAR بوده و به دور از دخالت دیگر عوامل به کار قضا می پردازند. هنگ کنگ در پایان سپتامبر 2002 بعنوان دوازدهمین مرکز بزرگ بانکداری جهان از نظر سرمایه خارجی ثبت گردید. هنگ کنگ در آوریل 2001 در ردیف هفتمین مرکز تجارت خارجی دنیا و از نظر سرمایه گذاری در ردیف ده کشور اول بازار بورس جهان قرار دارد.
هنگ گنگ در حال حاضر از اعضاء سازمان تجارت جهانی (WTO) سازمان گمرکات جهانی(WCO) و همکاریهای اقتصادی آسیا پاسیفیک (APEC) می باشد.
3-2) منطقه ویژه اداری ماکوئو (MSAR) :
منطقه کوچکی در مجاورت شهر جوخای و نزدیک هنگ کنگ بوده که دارای 16 کیلومتر مربع مساحت و 450 هزار نفر جمعیت می باشد. براساس موافقت نامه‌ای که در مارس 1987 بین چین و پرتغال به امضاء رسید، سرزمین ماکوئو از 20 دسامبر 1999 به دولت چین بازگردانده شد طبق قراردادی که بین پرتغال و چین منعقد گردیده است ماکوئو نیز به مدت 50 سال همچون هنگ کنگ براساس سیستم «یک کشور، دو نظام» اداره خواهد شد. رئیس اجرایی این منطقه آقای ادموند هوخاووا می باشد.
اقتصاد این منطقه بیشتر به صنعت گردشگری و خدمات تفریحی از جمله کازینوها معروف می باشد.
شهرها و بنادر مهم :
شهرهای شانگهای، گوانژ و تیانجین، وهان، شین یانگ، کونیگ دائو، ارومچی و لهاسا از جمله شهرهای بزرگ چین هستند.
بزرگ ترین بندر چین، شانگهای است. این بندر در حدود 181 لنگرگاه دارد که از این تعداد، 55 لنگر گاه قادر به پذیرش کشتی هایی با ظرفیت 10000 تن بار می باشند. بندر شانگهای می تواند در یک زمان 30000 کشتی را بپذیرد.
بندر تیانجین بندر اصلی ساحل غربی دریای بوهایی (Bohai) در شمال شرق چین است و مهمترین بندر شهر صنعتی تیانجین و بندر اصلی ورود به شهر پکن محسوب می شود. از میان 39 لنگرگاه این بندر، 29 لنگرگاه پذیرای کشتی هایی با ظرفیت 10000تن یا بیشتر است.
بنادر زیر برای حمل مستقیم کالاهای تجاری فعالیت دارند :
شانگهای، دالیان، تیانجین، سینگیانگ، لانگ پو، کینگوانگ دائو، بی هایی، فیوزو، لیانیوگانگ، گوانگ زو، کینگ دائو، وتزو، نیگ کائو، یانتایی، نینگ بو، شانتو، باساو، فانگ چنگ، زانگ چیانگ، های کو، زیامن، زانگ جیاگنگ، نانتونگ، شی جیو و وی هایی.
در حدود 133 شرکت کشتیرانی در چین وجود دارد که کار حمل و نقل دریایی کالا به خارج را انجام می دهند . این شرکتها 3250 کشتی با حجم 19 میلیون DWT را در اختیار دارند.
فرودگاهها :
چین 489 فرودگاه دارد که 110 منطقه و شهر را به هم مرتبط می کند.فرودگاههای پکن، شانگهای و کوانگجو فرودگاههای بین المللی و مهم این کشور محسوب می شوند.
چین دارای شرکتهای هواپیمایی در آلمان، انگلستان، ژاپن، فرانسه، ایالات متحده و دانمارک است.
مبادی و گذرگاههای زمینی و دریايی کالاها :
بنادر شانگهای، تیانجین، سینگانگ، لانگ کو و هوانگ، یو از مهمترین مبادی و گذرگاههای کالا در این کشور می باشند.
مناطق آزاد تجاری :
به غیر از مناطق ویژه اقتصادی، 14 بندر نیز تاکنون بعنوان بنادر آزاد تجاری اعلام شده اند. در این مناطق زمینه های مناسبی برای اتباع خارجی، تخفیفهای مالیاتی، تسهیلات برای صادرات و واردات و نیز تردد اتباع خارجی ایجاد و به مورد اجرا گذارده می شود.
تیانجین، شیامن، هانیان، شیگو، شانتو و پودونگ از مناطق آزاد چین می باشند.
در مناطق آزاد چین 50 کشور جهان سرمایه گذاری کرده اند که عمده ترین آنها هنگ کنگ، ژاپن، آمریکا، تایوان، سنگاپور و کره جنوبی می باشند.
جغرافیای سیاسی
جغرافياي سياسي
نظام امپراطوري چين با چند هزار سال سابقه ،در انقلاب سال 1991 ملي گرايان چيني به رهبري دكتر سون يات سن سرنگون گرديد.اين انقلاب نيز به تدريج در اثر پراكندگي و انشعاب نيروهاي موثر در آن ،دستخوش نا آرامي و اغتشاشات زيادي بود كه بالاخره در سال 1949 با پيروزي نيروهاي كمونيست ، به انقلاب كمونيستي چين انجاميد .انقلاب كمونيستي چين را مائوتسه دونگ رهبري كرد و با تعقيب خط مشي سوسياليستي كوشيد تا جامعه عقب مانده چين را به جامعه‌اي مبتني بر توسعه صنعتي تبديل نمايد.
جمهوري خلق چين طي اولين سالهاي تاسيس به كمكهاي اقتصادي و نظامي اتحاد جماهير شوروي متكي بود. اما مائو تسه دونگ كه در صدد تعقيب خط مشي سوسياليستي بر اساس افكار خود و الزامات جامعه چين بود به تدريج با اتحاد جماهير شوروي كه خود را رهبر و پيشرو كشورهاي سوسياليستي مي دانست اختلاف پيدا كرد و سر انجام اين اختلافات منجر به تيرگي روابط دو كشور در سال 1960 و بروز در گيريهاي مرزي در اواخر دهه 60 گرديد.
در پي اين رويدادها چين در صدد تقويت مناسبات خود با ژاپن و كشورهاي غربي بر آمد و در اوايل دهه 1970 اغلب كشورهاي صنعتي غرب دولت جمهوري خلق چين را به رسميت شناختند و در سال 1971 اين كشور به جاي تايوان كرسي چين در سازمان ملل متحد را در اختيار گرفت.
مقارن با تيرگي روابط چين و شوروي و خروج كارشناسان روسي از چين، مائوتسه دونگ اقدام به اجراي برنامه هايي در جهت خود كفايي اقتصادي نمود كه مهمترين آنها برنامه « جهش بزرگ به پيش » بود كه توفيق چنداني نيافت. مائو در سال 1966 به منظور مبارزه با انديشه هاي بورژواليبرالي و به عبارت ساده تر براي مقابله با مخالفان خود كه گرايشهايي به سرمايه داري داشتند،انقلاب فرهنگي را اعلام كرد. طي چند سال گاردهاي سرخ، متشكل از دانشجويان و كارگران طرفدار مائو ،دست به اقدامات افراطي زده و بسياري از روشنفكران، اساتيد دانشگاه و مقامات را براي انجام بيگاري به روستاها و اردو گاههاي كار فرستادند. رهبران فعلي چين دوران ده ساله انقلاب فرهنگي را دوره هرج ومرج و ركود اقتصادي و اجتماعي قلمداد مي كنند.
در اين ايام ليوشائوچي رئيس جمهور و دنگ شيائو پينگ دبير كل وقت حزب از مناصب خود عزل گرديدند.
كودتايي كه توسط لين پيائو وزير دفاع ترتيب يافته بود با شكست مواجه شد و مائو و چوئن لاي به صورت دو رهبر مقتدر باقي ماندند.
با در گذشت دو رهبر فوق (مائو و چوئن لاي )در سال 1976 خو اكوفنگ قدرت را به دست گرفت و همسر مائو و يارانش كه از عناصر افراطي انقلاب فرهنگي بودند دستگير شدند و دنگ شيائو پينگ مجددا" در صحنه سياسي كشور ظاهر گرديد.
در مارس 1982 تشكيلات حكومتي دستخوش تغييرات زيادي شد از جمله پست دبير كلي حزب كه در انقلاب فرهنگي حذف شده بود مجددا" ايجاد و خويائونگ عهده دار آن گرديد. در سال 1983 پست رياست جمهوري نيز كه در انقلاب فرهنگي حذف شده بود برقرار گرديد ولي شيان نيان به اين سمت برگزيده شد و بدين ترتيب پايه هاي قدرت دنگ شيائوپينگ كه طرفدار سياست معتدل پراگماتيك بود مستحكم گرديد .
به دنبال آغاز جنبش دانشجويي در سال 1987 خويائوبانگ ازسمت خود بركنار و جائوزيانگ نخست وزير وقت به دبير كلي حزب برگزيده شد.مرگ خويائوبانگ زمينه را براي گسترش حركتهاي دانشجويي فراهم كرد. اين تظاهرات در شهرهاي بزرگ چين توسعه يافت و در پكن به تظاهرات ميليوني تبديل گشت.سرانجام در چهارم ژوئن 1989 با دخالت ارتش، تظاهرات به شدت سركوب و جائوزيانگ و همكارانش نيز از سمتهاي خود بركنار شدند.با بركناري جائوزيانگ،جيانگ زمين شهردار سابق و دبير كل وقت حزب كمونيست شانگهاي به دبير كلي حزب كمونيست چين برگزار شد و به مدت 13 سال اين سمت را در اختيار داشت تا در كنگره شانزدهم (15 مارس 2003)، خوجين تائو به مقام دبير كلي حزب كمونيست انتخاب گرديد.
سوابق و عملكرد با كشور ايران و ساير كشورهاي كه براي ايران اهميت دارند:
روابط سياسي ايران و چين در سال 1299 با امضاء يك معاهده مدت و كنسولي رسما" آغاز گرديد ودر سال 1312 ايران اقدام به افتتاح سر كنسولي در شهر شانگهاي نمود كه به دليل وقوع جنگ جهاني اين روابط براي مدتي طولاني معلق ماند. در سال 1344 ايران از ادامه همكاري با امريكا در تحريم اقتصادي چين خودداري كرد و اين امر موجبات نزديكي دو كشور را فراهم نمود. روابط سياسي ميان دو كشور مجددا" از سال 1350 بطور رسمي برقرار شد و تا قبل از پيروزي انقلاب اسلامي سه سفير به پكن اعزام گرديد.
پس از پيروزي انقلاب اسلامي به تدريج دو كشور علاقه مندي خود را نسبت به توسعه مناسبات ابراز داشته و با ايجاد جو تفاهم اين روابط در زمينه هاي مختلف همواره رو به رشد و داراي سير صعودي بوده است.
سفر خانم اويي جهت برگزاري يازدهمين اجلاس كميسيون مشترك اقتصادي دو كشور در تهران (اسفند 1380)،سفر رهبران و مقامات عالي رتبه كشورمان به چين،روابط دو جانبه را وارد مرحله تازه اي نمود.سفر حجت الاسلام و المسلمين هاشمي رفسنجاني رئيس وقت مجلس شوراي اسلامي (تيرماه 1364)،سفر آيت اله خامنه اي رئيس جمهور وقت (ارديبهشت 1368)،سفر آقاي كروبي رياست وقت مجلس شوراي اسلامي (آذر ماه 1370)، سفر آقاي رفسنجاني (شهريور 1371)، برگزاري دهمين اجلاس كميسيون مشترك دو كشور (آذرماه 78پكن)، سفر وزير خارجه چين به تهران (اسفند 78)، سفر جناب آقاي خاتمي رياست محترم جمهوري اسلامي ايران به چين (تير ماه 1379)، سفر آقاي خوجين تائو معاون اول رياست جمهور چين (دي ماه 79)، سفر رئيس جمهور خلق چين (فروردين1381)و سفر جناب آقاي كروبي رياست محترم مجلس شوراي اسلامي به چين (آذر ماه 1381)از نقاط عطف روابط دو كشور در چند سال اخير بوده اند كه دستاوردهاي سياسي و اقتصادي براي كشورمان به همراه داشته است.
متقابلا" از طرف چين نيز رهبران و مقامات عاليرتبه از جمله يانگ شان كن رئيس جمهور لي پنگ نخست وزير ون لي رئيس كنگره ملي خلق، وزراي امور خارجه،كشاورزي،راه آهن، روابط اقتصادي و تجارت خارجي، بهداري،بازرگاني،مسكن،ماشين آلات و صنايع و الترونيك و .......از جمهوري اسلامي ايران بازديد كرده اند.
آمريكا
روابط چين و آمريكا از حساسيت خاصي برخوردار است.آمريكا اولين كشور وارد كننده از چين است اين كشور 21% صادرات چين را به خود اختصاص داده است. حجم روابط تجاري دو جانبه چين و آمريكا در سال 2002 به ميزان 9/92 ميليارد دلار و در شش ماهه اول 2003 بالغ بر 4/56 ميليارد دلار بوده است.
ويژگيهاي عمده حكومت در قانون اساسي:
نظام حكومتي
نظام حكومتي چين، جمهوري خلق مبتني بر حاكميت حزب كمونيست مي باشد.از زمان تاسيس جمهوري خلق چين(1949)تا كنون چهار بار (در سالهاي 1982-1987-1975-1954 )قانون اساسي اين كشور مورد بازنگري قرار گرفته و در سالهاي 1993،1988و 1999 نيز اصلاح گرديده است. ارگانهاي اصلي حكومتي در چين به 4 دسته تقسيم مي شوند كه عبارتند از :
حزب كمونيست چين
نهاد هاي قانون گذاري و مشورتي كنگره ملي خلق (مجلس نمايندگان )و كنفرانس مشورتي سياسي خلق
نهاد اجرايي شامل رياست جمهوري، شوراي دولتي،هيات وزراء و حكومتهاي محلي
نهادهاي قضايي شامل ديوان عالي خلق و دادستاني عالي خلق
لازم به ذكر است كه در چين تفكيك كامل قوا وجود ندارد و تعدادي از مقامات دولتي و حزبي عضو نهاد قانون گذاري ياد شده نيز هستند.
حزب كمونيست چين:
حزب كمونيست چين كه عال ترين نهاد تصميم گيري در چين محسوب مي‌گردد،اولين كنگره خود را در سال 1921 در شهر شانگهاي تشكيل داد و در سال 1949 حاكميت را در اين كشور بدست آورد. اين حزب تا كنون 16 كنگره سراسري تشكيل داده كه آخرين آن در نوامبر 2002 بوده است. در اين اجلاس علاوه بر انتخاب كميته مركزي 200 نفره حزب كمونيست،اصلاحاتي در اساسنامه حزب به تصويب رسيد . در اساسنامه جديد تاكيد شده است اعضاي جديد بايد به اصول ماركسيسم مائو، نظريه اصلاحات و سياست درهاي باز دونگ شيا ئو پينگ پايبند باشند. حزب كمونيست چين داراي كميته مركزي نظامي و كميسيون انظباطي است. تعداد اعضاي كميته مركزي دفتر سياسي 25 نفر مي باشند. كميته دائم دفتر سياسي بالاترين ارگان تصميم گيرنده كشور است و مركب از 9 عضو به شرح ذيل مي باشد:
1-خوجين تائو :دبير كل و معاون كميسيون مركزي نظامي حزب كمونيست و رئيس جمهور
2- اوبانگ گائو: رئيس كنگره خلق
3- ون جيا بائو : نخست وزير
4- جيا چينگ لين: رئيس كميسيون انضباطي حزب
5- زنگ چينگ خونگ : معاون رئيس جمهور
6-او گوا نجك: رئيس كميسيون انضباطي حزب
7- خوانگ جو : معاون اول نخست وزير
8-لي چانگچون : دبير كل حزب در استان گوانگ دونگ
9- لوگان : عضو شوراي دولتي
قابل ذكر است كه شش عضو سابق كميته دائمي به عنوان نمايندگان نسل سوم رهبري چين پس از 13 سال از تمامي مسئوليتهاي حزبي خود كنار رفتند و قدرت را به نسل چهارم رهبري سپردند . البته آقاي جيانگ زمين ، رئيس جمهور سابق كشور در سمت رياست كميسيون مركزي نظامي حزب كمو نيست (فرمانده كل قوا) ابقاء شد و هم اكنون از نفوذ فوق العاده‌اي در چين بر خوردار است.
نها دهاي قانون گذاري و مشورتي :
كنگره ملي خلق (مجلس نمايندگان) :
كنگره ملي خلق چين بالاترين ارگان قانونگذاري كشور محسوب مي شود. اولين دوره كنگره در سال 1954 و آخرين آن (دهمين كنگره) در مارس 2003 در پكن تشكيل گرديد. همزمان با اجراي سياست اصلاحات اقتصادي و اصلاح ساختار سياسي و حكومتي كشور، كنگره ملي خلق چين نيز به تدريج از قدرت بيشتري برخودار مي شود.
رياست فعلي كنگره با آقاي اوبانگ گواو است . تعداد نمايندگان كنگره 2979 نفر مي‌باشد كه براي مدت 5 سال توسط كنگره هاي محلي انتخاب مي شوند . كنگره ملي سالانه يك بار اجلاس عمومي دارد و در ايام سال كميته دائم كنگره متشكل از معاونين كنگره و تعدادي از نمايندگان بر گزيده به رياست رئيس كنگره تشكيل جلسه مي‌دهد.
تعداد اعضاء كميته دائم 135 نفر و تعداد معاونان كنگره 19 نفر مي باشد. تعداد كميته ها ي كنگره در هر دوره با توجه به نياز متفاوت مي باشدو كنگره نهم داراي نه كميته بوده كه عبارتند از : كميته اقتصادي و مالي، كمته امور قوميت ها ، كميته قانون، كميته امور قضايي و داخلي، كميته علوم ، آموزش، فرهنگ و بهداشت ، كميته سياست خارجي، كميته امور چينيهاي ماوراء بحار، كميته محيط زيست و پتانسيل جديد منابع و كميته امور كشاورزي و رو ستايي.
اهم وظايف كنگره عبارتست از : تدوين يا اصلاح قانون اساسي ، وضع قوانين جديد، انتخاب و عزل رئيس جمهور، رئيس كميسيون نظامي ،رئيس ديوانعالي كشور، نخست وزير ، اعضاي شوراي دولتي و وزراء ، تصويب طر حها و تصميم در مورد جنگ و صلح.
همچنين واحدهاي كوچكي از كنگره ملي خلق در سطح ايالتها ، شهر ستانها و شركتها وجود دارند كه دوره كنگره هاي محلي نيز پنج سال است. وظيفه كنگره هاي محلي نظارت بر اجراي صحيح قانون اساسي و ساير قوانين و آيين نامه ها و مقررات اداري كشور در سطوح مختلف جامعه است .
كنفرانس مشورتي سياسي خلق چين:
كنفرانس مشورتي سياسي خلق چين ارگاني است كه با نظارت بر اوضاع جاري كشور صرفا" پيشنهادهايي را در مورد حل مشكلات و مسائل سياسي و اجتماعي جاري كشور به دولت ارائه مي دهد. اين نهاد در اوايل تشكيل خود كه به سالهاي اول انقلاب كمونيستي در چين در سال 1949 باز مي گردد ، نقش ارگان قانوگذار كشور را به عهده داشته و به جاي كنگره ملي عمل كرده است . سپس با تشكيل كنگره ملي خلق در سال 1954 نقش آن كاهش يافته و بيشتر به يك مجلس مشورتي تبديل شده است. در حال حاضر نقش عمده آن ضمن نظارت و مشورت در خصوص سياستها و برنامه‌هاي حزب كمونيست ، ايجاد تماس و وحدت بين گروه هاي اجتماعي ، احزاب سياسي و چيني هاي ماوراء بحار مي باشد.
دهمين دوره كنفرانس مشورتي سياسي در مارس 2003 برگزار گرديد. مانند كنگره خلق، مدت هر دوره آن پنج سال است و تعداد نمايندگان اين كنفرانس حدود 2200 نفر كه تعداد نمايندگان كميته دائم 290 نفر و آقاي جيا چنگ لين به رياست دوره كنوني انتخاب گرديد. كنفرانس دوره دهم داراي 31 معاون و 9 كميسيون به شرح ذيل مي‌باشد:
كميسيون طرح و پيشنهادات به رئيس جمهور
كميسيون اقتصادي
كميسيون جمعيت ، منابع و محيط زيست
كميسيون آموزش،علوم ، ادبيات،بهداشت و ورزش
كميسيون جامعه و حقوق
كميسيون اقليتها و اديان
كميسيون اسناد فرهنگي و تاريخي
كميسيون امور چيني هاي هنگ كنگ ،ماكائو ، تايوان و ماوراء بحار
كميسيون امور خارجي
نهاد هاي اجرايي
رياست جمهوري :
مقام رياست جمهوري از نظر سلسله مراتب پس از دبير كلي حزب قرار دارد و ظايف آن شامل : ابلاغ قوانين مصوبه كنگره به دستگاه اجرايي، معرفي نخست وزير و معاونان وي به كنگره ، اعطاي نشانهاي دولتي ،اعلام جنگ ، حكومت نظامي و بسيج عمومي و دريافت استوار نامه سفراي خارجي ، عزل و نصب سفراي چين در خارج و تاييد قرا دادهاي منعقده با دول خارجي مي باشد.
در سال 1993 كنگره ملي خلق ، جيانگ زمين دبيركل حزب را بعنوان رئيس جمهور انتخاب نمود كه در سال 1998 نيز از سوي كنگره نهم مجددا" به اين سمت انتخاب گرديد آقاي خوجين تائو معاون وي از افراد نسل جوان كه رهبري نسل چهارم را بعهده دارد، در كنگره دهم ملي خلق در مارس 2003 به سمت رياست جمهوري انتخاب شد.
شوراي دولتي و هيات وزراء :
شوراي دولتي بازوي اجرايي رياست جمهوري است كه شامل : نخست وزير ، معاونان نخست وزير ، مشاوران عالي دولت و دبير كل شوراي دولتي مي باشد. نشست هاي اجرايي اين شورا با حضور نخست وزير و معاونان وي ، مشاوران عالي و دبير شورا تشكيل مي شود و هر يك از مشاوران دولت چند وزارتخانه را زير نظر دارند. در مارس 2003 آقاي ون جيابائو به عنوان نخست وزير توسط كنگره ملي خلق انتخاب گرديد.
بر اساس مصوبات كنگره دهم اصلاحاتي در سيستم اداري صورت گرفت و تعداد وزارتخانه ها از 29 به 28 و تعداد كميسيونهاي دولتي از 5 به 4 كاهش يافت. لازم به ذكر است كه وزراي وزارتخانه ها و كميسيونهاي دولتي تحت نظر اعضاي شوراي دولتي فعاليت مي نمايند.
نهادهاي قضايي
ديوانعالي خلق و دادستاني كل خلق:
بطور كلي دادگاهها و دادستانيهاي خلق با همكاري ارگانها و سازمانهاي امنيتي وظيفه نظارت بر اجراي عدالت و رعايت قوانين كشور را بر عهده دارند. ارگانهاي امنيتي وظيفه تحقيق و پيگيري موارد جرم را به عهده داشته و پس از جمع آوري مدارك را در اختيار دادگاهها قرار مي دهند.
دادكاهها در چهار سطح مختلف طبقه بندي شده اند :
دادگاه (ديوان) عالي خاق ، دادكاههاي استان ، دادگاههاي شهرستان و دادگاههاي بخش ديوانعالي خلق بالاترين مرجع قضايي كشور و زير نظر مستقيم كنگره ملي خلق مي باشد . آقاي شيائو يانگ رياست ديوانعالي خلق را بر عهده دارد . دادستاني هاي خلق شامل دادستاني عالي خلق ، دادستانيهاي محلي و دادستاني هاي ويژه مي باشند. دادستاني عالي خلق نيز در برابر كنگره خلق و كميته دائم آن مسئول مي باشد و كار خود را به اين كميته ارائه مي دهد .
آقاي جيا چون وانگ در دهمين كنگره سراسري خلق چين به سمت دادستان كل چين انتخاب گرديد.
رئيس ديوانعالي خلق و دادستاني عالي خلق ساليانه به طور جداگانه گزارش عملكرد خود را به كنگره خلق ارائه مي نمايند.
مشخصات پرچم
پرچم قرمز رنگ با يك ستاره زرد رنگ و چهار ستاره زرد رنگ كوچكتر كه اين چهار ستاره به صورت مورب مقابل ستاره بزرگ قرار گرفته اند و ستاره بزرگ قرار گرفته اند و ستاره بزرگ تر در گوشه بالاي پرچم قرار گرفته است.
سياست خارجي چين :
سياست خارجي چين بر اساس گسترش رابطه با همه كشورها (جدا از گرايشهاي ايدئولوژيك آنها) و پرهيز از هر گونه در گيري استوار است. پايه ها و اصول سياست خارجي اعلام شده اين كشور را پنج اصل تشكيل مي دهد كه عبارتند از :
احترام متقابل به حاكميت و تماميت ارضي كشورها
عدم تجاوز
عدم مداخله در امور يكديگر
برابري و منافع متقابل
همزيستي مسالمت آميز
اين كشور همزمان با توسعه مناسبات خود با كشورهاي جهان سوم (به عنوان يكي از اولويتهاي سياست خارجي خود در راستاي كسب اعتبار بين المللي بيشتر ) به ويژه كشورهاي آسيا و افريقا، براي تحكيم روابط خود با كشورهاي توسعه يافته صنعتي نظير ژاپن، آمريكا و اروپاي غربي اهميت ويژه اي قائل است زيرا كشورهاي مذكور منابع اصلي تامين سرمايه و تكنولوژي مورد نياز چين جهت اجراي برنامه اصلاحات اقتصادي اين كشور را تشكيل مي دهند . البته چين در روابط خود با كشورهاي غربي با مشكلاتي نظير مسئله
حقوق بشر ، دموكراسي و تفاوت سيستم سياسي و اقتصادي آن با نظام سرمايه داري و بازار آزاد مواجه مي باشد . چين همچنين مايل است كه در نظام نوين جهاني جايگاه مطلوب تري را به خود اختصاص دهد و سهم بيشتري را در مشاركت و اداره جهاني دارا باشد.
اوضاع اقتصادي چين
اقتصاد در چين جديد به سرعت رو به گسترش است ، بويژه پس از اصلاح ساختار اقتصادي (1979) در جهت سياست اقتصادي درهاي باز ، اوضاع اقتصادي كشور به طرز چشمگيري گسترش يافته است. كشور چين كشور ي است كه در گسترش بازار اقتصادي خود ، تغيير ساختار بازار اقتصادي را گام نخست قرار داده است.
در سال 1949 كمونيستها در چين به رهبري مائوتسه دونگ يك حكومت ديكتاتوري برقرار نمودند كه در عين حفظ استقلال ، كنترلهاي سخت بر جوانب مختلف زندگي دهها ميليون نفر از مردم آن كشور در پيش گرفتند .
بعد از سال 1978 جانشين وي دنگ شيا ئو پينگ يك نوع نظام تصميم گيري غير متمركز از سيستم اقتصادي آن كشور ايجاد نمود كه در نتيجه اين سياست كه به عنوان سياستهاي درهاي باز معروف است توليد اين كشور به ميزان زيادي افزايش يافته و صادرات اين كشور كه در سال 1982 به مرز 20 ميليارد دلار رسيده بود در سال 2005 به رقم 752 ميليارد دلار افزايش پيدا كرد كه حقيقتا" قابل ملاحظه مي باشد.رشد اقتصادي چين در طول سالها بدليل رشد عرضه ناشي از افزايش توليد صنعتي بوده است حتي قبل از اصلاحات دنگ شيائوپينگ چين بعنوان كشوري متكي بر صنعت با توليد در مقياس وسيع مطرح بود.
در اوايل دهه 1980 براي رفع بيكاري در بخش كشاورزي منابع ملي به طرف كشاورزي انتقال داده شد. اين كار با افزليش سريع قيمت خريد محصولات كشاورزي و خصوصي سازي كشاورزي صورت گرفت .
در اوايل دهه 1980 و اوايل 1990 توليد صنعتي نيز هر ساله افزايش داشت . در اين حين خدمات نيز به سرعت رشد كرد بطوريكه كنترلها بر روي اقتصاد كاهش يافت و تقاضا براي برخي بخشهاي خدماتي رو به افزايش گذاشت. سياستهاي دولت در زمينه كنترل و نظارت بر بخش صنعت دستخوش تغييرات اساسي شده است. تا سال 1987 توليد صنعتي تا حد زيادي در اختيار بخش دولتي بود. از آن پس بيشتر توليد صنعتي توسط موسسات جمعي، شهري يا روستايي يا بخش خصوصي و چه سرمايه گذاري مشترك ، بطوريكه از اوايل دهه 1990 سهم بخش دولتي در توليد صنعتي به نصف رسيده است . رونق اقتصادي چين در دو دهه اخير باز تاب كاميابي اين كشور در جهت انجام اصلاحات اقتصادي است كه بسياري دلايل اين توفيقات را در چند عامل اصلي مي دانند:
در اين كشور در صد بزرگي از توليد ناخالص داخلي حدود 43-40 درصد پس انداز و سرمايه گذاري مي شود .
داشتن دولت با كفايت و كار آمد كه توانسته سياستها و راهبردها را جهت تحقق هدفهاي توسعه طراحي نمايد،ثبات محيط سياسي در اين كشور باعث تشويق فعاليتهاي اقتصادي و سرمايه گذاري خارجي شده است .
اجراي گام به گام سياستهاي تعديل و آزاد سازي باعث شد دولت پس از خصوصي سازي كشاورزي به خصوصي سازي بخش خدمات و خرده فروشي ها و سپس صنايع كارخانه اي سبك و كوچك دست زند وپس از آن به آزاد كردن صادرات و سپس واردات و پس از آن توسعه مناطق اقتصادي ويژه بپردازد. در همين حال براي بهبود توزيع اوليه در آمد و ثروت و جلو گيري از فساد و جرايم اقتصادي به اصلاح ساختار مالي و مالياتي اقدام نمود.
فرهنگ كنفسيوس و كمونيسم تواما" باعث تحكيم پايه هاي آموزش و پرورش در چين شده است . كيفيت تحصيلات و دامنه آن در چين گسترده تر از ساير كشورهاي بزرگ در حال توسعه بوده و از اين رو انتقال مهارتها و دانش فني به چيني ها به سرعت انجام پذير مي باشد.
چينيهاي مقيم خارج كه به لحاظ پيوندهاي قومي و فرهنگي شديدا" به كشور خود علاقه مند بوده و در فرآيند اصلاحات ، سرمايه و دانش فني خود و اطلاعات و تماسهايي كه براي انجام فعاليتهاي اقتصادي در نظام سرمايه گذاري ضرورت داشت را به راحتي در اختيار اين كشور نهادند.
وجود واحدهاي اقتصادي كوچك در چين، اجازه خصوصي نمودن آنها را آسان ساخت. با تزريق كمي سرمايه، دانش مديريت و تكنو لوژي به هر واحدي ، مي توان واحدي كارا و قابل رقابت در عرصه جهاني داشت.
در سال 2005 توليد نا خالص داخلي اين كشور 838/8 تريليون دلار ، نرخ رشد آن 2/10% بوده است. در همين سال كشاورزي 5/12 در صد، صنعت 3/47 درصد و بخش خدمات 3/40 در صد توليد نا خالص داخلي را تشكيل داده است.كل نيروي كار بالغ بر 778 ميليون نفر بوده كه حدود 50درصد آن در بخش كشاورزي 22 درصد در بخش صنايع و 28% در بخش خدمات به كار اشتغال داشته اند.
صنايع عمده چين را صنايع آهن و فولاد ،قلع ، ماشين سازي ،منسوجات و پوشاك ، نفت، سيمان ، كودهاي شيميايي، كفش، اسباب بازي، صنايع غذايي، اتومبيل لوازم مصرفي الكترونيكي و ارتباطات راه دور و جنگ افزار و غيره تشكيل مي دهند.
در سال 2005 صادرات اين كشور 752 ميليارد دلار و وارادات 632 ميليارد (120 ميليارد دلار تراز تجاري مثبت) بوده است . مهمترين اقلام صادراتي چين را تجهيزات و
ماشين آلات الكترونيكي، ماشين آلات مكانيكي لوازم خانگي، پوشاك،كفش،اسباب بازي، لوازم ورزشي، وسايل اپتيكي ،آهن و فولاد و مهمترين اقلام واراداتي پس از ماشين آلات و تجهيزات شامل پلاستيك، آهن و فولاد، تجهيزات فني – مهندسي، نفت، لوازم آزمايشگاهي و كاغذ و مقوا بوده است.
مهمترين شركاي تجاري چين پس از هنگ كنگ به ترتيب آمريكا ،ژاپن ، كره جنوبي ، انگلستان، هلند، سنگاپور ، تايوان و روسيه مي باشد.
كشاورزي
63 درصد از جمعيت چين را افراد روستايي تشكيل مي دهد. ميانگين ميزان توليد محصولات كشاورزي و آبزيان در سال عبارت است از: غلات 431 ميليون تن، محصولات آبي 47 ميليون تن، انواع گوشت 69 ميليون تن ، پنبه5 ميليون تن ميوه 145 ميليون تن و سبزيجات 540 ميليون تن .
محصولات عمده كشاورزي اين كشور شامل : غلات،برنج، گندم، پنبه، نيشكر، چاي، دانه هاي روغني ،سيب زميني ، بادام زميني ، ارزن، جو، ماهي، شيلات و غيره مي باشد.
صنعت
توليدات صنعتي در كشور چين با سرعت زيادي رو به افزايش است. ارزش محصولات صنعتي در سال 2003 پنج تريليون و سيصد و شصد و يك ميليارد و دويست يوان بوده است كه در مقايسه با سال پيش از آن 6/12 درصد افزايش داشته است.
محصولات عمده صنعتي اين كشور عبارتند از: آهن و فولاد، صنايع تسليحاتي ،منسوجات و پوشاك، نفت، كود،كفش، اسباب بازي، صنايع غذايي، الكترونيك، مخابرات،اتومبيل سازي سيمان و غيره محصولات عمده معدني اين كشور شامل زغال سنگ، نفت، گاز، سنگ آهن و غيره مي باشد.
سرمايه گذاري خارجي
كشور چين در جذب سرمايه گذاريهاي خارجي بسيار موفق عمل نموده و از كشورهايي است كه بيشترين سرمايه گذاريهاي خارجي را در جهان به خود اختصاص داده است. ايجاد منطقه ويژه اقتصادي و ارائه معافيت ها ي مالياتي و ساير تشويق ها به آن مناطق و بسط آن به برخي از مناطق ديگر باعث جذب سريع سرمايه گذاريهاي خارجي شده است، بطوريكه در سال 1999 چين سومين كشور جذب سرمايه گذاريهاي مستقيم خارجي در جهان بوده است.
در سال 1984 جذب سرمايه گذاري هاي مستقيم خارجي 58/12 ميليارد بوده كه اين رقم در سال 2005 به 3/60 ميليارد دلار افزايش پيدا كرده است. در سال 2002 تعداد سرمايه گذارن خارجي به بيش از چهارصد و پنجاه هزار رسيد و ميزان ارز سرمايه گذاري شده خارجي بيش از 500 ميليارد دلار بوده است.
ذخاير ارزي
چين از نظر ذخاير ارزي دومين كشور در جهان مي باشد. چين در سال 1979 فقط 167 ميليون دلار ذخاير ارزي داشت. از سال 1993 در آمدهاي ارزي چين افزايش چشمگيري يافت و ذخاير ارزي اين كشور در پايان سال 1996 به بيش از 100 ميليارد دلار افزايش يافت كه مقام دوم را در جهان كسب نمود. در سال 2000 اين رقم به 5/165 ميليارد و در سال 2005 به 818 ميليارد دلار افزايش يافت كه بعد از آمريكا دومين كشور مي‌باشد.
تجارت خارجي چين
با پيروي از سياستهاي در هاي باز توليدات چين به ميزان زيادي افزايش يافته و صادرات اين كشور كه در سال 1982 به مرز 20 ميليارد دلار رسيده بود در سال 2005 به 762 ميليارد افزايش يافت. حجم وارد ات چين نيز در سال 2005 به 660 ميليارد دلار افزايش يافت كه براي اولين بار كشور چين توانست توازن مثبت تجاري 120 ميليارد دلاري را كسب نمايد. در سال فوق الذكر حجم تجارت خارجي چين به 1420 ميليارد دلار افزايش يافت.
جدول1- تجارت خارجي جمهوري خلق چين از سال 1996-2005
ارزش : ميليارد دلار
سالوارداتصادراتموازنه تجاريدرصد واردات به صادرات19965/1311/1516/19+9/11419974/1367/1823/46+9/133199817/14076/18359/43+0/13119997/1659/1942/29 +6/117200019723235 +7/177200123626226+11120022956/3254/30 +3/110200341343825 +106200456159332 +1052005660762120 +45/115
منابع : اينترنت
صادرات
در زمينه موفقيت صادرات كشور چين عوامل متعددي دخيل بوده اند كه در اين ميان راهبرد مشخص دولت براي حمايت از صادرات مهمترين نقش را داشته است. با شروع سيايت درهاي باز ، حكومت مركزي از وسايل گوناگوني براي ترويج فرهنگ صادراتي استفاده كرد. تعيين هدف در مناطق جغرافيايي و بخشهاي اقتصادي،تشويق سرمايه گذاري خارجي و معافيت گمركي براي مواد و ماشين آلات وارداتي با هدف توليد صادراتي از ديگر عوامل مؤ ثر در افزايش صادرت بوده است. در هدف گيري جغرافيايي، چين با ايجاد مناطق ويژه اقتصادي و شهرهاي باز ، فعاليتهاي اقتصادي را از قبيل توليد، بانكداري، صادرات و واردات و سرمايه گذاري خارجي تسهيل نمود، در نتيجه مناطق ويژه اقتصادي به صورت مركز جلب سرمايه گذاري هاي داخلي و خارجي در آمد. در هدف گيري بخش هاي اقتصادي ، برخي از بخش‌ها كه توان خوبي براي صادرات داشتند هدف قرار داده شدند، از آن جمله مي توان صنايع سبك، منسوجات، ماشين آلات و محصولات الكترو نيكي را نام برد. مهمترين وسيله نيل به اين هدف، ايجادشبكه توليد براي صادرات است تا صدور محصولات توليدي با كيفيت بالا را در چهارچوب صنايعي كه براي صادرات هدف قرار گرفته اند تسهيل كند. وسيله ديگر، افزايش سهم ارزي است كه صادر كنندگان مي توانند در اختيار داشته باشند. در هفتمين برنامه پنچ ساله ، ايجاد شبكه هاي توليد براي صادرات پيش بيني و اين شبكه به شهرهاي كوچك و مؤ سسات توليدي روستايي نيز تعميم يافته است. در زمينه سرمايه گذاري هاي مشترك بايد گفت، شركتهايي كه تنها 25 درصد سرمايه آنها خارجي بوده است در رديف شركتهاي با سرمايه گذاري مشترك قرار مي گيرند و مشمول معافيتهاي مالياتي و تسهيلات صادراتي مي‌گردند.سرمايه گذاري هاي مشترك اقتصادي مي تواند در رشته هاي با فن آوري پيشر فته يا كالا هاي مصرفي، خدمات و مواد خام باشد. در شهرهاي بزرگ مثل شانگهاي، حكومتهاي محلي مي توانند براي طرح هاي سرمايه گذاري تا 30 ميليون دلار مجوز صادر كنند. حداكثر اين رقم در شهر هاي كوچكتر 10 ميليون دلار است. اين خود گرداني، تشريفات صدور مجوز را ساده كرده است.
ايالات و شهرها نيز به طور غير مستقيم و با ايجاد تسهيلات، در زمينه هاي ضروري مانند تامين نيروي برق براي مؤ سساتي كه كالا هاي صادراتي توليد مي كنند، به صادرات ياري مي رسانند، به علاوه انگيزه هاي ديگر نيز به شكل پاداش براي مديران ، كارمندان و كارگران بر اساس عملكرد صادراتي آنان در نظر گرفته مي شود. مقامات محلي به منظور پيشبرد امر صادرات، واحد هاي توليدي مشتركي بين مؤسسات توليدي از يك سو و شركتهاي تجاري از سوي ديگر ايجاد كرده اند.
دولت چين كه در سيستم متمركز قبلي تنها راهبرد جايگزيني واردات را در نظر داشت ، اينك به راهبرد توسعه صادرات بهايي قابل توجه داده است.
مزيت رقابتي چين به عنوان يك صادر كننده ، در نيروي كار انبوه و ارزان بوده است، ولي بايد گفت اشكالي كه در اين زمينه وجود دارد، باز دهي كم و كار با كيفيت پايين است. در مؤسسات توليدي صادراتي در مناطق ويژه اقتصادي سعي شده است اين اشكال برطرف شود، براي مثال در منطقه ويژه اقتصادي گوانگ دونگ با كنترلهاي انجام شده، كيفيت كالاهاي توليدي به طور چشمگيري بهبود يافته است.
به طور كلي زمينه هاي خوبي براي رشد صادرات چين در صنايع الكترونيكي، مونتاژ و صنايع پوشاك وغيره وجود دارد.
عامل مهم ديگر در رشد اقتصادي چين، ارتباط آن با هنگ كنگ است. از اواسط دهه 70 صاحبان صنايع هنگ كنگ انتقال واحد هاي صنعتي خود را به كشور چين آغاز كردند كه علت آن پايين بودن سطح دستمزدها در چين در مقايسه با هنگ كنگ بود. اين امر علاوه بر سرمايه، فن آوري جديد، روشهاي نوين مديريت و ارتباطات وسيع با بازارهاي جهاني را براي چين به ارمغان آورده است. بخش عمده صادرات چين توسط هنگ كنگ راهي بازارهاي جهاني شده است . بخش بزرگي از محصولات صادراتي " گواندونگ " زير نظر مؤسساتي كه مركزشان در هنگ كنگ است توليد مي شود. فعاليتهاي تبديلي نيز بيشتر با همكاري شركا در هنگ كنگ توليد مي‌گردد. فعاليتهاي تبديلي نيز بيشتر با همكاري شركا در هنگ كنگ كه مواد لازم را تامين مي كنند، صورت مي گيرد. برخي از اقلامي كه قبلا" از هنگ كنگ صادر مي شد (خصوصا" اسباب بازي و پوشاك) اكنون از " گواندونگ" صادر مي شود.
نظام اقتصادي چين كه در سالهاي اخير به صورت غير متمركز در آمده، اجازه مي دهد كه اجراي سياست ها بيشتر زير نظر حكومت هاي ايالتي انجام گيرد. به همين علت در ايالاتي كه رو به رشدند ، مسئولان سخت درگير امر توسعه صادرات هستند. حكومت هاي محلي براي پيشبرد صادرات ، از طرق مختلفي تلاش مي كنند. حكومت مركزي، هدف يا سهميه صادراتي را براي اقلام معدود و به ميزان محدود تعيين مي كند. شركتهاي بازرگاني خارجي با استفاده از قدرت انحصاري خود مي توانند كالا را به قيمت پايين تر از قيمت بازار داخلي خريداري كنند و با بهاي ارزانتر در بازرهاي جهاني عرضه نمايند.همچنين حكومتهاي ايالتي كه درچهارچوب رهنمودهاي دولت مر كزي عمل مي كنند، حق صدور مستقيم كالا را به مؤسسات توليدي داده اند. حدود 5 درصد از كالاهاي صادراتي چين را مؤسساتي توليد مي‌كنند كه از حق صدور مستقيم كالا برخوردارند.
حكومت هاي ايالتي و شهري در چهار چوب رهنودهاي دولت، در باره تخصيص مواد خام وارداتي تصميم مي گيرند.توزيع در آمدهاي ارزي ميان بخش هاي مختلف اقتصادي نيز تحت نظارت اين حكو متها انجام مي شود.
صادرات چين در سال 1995 معادل 7/148 ميليارد دلار بود. عمده صادرات چين را كالاهاي ساخته شده تشكيل مي دهد. رقم صادرات اين اقلام در سال 1995 حدود 2/127 ميليارد دلار بود كه نسبت به سال هاي پيش از آن رشد قابل توجهي را نشان مي دهد. در سال مزبور، صادرات مواد شيميايي و محصولات وابسته به آن 9 ميليارد دلار ، محصولات صنايع سبك 32 ميليارد دلار و ماشين آلات و تجهيزات حمل ونقل 31 ميليارد دلار بود.
در سال 1995 صادرات كالاهاي اوليه معادل 5/21 ميليارد دلار بود. صادرات مواد خوراكي 95/9 ميليارد دلار، مواد خام غير خوراكي 4/4 ميليارد دلار، سوختهاي معدني 3/5 ميليارد دلار و نوشابه و تنباكو 4/1 ميليارد دلار بود.
كالاهاي عمده صادراتي چين و سهم آنها در سال 1996 عبارت بود از: پوشاك(5/16 درصد)، نخ نساجي (8 درصد)،كفش (7/4 درصد)، اسباب بازي (6/2 درصد) كالاهاي مسافرتي ، كيف و غيره (8/1 درصد) ، وسايل پلاستيكي (8/1 درصد) ، ضبط صوت (5/1 درصد) ، محصولات فولادي (1/1درصد) محصولات دريايي (1/1 درصد)، دارو و محصولات دارويي (1 درصد) و سبزيجات (1 درصد ) ساير اقلام عبارت اند از: زغال سنگ ، كانتينر، كشتي و مبلمان .
صادرات چين در سال 2005 به 762 ميليارد دلار افزايش يافت كه قابل ملاحظه مي باشد. صادرات اين كشور در سال 2004 حدود 593 ميليارد دلار بود و كالاهاي عمده صادراتي عبارت بودند از: ماشين آلات برقي و تجهيزات 9/21 درصد، ماشين آلات و تجهيزات مكانيكي 9/19 درصد، پوشاك 2/9 درصد ، آهن و فولاد 2/4 درصد ، ميز و مبل 9/2 درصد، دستگاههاي اپتتيك و عكاسي 7/2 درصد، كفش و اجزاء آن 6/2 درصد ، اسباب بازي و لوازم ورزشي 5/2 درصد ، سوختها و روغنهاي معدني 4/2 درصد محصولات آلي و غير آلي 3/2 درصد .
مقاصد عمده صادراتي چين در سال 2005 عبارت بودند از : امريكا 5/9 درصد ، هنگ كنگ 7 درصد ، ژاپن 3/5 درصد ، كره جنوبي 2/2 درصد ، آلمان 9/1 درصد ، هلند 5/1 درصد ، انگليس 1/1 درصد، تايوان 1 درصد ، سنگاپور95/0 درصد .
واردات
ميزان واردات چين درسال 1996 معادل 5/131 ميليارد دلار بود . مهمترين اقلام وارداتي را كالاهاي ساخته شده تشكيل مي داد كه سهم بالايي را در واردات چين دارد .
ميزان واردات چين در سال 1995 بالغ بر 7/107 ميليارد دلار بوده است . در اين ميان مقدار واردات مواد شيميايي 3/17 ميليارد دلار، صنايع سبك 8/28 ميليارد دلار و ماشين آلات و تجهيزات حمل و نقل 6/52 ميليارد دلار گزارش شده است. در اين سال، ميزان واردات مواد اوليه 4/24 ميليارد دلار بوده است .
كالاهاي عمده وارداتي چين (غير از نفت ) در سال 1996 و درصد سهم هر يك عبارت بود از : كود شيميايي(6/3 ميليارد دلار -6/2 درصد)، ماشين آلات نساجي (6/2 ميليارد دلار -9/1 درصد)، غلات و آرد(6/2 ميليارد دلار-9/1 درصد، الياف مصنوعي بافته شده (5/2 ميليارد دلار-8/1 درصد)، ابزار آلات (5/2 ميليارد دلار-8/1 درصد)، كاغذ(3/2 ميليارد دلار- 7/1 درصد)، هواپيما (1/2 ميليارد دلار-5/1 درصد)، پلاستيك و كائوچو(9/1 ميليارد دلار- 4/1 درصد)، قطعات كامپيوتر (9/1 ميليارد دلار- 4/1 درصد) .
واردات چين تحت مقررات كنترل كننده دولتي است و معمولاً مشمول سهميه مي باشد. دولت چين قصد جايگزيني تدريجي كنترل بر روي واردات را مبتني بر سيستم تعرفه اي دارد كه در نرخ آن مبادله ارز داراي نقش مهمي است . البته دولت از دنبال كردن اين سيستم خشنود نيست و از اين واهمه دارد كه بالا بردن سهميه واردات ، سيلي از واردات را به اين كشور روانه سازد، نظيرآنچه كه در سالهاي 86-1985 اتفاق افتاد. موضوع عضويت چين در سازمان جهاني تجارت يك اولويت در سياست خارجي اين كشور شمرده مي شد، در نتيجه سيستم تجارت خارجي از گذشته درحال تطبيق با شرايط آن بود . از جمله آن شرايط مي توان به كاهش تعرفه هاي گمركي و موانع تجاري اشاره كرد . اين كشور در سال 2003 به عضويت سازمان جهاني (WTO ) پذيرفته شد .
در سال 2005 كه واردات چين به 660 ميليارد دلار افزايش يافت كالاهاي عمده وارداتي چين عبارت بودند از : تجهيزات و ماشين آلات برقي 3/25 درصد ، ماشين آلات و تجهيزات مكانيكي 3/16 درصد، سوختها و روغنهاي معدني 5/8 درصد، دستگاهها و لوازم اپتتيك 2/7 درصد، آهن و فولاد 1/5 درصد، پلاستيك و مواد پلاستيكي 5 درصد، محصولات شيميايي آلي و غيرآلي 9/4 درصد ، سنگ فلز و خاكستر 1/3 درصد، وسايل نقليه غير ريلي 3/2 درصد، مس و مصنوعات مس 9/1 درصد .
شركاي عمده تجاري در سال 2005 در زمينه صادرات به چين عبارتند بودند از: ژاپن 7 درصد، كره جنوبي 4/5 درصد، تايوان 5 درصد، امريكا 6/3 درصد، آلمان 1/2 درصد ، مالزي 4/1 درصد، سنگاپور2/1 درصد، استراليا 1/1 درصد ،روسيه 1 درصد.
منابع
سيد احمد نخجواني اقتصاد ايران مركز آموزش تحقيقات صنعتي ايران 1382.
مؤسسه مطالعات و پژوهشهاي بازرگاني، تعيين و الويت بندي بازارهاي هدف محصولات پتروشيمي ايران آبان ماه 1384.
موسسه مطالعات و پژوهشهاي بازرگاني مزيت نسبي و توسعه صادرات در ايران، آبان ماه 1371.
اتاق بازرگاني و صنايع و معادن تبريز (با همكاري دانشگاههاي تبريز) مجموعه مقالات يازدهمين همايش ملي توسعه صادرات غير نفتي كشور 1385.
دفتر مطالعات سياسي و بين المللي، مباحث كشورها و سازمانهاي بين المللي، جمهوري خلق چين1378.
مؤسسه مطالعات و پژوهشهاي بازرگاني مجموعه مقالات (دومين همايش سالانه سياستهاي بازرگاني و تجارت بين المللي آذر ماه 1378)
معاونت امور بين الملل وزارت امور اقتصادي و دارائي
آمار مبادلات كالاهاي غير نفتي ايران با كشورهاي جهان از سال 1358 تا سال 1372
سفارت جمهوري خلق چين در ايران، چين در يك نگاه 1383.
گمرك ج.ا. ايران سالنامه آمار بازرگاني خارجي جمهوري اسلامي ايران سالهاي مختلف
- Gregory C.chow china's Economic Transformation Black well publishers LTd. 108 cowleg Road Oxford ox4 1JF UK 2002.
- EIU, Country profile, Different issues.
- Internet, Different Resourses.
- Nicholas Lardy china in the world Economaly institute for international Economics 1994.
- Ronald C.keith. china as a Rising world power and its Response to Globazation. London : Routledge, 2005.