تحقیق سازمان ملل متحد گام بعدي (docx) 1 صفحه
دسته بندی : تحقیق
نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحات: 1 صفحه
قسمتی از متن Word (.docx) :
سازمان ملل متحد گام بعدي
هدف از نگارش اين بخش پرداختن به موقعيت سازمان ملل متحد در برابر چالشهاي پيش روي جامعه جهاني و بررسي توان و نقايص اين سازمان در برابر آنها، در تعامل با سازمانهاي دفاعي منطقهاي (و جهاني) از يك سو و به طور كلي مقايسه بين اهداف اين سازمان با آنچه تاكنون از فعاليت آن حاصل شده است ميباشد.
چنانچه در بخش پيش آمد محور اصلي و نهاد اساسي سازمان ملل با وظيفه حفظ صلح، شوراي امنيت سازمان ملل ميباشد. پس از پايان جنگ سرد فعاليت مجدد اين نهاد با نزديك شدن سياستهاي اعضاي دايم در قابل مسائل جهاني، به خصوص در مورد بحران عراق(جنگ نخست خليج) خوشبيني زايدالوصفي بين منتقدان اين نهاد در دوران جنگ سرد نشان داد. اما ديري نگذشت كه اين خوشبينيها، كم كم رنگ باخت. اگرچه شورا به حالت انجماد دوران جنگ سرد بازنگشت اما اين تصور به وجود آمد كه اين نهاد عملا به كشمكشهاي جنگ سرد وترس از بروز جنگي بين دو ابر قدرت كه ميتوانست چهره اتمي يدا كند حفظ شده و با آن شرايط بيشتر سازگاري داشت تا دوران پس از فروپاشي بلوك شرق، همچنين و وسعت مفهوم تعابير موجود در منشور در باب «حفظ صلح»، مانند «تهديد عليه صلح»، «نقض صلح»، «تجاوز» و از سوي ديگر گنجيدن بحث مبارزه با تروريزم و «سلاحهاي كشتار جمعي» در صلاحيت شورا بر اساس فصل هفتم منشور صلاحيت نامحدودتري رابراي شورا فراهم كرده. در واقع اين صلاحيت نامحدود نه به شورا بلكه به اعضاي دائمي آن تنفيذ شده. تحت همين قاعده، شاهد حضور نظامي نيروهاي ايالات متحده و هم پيمانان اين كشور، زير پرچم كشور متبوع و نه سازمان ملل در بحرانهاي مختلف منطقهاي همچون بالكان، و عراق بودهايم.
به گونهاي كه شايد گزاف نباشد بگوييم سازمان ملل متحد در جهتي حركت ميكند تا به صورت ماشين اعمال قدرت و يا به عبارت بهتر توجيه كننده قدرت كشورهاي شمال و دقيقتر تمدن غرب درآيد. روندي كه در مورد سازمان دفاعي ناتو! به شكلي معكوس در حال اجرا است و اين نهاد را تبديل به يك سازمان جهاني ميكند. در همين راستا نخست به مطالعه اين سازمان و جريان تحولات نقشها و كاركردهاي آن ميپردازيم.
«ناتو» (سازمان پيمان آتلانتيك شمالي)
اتحاديه آتلانتيك،بر پايه پيمان آتلانتيك شمالي 1949 به عنوان اتحاديه سياسي و نظامي دفاعي از گروهي از دولتهاي اروپايي و ايالات متحده آمريكا و كانادا تاسيس شد. در اوايل سال 1948 كشورهاي بريتانيا، فرانسه و اعضاي بند لوكس معاهده بروكسل كه پايه و اساس سيستم دفاعي جمعي اروپايي را پيريزي مي كرد، منعقد كردند در تابستان 1948 نمايندگان امضا كننده معاهده بروكسل رشته مذاكراتي را با كشورهاي آمريكا و كانادا پيگيري كردند كه منجر به بستن معاهده آتلانتيك شمالي در 14 آوريل 1949 شد و از دولتهاي ايتاليا، نروژ، پرتغال و دانمارك نيز براي امضا دعوت به عمل آمد. بعدها كشورهاي ديگري نيزبه آن پيوسته و تعداد اعضا به پيوستن كشورهاي چك، لهستان و مجارستان (از طريق طرح مشاركت براي صلح كه به آن خواهيم پرداخت) در 1999 به 3+16 كشور رسيد.
هدف اتحاديه فراهم آوردن امنيت مشترك براي اعضاي خود همكاري ومشاوره در امور سياسي، نظامي و اقتصادي و نيز جنبههاي علمي و غير نظامي است. اهداف اتحاديه را ناتو به اجرا ميگذارد.
در پي فروپاشي حكومتهاي كمونيستي در اروپاي مركزي و شرقي از 1989 به بعد و انحلال پيمان ورشو كه مهمترين دشمن ناتو به شمار ميرفت ناتو به تغيير شكل بنيادين ساختارها و سياستهاي خود دست زد تا با چالشهاي جديد امنيتي برخورد كند. در اين راستا ميتوان گفت كنفرانس لندن در 1990 با بحث درباره گسترش حوزه فعاليت اجلاس عالي رم در 1991 كه با تصويب «مفهوم جديد راهبرد ناتو» انجام گفتگو با كشورهاي غير عضو ناتو، افزايش جزئيات مشاركت براي صلح و ساير همكاريهاي نظامي، تاكيد بر عمليات مربوط به تجديد ساختار سازمان جلوگيري از منازعه، مديريت بحران و حفظ صلح و در نهايت همكاري براي امنيت و كنترل تسليحات را مد نظر قرار ميداد و با مصوبه اجلاس سران ناتو در 24 آوريل 1999 در واشنگتن تحت عنوان «مفهوم استراتژيك جديد» كه به بررسي رهيافتهاي امنيتي در قرن بيست و يكم پرداخته و در نهايت با در نظر گرفتن نشست سران ناتو و شكل گيري نيروي واكنش سريع كه به آن خواهيم پرداخت اشاره كرد.
بر خلاف اتحاديه اروپاي غربي شامل بريتانيا، فرانسه و اعضاي بندلوكس يعني بلژيك، هلند و لوكزانبوگ در اصل براي مقابله با خطر تازه از سوي آلمان پديد آمده بود، سازمان پيمان آتلانتيك شمالي براي جلوگيري از گسترش نفوذ شوروي و مقابله با قدرت آن بنيان نهاده شد.
با وجود آنكه منشور سازمان پيشبينيهايي نيز براي همكاريهاي اقتصادي دولتهاي عضو به عمل آورده بود ولي در هر حال پيمان سياسي- نظامي بود به همين جهت نيز اين سازمان در هنگام تشكيل از سوي شوروي پيشين و متحدانش به عنوان اركاني جنگ طلب به شدت مورد حمله قرار گرفت. گسترش ناتو در كنار تغيير كاركردهاي اين سازمان مباحثي هستند كه پرداختن به آنها براي بررسي جايگاه اين سازمان به عنوان بازوي نظامي تمدن غرب يعني تمدن غرب غالب. پس از جنگ جهاني سرد در قبال صلح جهاني شايان مطالعه است. با اين وجود ابتدا به بررسي ساختار ناتو ميپردازيم.
از نظر سازماني، ناتو مجموعهاي است از سازمانهاي نظامي و غير نظامي. عاليترين بخش ناتو، سازمان انقلاب آتلانتيك شمالي است. شوراي مزبور متشكل از وزراي خارجه، اقتصاد و دفاع كشورهاي عضو بوده و موظف به ارائه راهكارهايي براي اداره و حل مسائل اساسي سازمان ميباشد. شورا در همه سطوح داراي اختيار سياسي و تصميمگيري لازم الرعايه است، اجلاس وزرا دست كم سالي دو بار تشكيل ميشودو در سطح نمايندگان دائم شورا دست كم هفته اي يك جلسه برگزار ميگردد.
دبير كل ناتو رئيس شورا است.و هر سال وزير خارجه يك عضو، بر پايه فهرست الفبايي كشورها به عنوان رئيس افتخاري معرفي ميشود. تصميمات با رضايت مشترك گرفته ميشود نه با اكثريت آرا. شورا مجمعي براي مشاوره گسترده ميان حكومتهاي عضو درباره مسائل اساسي، از جمله موضوعات سياسي، نظامي، اقتصادي و غيره است و توسط كميته سياسي، كميته نظامي و ديگر نهادهاي تابع پشتيباني مي شود. پس از فروپاشي بلوك شرق، ناتو نيز براي بقاي خود دست به تغييرات بنيادين در اهداف و سازمانهاي خود زد. در واقع كاهش تكيه اين سازمان بر تسليحات هسته اي معمول اين واقعيت است كه دوران بازدارندگي هستهاي به پايان رسيده و سامزان با تشكيل نيروهاي واكنش سريع و در واقع آماده رودرويي با تهديدهاي پراكندهاي كه ذكر آن در فصل نخست اين نوشتار رفت ميشود.
«پس از جنگ سرد (و به هدف رسيدن) ناتو سه رويه را در پيش گرفت:
ايجاد اصلاحات در راهبرد نظامي
تعريف مجدد ماموريت خود در اروپا بعد از كمونيزم
نهادينه كردن روابط خود از طريق شوراي همكاري آتلانتيك شماليو مشاركت براي صلح
شق نخست در حقيقت با تصويب طرح ايجاد نيروهاي واكنش سريع به اوج رسيد اين طرح از سوي آمريكا ارائه و با تصويب رهبران ناتو روبهرو شد. و بر اساس آن اين نيرو شامل 21 هزار نفر از نيروهاي زميني، هوايي و دريايي كشورهاي عضو تا پايان اكتبر سال 2004 تشكيل خواهد داد و خواهد توانست ظرف سه تا 7 روز براي انجام عمليات در نقاط مورد نظر آماده شود. اگر چه اظهارنظرها حكايت از آغاز سريع فعاليت اين نيرو ميكند اما اظهار نظر رسمي سران ناتو حاكي از شروع فعاليت اين نيروها در اكتبر سال 2006 ميباشد. ميتوان گفت با تدوين استراتژي مبارزه با تروريزم و گسترش سلاحهاي كشتار جمعي به منزله فلسفه وجودي ناتو و جايگزيني آن به جاي مبارزه با كمونيسم و نيز تشكيل نيروهاي واكنش سريع ناتو به عنوان ابزار پياده كردن اين استراتژي، سازمان مزبور قادر خواهد بود در هر نقطه ازجهان و عليه هر كشور و دولتي كه تشخيص دهد، وارد عمل شود.
حضور نظامي ناتو در افغانستان در حقيقت بارزترين دليل اين مدعاست.حضور ناتو به عنوان نيروي پاسدار صلح در افغانستان اين شانس را به كشورهاي عضو ناتو و اين سازمان ميدهد تا به صورت نهادي بين المللي براي اجراي سياستهاي نظامي سازمان ملل متحد در آيند. در حقيقت اين سازمان از حالت منطقهاي خارج و به شكل بين المللي مورد بهرهبرداري قرار گيرد.
گسترش ناتو به سوي شرق ديگر از هدف محاصره روسيه و تحكيم شرايط در اروپاي مركزي فراتر رفته و به نظر ميرسد نيز راهي جز پيوستن به اين پيمان نخواهد داشت. در واقع كشورهاي آسياي مركزي حوزه بالتيك و اروپاي شرقي پيش از روسيه داوطلب حضور در اين سازمان هستند.
دلايل كشورهاي آسياي مركزي، حوزه بالتيك (لتوني، استوني و ليتواني) و اروپاي شرقي بيشتر ناظر به مسائل امنيتي در قبال روسيه. و در مرد برخي چون تاجيكستان، ازبكستان، قزاقستان و قرقيزستان در قبال چين و افغانستان است مبارزه با تروريسم قاچاق مواد مخدر و مسائل اقتصادي دلايل ديگر اين گرايش ميباشد.
اما دلايل روسيه در محاصره ناتو مي تواند به مراتب قويتر باشند. اجتناب از درگيري با كشورهاي عضو ناتو و همسايه اين كشور بر سر مسائل مرزي مانند اختلاف مرزي اين كشور با استوني با توجه به ماده 5 منشور كه مقرر دارد همه كشورهاي عضو سازمان موظف به دفاع از عضو مورد تجاوز ميباشند، از يك سو و ديگر برخورداري از امكانات اين سازمان براي كم كردن تكنولوژيك با آمريكا و بهره بردن از نيروهاي اين سازمان براي مقابله با تهديدات نيروي مخالف داخلي همچون مبارزان چيني هم دلايلي قوي هستند كه مي توانند محرك روسيه براي شركت در اين سازمان باشند.
تا با تبديل شدن اين سازمان به يك سازمان نظامي- تهاجمي بين المللي در كنار عضويت ثابت روسيه در شوراي امنيت. شانس بازي موثرتر اين كشور در بحران بين المللي و منطقهاي در تمام نقاط جهان را افزايش دهد.
به هر تقدير، ناتو با تغيير آموزههاي جنگ، دست به تغيير ساختار و كاركردهاي نظامي زده، دو راه پيش روي كشورهاي غير عضو وجود دارد. يكي پيوستن به اين پيمان و ديگري خارج ماندن از آن كه در صورت دوم تنها راه ادامه حيات مقتدرانه،ايجاد پيمانهاي موازي با آن است. با اين وجود به نظر مي رسد تنها منطقه مستعد براي ايجاد سيستم دفاعي كه قابل رقابت با ناتو باشد، آسياي شرقي است. در حقيقت، قدرت جمعيتي چين و ارتش كلاسيك اين كشور، توان هستهاي كره شمالي با تركيب با توان تكنولوژيك كره جنوبي ميتواند سكوهاي پرتاب هوشمندي را در اختيار قدرت نظامي كلاسيك چين و به خصوص كره شمالي قرار دهد تا تمدن سينيك نيز در عرض تمدن غربي مشخص بايستد.
مهمتر از آن سرمايه و نيروي انساني ميتواند مورد توجه قرار گيرد. اگر چه دستيابي به چنين سيستم دفاعي در شرايط اقتصادي كنوني كه بر شرق آسيا حاكم است و جدايي دو كره به دشواري تحقق پذير به نظر مي رسد. بايد اذعان كرد،تمدن اسلامي عدبي توان رويارويي بلند مدت يا تمدن غرب را ندارد. چه نخست، اين كشورها از نظر توسعه سياسي و دموكراسي در سطح پايينتري قرار دارند كه بازدهي نيروي انساني را كاهش مي دهد از سوي ديگر قابليت چنداني براي انصرافهاي اساسي بين اعراب وجود ندارد.
يكي از دلايل افول سازمان كنفرانس اسلامي در حقيقت سياست هاي نادرست اين دولتها در قبال كشورهاي هم فرهنگ و همسايه و ضعف مديريتي است.
«منابع و ماخذ»
كتابها و جزوات
دكتر داوود آقائي- سازمانهاي بين المللي
هوشنگ مقتدر- حقوق بين المللي عمومي
نقش و جايگاه شوراي امنيت در نظام نوين جهاني
محمد شريف- بررسي دكترين نامحدود بودن صلاحيت شوراي امنيت
دكتر رضا موسيزاده- سازمانهاي بين الملل
سازمان ملل متحد- دفتر مطالعات سياسي و بين المللي تهران 1370
واقعيتهاي اساسي درباره سازمان ملل- اداره اطلاعات عمومي سازمان ملل- نيويورك 1995
ساموئل هانينگتون – تمدنها و بازسازي نظام جهاني
دكتر داوود آقايي- نقش و جايگاه شوراي امنيت در نظم نوين جهاني
ناصر ثقفي عامري- سازمان ملل متحد مسئوليت حفظ و امنيت بين المللي
آلوين تافله- جنگ و ضد جنگ
آنتونيو كاسسه، حقوق بين الملل در جهان نامتحد- ترجمه مرتضي كلانتريان
كلود آلبركيباد- سازمانهاي بين الملل- ترجمه دكتر هدايت الله فلسفي
هدايت الله فلسفي – سازمانهاي بين الملل- جزوه درسي كارشناسي ارشد حقوق بين الملل
هدايت الله فلسفي- سازمانهاي بين المللي جزو درسي دوره كارشناسي
مجلات و تشريات
1- فصلنامه سياست خارجي شماره 2-3
2- مجله تحقيقات حقوقي شماره 8
3- ماهنامه سياسي و اقتصاد- 95و215
4- روزنامه ايران
سايتهاي اينترنتي
1-www.anic.ir.org
2.www.irna.com
3.www.isna.com
4.www.sharif sews-ir.com
5.www.Iran-newpeaper.com
6.www.google.com