تحقیق شغل پليس (docx) 23 صفحه
دسته بندی : تحقیق
نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحات: 23 صفحه
قسمتی از متن Word (.docx) :
شغل پليس
چکيده
اين پژوهش گرايش شغلي دانش آموزان دختر پيش دانشگاهي شهر تهران را نسبت به شغل پليس زن مورد مطالعه قرار داده است. از جمله اهداف مهم اين مقاله، شناخت عوامل مؤثر بر ميزان گرايش شغلي دانش آموزان دختر به اين شغل است. جامعه آماري مورد مطالعه، کليه دانش آموزان دختر مراکز پيش دانشگاهي دولتي روزانه شهر تهران بوده که با استفاده از روش نمونه گيري تصادفي خوشهاي 379 نفر انتخاب شدند. روش تحقيق، پيمايشي بوده که با تکنيک جمع آوري اطلاعات، از طريق پرسشنامه محقق ساخته، اجرا گرديده است. ارتباط بين متغيرهاي مستقل (ويژگي هاي فردي دانش آموزان، ويژگي هاي خانوادگي، شناخت از پليس و منزلت اجتماعي پليس، رفتار پليس) با متغير وابسته (گرايش دانش آموزان دختر به شغل پليس زن) مورد بررسي قرار گرفته است. نتايج مهم به دست آمده از پژوهش حاکي از ارتباط معني دار بين متغيرهاي مستقل: معدل، منطقه آموزشي، ويژگيهاي خانوادگي دانش آموزان (اقتصادي – اجتماعي)، منزلت اجتماعي پليس، شناخت و آگاهي از پليـس و رفتار پليس با مردم با متغير وابسته گرايش دانش آموزان دختر به شغل پليس ميباشد. ارتباط معنيدار بين متغيرهاي سن و رشته تحصيلي با گرايش شغلي دانش آموزان دختر به شغل پليس زن مورد تأييد قرار نگرفته است.
کليد واژه
نيروي انتظامي، گرايش شغلي، دانش آموز، شناخت و آگاهي از شغل پليس، منزلت اجتماعي پليس، پليس زن، رفتار پليس
1) مقدمه و طرح مسأله
پليس به عنوان يک سازمان اجتماعي، سهم بسزايي در جذب و استخدام نيروهاي جوان، به ويژه دانشآموزان پيش دانشگاهي، ايفا مي کند. در اين ميان، ايجاد و راه اندازي پليس زن در جذب و استخدام دانشآموزان دختر از اهميت ويژهاي برخوردار است. هر چند که از تأسيس و راه اندازي پليس زن در مجموعه سازمان نيروي انتظامي زمان زيادي نميگذرد، اما توانمندي، مهارت و قابليتهاي ويژهاي که اين واحد نو پا در مأموريتهاي مختلف از خود نشان داده است، از ضرورت و اهميت موجوديت اين نهاد حکايت دارد. بنابراين، توجه نيروي انتظاميو ساير مراجع ذيربط به پليس زن و همچنين رويکرد جامعه به آن، امري اجتناب ناپذير است. شغل پليس و انتظامي به ويژه شغل «پليس زن» از مشاغل ويژه است؛ به همين منظور ضروري است که دست اندرکاران امر در پذيرش، جذب و استخدام داوطلبان، اهتمام ويژهاي داشته باشند. اين نکته که چه کســي و با چه نوع شخصيتي به نيروي انتظامي گرايش پيدا ميکند و جذب ميشود، حائز اهميت بسيار است. از سوي ديگر، جوانان و به ويژه دانشآموزان، حين رسيدن به دوران استقلال، در مورد شغل آينده خود واقعبينانهتر فکر ميکنند و تلاش ميکنند تا تواناييها، اميد و آرزوهاي خود را با امکانات موجود وفق دهند. گـرايش دانشآموزان به شـغل پليـس از مـسائل قابل تـوجه و تـأمل در جـهت برنامهريزيهاي آتي اين نهاد ميباشد.
هدف کلي پژوهش حاضر، شناخت عوامل مؤثر بر گرايش شغلي دانشآموزان دختر به نيروي انتظامي است که شامل اهداف اختصاصي زير ميباشد:
ـ شناخت ميزان گرايش شغلي دانش آموزان دختر به نيروي انتظامي؛
ـ آشنايي با ديدگاه دانش آموزان دختر نسبت به شغل پليس به ويژه پليس زن؛
ـ عوامل مؤثر بر گرايش يا عدم گرايش دانش آموزان دختر به شغل پليس.
2) مباني نظري
در پاسخ به اين سؤال که چرا مردم مشاغل مختلفي را برميگزينند؟ متفکران مختلف بر مبنـاي ديـدگاههاي خاص خـود پاسخهاي متفاوتي ارائه دادهاند که بهطور مختصر شامل موارد زير ميباشد:
1- خصوصيات رواني متفاوت افراد بر انتخابهايشان تأثيرگذار است.
2- نيروي محرک و انگيزش افراد براي انتخاب شغل با يکديگر فرق دارد.
3- چون شرايط اقتصادي و اجتماعي افراد با يک ديگر يکسان نيست، انتخاب آنها متفاوت خواهد بود.
بــه اعتقاد متفکران علوم اجتماعي، نظريه بايد بر تحقيقات تجربي و بررسـيهاي کامل متکي باشد. اين گروه، عواملي نظير هوش، رغبتها و شرايط بازار کار را نيز در انتخاب شغل مـــؤثر مــيدانند (شفيع آبادي، 1384: ص169). يکي از جنبههاي بسيار مهم رويکرد جامـــعه شنـــاســـي به کار به اين ادعــاي کلي مربوط است که کــار يک فعاليت اجتماعـــي است و نه فـــردي (توسلي، 1375: ص 328)، بنابرايــن تـصميم براي انتـخاب يــک حـرفه در خلاء صـــورت نمـــيگيـــرد بلکه به مجمــوعهاي از متغـــيرهـــايي که محيط ما را احاطه کرده است بستـــگي دارد.
دونــالد سوپر (رک. سوکي، 1381) و ماکس وبر (رک. کـــوزر، 1379) اعـــتقاد دارند کــه عوامــل متعددي از قبيل خانـــواده، روابـــط اجتمـــاعـــي، امکانات محيطي، شرايط بازار کــار، خصوصيــات فردي، موقــعيــتهاي اجتماعي و اقتصادي و … از عوامل انتخاب و گرايشهاي شغلي محــسوب ميشوند (شفيعآبادي،1384: ص176).
شرتزر HYPERLINK "http://www.iranpress.ir/iranwomen/Template1/News.aspx?NID=2803" \l "_edn3" \o "" [1] نيز منـــــزلت و مقام اجتماعي شغل را در انتخاب آن مؤثر ميداند (شرتز، 1371: ص267). کلارک HYPERLINK "http://www.iranpress.ir/iranwomen/Template1/News.aspx?NID=2803" \l "_edn4" \o "" [2]، هولنگ شيد HYPERLINK "http://www.iranpress.ir/iranwomen/Template1/News.aspx?NID=2803" \l "_edn5" \o "" [3]، هاپاک HYPERLINK "http://www.iranpress.ir/iranwomen/Template1/News.aspx?NID=2803" \l "_edn6" \o "" [4]، ليپست HYPERLINK "http://www.iranpress.ir/iranwomen/Template1/News.aspx?NID=2803" \l "_edn7" \o "" [5]، و … نيز پايگاه اقتصادي و اجتماعي، موقعيت و محيط خانواده و شناخت از مشاغل را در انتخاب شغل مؤثر دانستهاند (اردبيلي، 1378: صص 181-163).
هالند HYPERLINK "http://www.iranpress.ir/iranwomen/Template1/News.aspx?NID=2803" \l "_edn8" \o "" [6] بر اين باور است که انتخاب يک حرفه، عمل گويايي است که انگيزش، دانش، شخصيت و توانايي فرد را منعکس ميکند. کارکردن در مقام يک نجار به اين معناست که او نه تنها از ابزار خاص براي حرفهاش استفاده ميکند بلکه منزلتي مشخص، نقش اجتماعي و الگوي زندگي خاصي دارد (هالند، 1376: ص31).
سوپر HYPERLINK "http://www.iranpress.ir/iranwomen/Template1/News.aspx?NID=2803" \l "_edn9" \o "" [7] در مورد «خود پنداشت» بر اين باور است که خود آگاهي نخستين مرحله در فرايند انتخاب شغل و تغيير شغل است. به اعتقاد وي، شغل اين امکان را فراهم ميآورد تا شخص تصويري که از خود در ذهن دارد به فعل در آورده و ابراز نمايد. بنابراين، خود پنداشت به معناي اين است که فرد خود را چگونه ميبيند. اوهارا و تيدمن HYPERLINK "http://www.iranpress.ir/iranwomen/Template1/News.aspx?NID=2803" \l "_edn10" \o "" [8] بر اين عقيدهاند که اساس انتخاب شغل بر تصميمگيري قرار دارد. به نظر اوهارا، فرد با در نظر گرفتن خويشتنپنداري و شرايط اجتماعي، شغلي را انتخاب ميکند (سوکي، 1381: ص27).
در پژوهش حاضر، محقق براي تبيين مسئله گرايش دختران به مشاغل انتظامي از نظريه رويکرد سيستمي بهره ميبرد. اساس اين نظريه بر تعامل سازمان با محيط اجتماعي استوار است. هر سازماني يک سيستم محسوب ميشود و هر سيستم اجتماعي داراي دو بعد مهم ساختار اجتماعي کارکرد اجتماعي ميباشد.
رويکرد سيستمي، پليس را به جهت اينکه دائماً با مردم در تعامل است، يک سازمان اجتماعي محسوب مينمايد. کارکرد پليس در جامعه بسيار مهم است و همين کارکرد است که نگرشها و گرايشهاي افراد جامعه، بويژه دانشآموزاني را که خواهان پيوستن به پليس هستند، را شکل ميدهد. بنابراين، کليد و رمز موفقيت پليس در ارزيابي و باز خوردگيري عملکرد مأموران خود در جامعه است. پليس از طريق کسب اطلاعات درباره نتايج عملکرد خود، قادر خواهد بود که از آنچه در محيط جامعه در جريان است مطلع شده و در فعاليتهاي خود تجديد نظر کند.
بازخورد به دو نوع قابل تقسيم است: بازخورد منفي و بازخورد مثبت. بازخورد منفي، بازخورد کاهنده انحراف است (رک. اردبيلي، 1378). اين نوع بازخورد که به حفظ ثبات و تداوم سيستم کمک ميکند با نحوه عملکرد مأموران پليس قابل ارتباط است. در بازخورد مثبت به جاي حفظ ثبات سيستم، بهبودي آن مدنظر است. اين نوع بازخورد به ميزان واکنش و استقبال مردم از طرحها، برنامهها و کارکردهاي پليس مربوط ميشود.
در بحث از محيط، تنها جنبههايي از محيط مورد توجه است که سازمان نسبت به آن حساسيت داشته و براي بقاء و ادامه حيات خود نيازمند واکنش در برابر آن باشد. «بنابراين، محيطِ سازمان شامل تمامي عواملي است که در خارج از مرز سازمان وجود دارند و بر تمام يا بخشي از سازمان اثرات بالقوه مي گذارند» (دفت، 1384: ص 85).
اگر سازمانها در فرآيند سازش با محيط ناتوان بمانند و نتوانند خود را با تغييرات محيط وفق دهند، بقاي آنها تهديد خواهد شد (رابينز، 1378: ص20).
با توجه به اينکه کارکرد پليس در جامعه محسوس و عيني است و اثرات ناشي از چگونگي عملکرد وي بر جايگاه و منزلت اجتماعي پليس و همچنين نوع نگاه و نگرش افراد جامعه و بويژه قشر جوان و دانشآموزان به پليس تأثيرگذار است، اهميت و اهتمام ويژه بــه اين مســأله بيش از پيش ضرورت مييابد.
از جانب ديگر، بر مبناي تحقيقات، دانشآموزان دبيرستاني، دانشجويان و استادان دانشگاه، خواه مرد و خواه زن، تصور کم و بيش يکساني در مورد مشاغل دارند. تفاوتهاي جمعيت شناختي HYPERLINK "http://www.iranpress.ir/iranwomen/Template1/News.aspx?NID=2803" \l "_edn11" \o "" [9] تنها تفاوت ناچيزي در نحوه ادراک افراد از مشاغل پديد ميآورد و رفتار قالبي شغلي در طي 4 سال کالج تغيير اندکي ميکند (هالند، 1376: صص 35- 31).
در گذشته، مشاوران مدارس، غالباً دانشآموزان دختر را تشويق ميکردند که براي شغل آينده خود رشتههايي مانند معلمي و پرستاري را که با نقش سنتي زن در خانواده، يعني مادري، هماهنگي بيشتري دارد، انتخاب نمايند (همان: ص162). امروزه همگام با تغيير و تحولاتي که پس از انقلاب اسلامي ايران در کشور ما و همچنين در جهان رخ داده است، ديدگاه افراد نسبت به نقش زن در جامعه به کلي دگرگون شده است. امروزه زنان قادرند مشاغلي همچون نظامي بودن، افسر پليس شدن، خلباني، مهندسي، پزشکي و ساير مشاغلي را که به تصور غلط فقط براي مردان است، احراز نمايند. از سوي ديگر، اين حضور فعالانه زنان در جامعه، همــکاري ايشان را در برخي مشاغل خاص ضروري ميکند. به عنوان مثال، در پژوهشهايي که درباره رفتار پليس انجام شده، گزارش شده است که مأموران مرد، علاقه چنداني به درگيري با مظنونهاي زن ندارند. هولداوي در شرحي که درباره زنان قانون شکن داده است مينويسد که چطور با آنها «به نــرمي» برخــورد ميشود و اسميت HYPERLINK "http://www.iranpress.ir/iranwomen/Template1/News.aspx?NID=2803" \l "_edn12" \o "" [10] و گري HYPERLINK "http://www.iranpress.ir/iranwomen/Template1/News.aspx?NID=2803" \l "_edn13" \o "" [11] گزارش کردهاند که مأموران مرد، فقط در شرايــط خيلي حاد براي دستگيري زنان به اعمال زور متوسل ميشوند (مارلند، 1384: ص 185).
بنابراين در دنياي پيچيده امروزي، حضور و نقش آفريني زنان را در عرصههاي مختلف، بويژه در توسعه امنيت عمومي جامعه، نميتوان ناديده گرفت.
با توجه به نظـريهها و پيشينه ارائه شده، عمده نظرياتي که عوامل مؤثر بر علاقه و گرايشهاي شغلي را مـورد بررسـي قرار دادهاند در حـوزه روانشناسي و به ويژه روانشنــاسي اجتمــاعي قرار دارند. معدود نظرياتي نيز که از علم جامعهشناسـي در اين رابطه مطرح شد، عموماً نظريات جامعهشناسان کار و شغل ميباشد.
3)روش تحقيق
پـژوهش حاضر به لحاظ هدف و ماهـيت کاربردي بوده و به لحاظ روش، توصيفي ـ پيمايشي ميباشد. ابزار جمعآوري دادهها پرسشنامه است که با 47 سئوال و با ضريب آلفا کرونباخ 8/79، روايايي و پايايي آن مورد تأييد استادان و صاحبظران قرار گرفت. محدوده زماني پژوهش، سال 1384 بوده و جامعه آماري، کليه دانشآموزان دختر پيش دانشگاهي مدارس دولتي روزانه شهر تهران ميباشد. نمونه آماري تحقيق 379 نفر است که بر مبناي نمونهگيري تصادفي خوشهاي انتخاب گشتهاند. از ميان مناطق نوزدهگانه آموزش و پرورش شهر تهران، پنج منطقه بصورت تصادفي از پنج بخش انتخاب شد (شمال، جنوب، شرق، غرب و مرکز). پس از انتخاب مناطق پنجگانه (1، 6، 8، 9، 19) در کل تهران، در مرحله بعد از هر منطقه يک مرکز پيشدانشگاهي و از هر مرکز پيش دانشگاهي، سه کلاس (رياضي، انساني، تجربي) به شکل تصادفي ساده انتخاب گرديد. پس از انتخاب کلاسها، تمامي دانشآموزان کلاسهاي منتخب مورد آزمون قرار گرفتند.
با بهرهگيري از سوابق نظري و تجربي مرتبط با موضوع، فرضيههاي پژوهش به شرح زير تدوين گشتند:
1- بين ويژگيهاي فردي دانشآموزان (سن، معدل، رشته تحصيلي، منطقه آموزشي) با گرايش آنان به شغل پليس ارتباط وجود دارد.
2- بين ويژگيهاي خانوادگي دانشآموزان (اقتصادي – اجتماعي) با گرايش آنان به شغل پليس ارتباط وجود دارد.
3- بين شناخت دانشآموزان از پليس و گرايش آنان به پليس ارتباط وجود دارد.
4- بين منزلت اجتماعي پليس و گرايش دانش آموزان به شغل پليس ارتباط وجود دارد.
5- بين ويژگيهاي رفتاري مأمورين پليس و گرايش شغلي دانش آموزان به پليس رابطه وجود دارد.
4) تعاريف مفهومي و عملياتي متغيرها
1-4) تعاريف مفهومي
ـ پايگاه يا منزلت شغلي: مفـهوم منــــزلت به موقعيــت فرد در جامعه اطلاق مـيگردد. افراد مختلف، منزلتهاي مختلفي در اجتماع دارند. برخي از منزلتها انتسابي HYPERLINK "http://www.iranpress.ir/iranwomen/Template1/News.aspx?NID=2803" \l "_edn14" \o "" [12] است که توسط جامعه به شـخص اعطاء ميشود و ساير منزلتها اکتسابياند HYPERLINK "http://www.iranpress.ir/iranwomen/Template1/News.aspx?NID=2803" \l "_edn15" \o "" [13] (صديق سروستاني، 1385: ص5). «پايگاه» HYPERLINK "http://www.iranpress.ir/iranwomen/Template1/News.aspx?NID=2803" \l "_edn16" \o "" [14] در بيان روزمره معمولاً معني آبرو و حيثيت را ميرساند ولي کاربرد جامعه شناختي اين واژه متفاوت است. از نظر يک جامعه شناس، پايگاه عبارت است از يک موقعيت در جامعه. در اين معنا، هر فرد در جامعه، تعـدادي پايگاه را اشـغال ميکند.
پايگاه شخص نشان ميدهد که آن فرد در کجاي جامعه قرار دارد و چگونه بايد با ديگر مردم رابطه داشته باشد (توسلي، 1375: ص20). منزلت، پايگاهي است که فرد در قشربندي اجتماعي اشغال ميکند و رتبه فرد را در رابطه و مقايسه با ديگران نشان ميدهد. منزلت يک فرد، سبک زندگي، ارزشها، الگوهاي رفتاري، امتيازها و قدرتش را تعيين ميکند (کوئن، 1371: ص189). ماکس وبر، منزلت اجتماعي را معادل «شأن» ميداند (مندراس، 1369: ص185).
گرايش: آلپورت، طرز تلقي را عبارت از آمادگي ذهني و عصبي ميداند که با تجربه سازمان مييابد و بر واکنشهاي فرد در برابر تمامي اشياء و شرايط و اوضاعي که بدان مرتبط ميشوند، تأثير هدايت بخش و پويا بر جاي ميگذارد (ساروخاني، 1371: صص48 ـ 47).
ـ شناخت از پليس: ميزان آگاهي که دانشآموز از شغل و حرفه پليس دارد.
ـ رشته تحصيلي: منظور رشته تحصيلي است که دانشآموز در آن رشته تحصيل ميکند.
ـ درآمد والدين: ميزان دريافت ريالي ماهيانه والدين دانشآموز ميباشد.
2-4) تعاريف عملياتي
ـ منزلت: با شاخصهايي همچون تصوير ذهني دانشآموزان و مردم از پليس، رفتار و اخلاق پليس، اعتماد به پليس، برقراري نظم و امنيت در جامعه، انتظارات مردم از پليس و به طور کلي با کارکرد سازمان پليس سنجيده شده است.
ـ شناخت از پليس: با شاخـصهايي از قبيل رسانهها، خانواده، بستگان، فيلمهاي پليسي، حضور پليس در مدارس و مشاهده مستقيم عملکرد پليس توسط دانش آموزان سنجيده شده است.
ـ تحصيلات والدين: با شاخصهاي ابتدايي، سيکل، ديپلم، فوق ديپلم، ليسانس، فوق ليسانس و بالاتر سنجيده شده است.
ـ درآمد والدين: 000/150 تومان، 000/300 – 151 تومان، 000/450-301 تومان، بيشتر از 000/450 تومان.
در ايــن پژوهش، ميــزان گرايش دانش آموزان به ناجا متغير وابسته و ويژگيهاي فردي دانــشآموزان (ســن، معدل، رشته تحصيلي، منطقه آموزشي)، ويژگيهاي خانوادگي ايشان (اقتصادي– اجتماعي)، شناخت از پليس، منزلت اجتماعي پليس و رفتار مطلوب پليس به عنوان متغييرهاي مستقل در نظر گرفته شده است.
5) يافتهها
گرايش و نگرش مردم به ويژه دانشآموزان به ارزش و منزلت اجتماعي شغل، بـيانگر ميزان مطلوبيت آن شغل در جامعه است. منزلت هر شغل، تلفيقي از معيارهاي مختلف و ارزشهايي است که در آن جامعه براي شغل و ميزان مفيد بودن آن قائل هستند. بنابراين، منزلت مشاغل، امري ثابت و تغيير ناپذير نيست و با شرايط و تحولات اقتصادي، سياسي و اجتماعي جامعه تغيير ميکند. لذا ميتوان منزلت شغلي را بر حسب منزلتي که افراد به آنها نسبت ميدهند، درجهبندي و توصيف نمود. به عنوان مثال، چنانچه فردي براي نظم و امنيت اجتماعي بيش از هر چيز ديگر ارزش قائل شود، شغل پليس در اولويت و درجه اول اهميت قرار ميگيرد و ساير مشاغل در اولويتهاي بعدي.
در جامعه ما، ميتوان برنامههاي تلويزيوني، فيلمهاي پليسي، روزنامهها، مجلات، نظر دوستان، بستگان و … را از جمله عوامل مؤثر در تصوير پليس در ذهن مردم دانست. همچنين تصوير ذهني از پليس از اعمال و ظاهر پليس، اخلاق و رفتار، شيوه اعمال اختيارات پليس و … متأثر است.
در پژوهش حاضر، ابتدا ويژگيهاي جامعه نمونه و به دنبال آن، نتايج کلي از يافتههاي توصيفي و سپس نتايج يافتههاي استنباطي آزمون فرضيهها ذکر شده و در پايان، نتيجهگيري نهايي و پيشنهاد ارائه خواهد شد.
1-5) ويژگيهاي جامعه نمونه
ـ رشته تحصيلي: از ميان 145 نفر پاسخگو، 3/38 درصد در رشته تحصيلي تجربي، 9/36 درصد رشته تحصيلي رياضي و 8/24 درصد در رشته تحصيلي انساني مشغول به تحصيل بودهاند.
ـ منطقه آموزشي: 3/20 درصد پاسخگويان در منطقه شش، 5/23 درصد در منطقه هشت، 2/18درصد در منطقه يک، 5/14 درصد در منطقه نه و 5/23 درصد در منطقه نوزده ساکن بودهاند.
ـ شغل پدر: پدران 2/23 درصد از پاسخگويان در مشاغل سطح بالا، 5/56 درصد از پاسخگويان در مشاغل در حد متوسط و 3/20درصد از پاسخگويان در مشاغل سطح پايين اشتغال داشتهاند. 92/12 درصد پاسخگويان نيز به اين سئوال پاسخ ندادهاند.
ـ تحصيلات پدر: پدران 9/2 درصد از پاسخگويان بيسواد، 4/17 درصد از پاسخگويان داراي تحصيلات ابتدايي، 6/16 درصد از پاسخگويان داراي مدرک سيکل، 1/36 درصد از پاسخگويان داراي مدرک ديپلم، 4/7 درصد از پاسخگويان داراي مدرک فوق ديپلم، 7/13 درصد از پاسخگويان داراي مدرک ليسانس و 5/4 درصد از پاسخگويان داراي مدرک فوق ليسانس و بالاتر بودهاند. 3/1 درصد از پاسخگويان نيز به اين سئوال پاسخ ندادهاند.
2-5)يافتههاي توصيفي
- ميزان شناخت و آگاهي دانش آموزان از وظايف و مأموريتهاي پليس: 8/1درصد بسيار زياد، 5/9درصد زياد، 1/69درصد در حد متوسط، 8/14درصد در حد کم، 5/4درصد بسيار کم.
- طرق آگاهي نسبت به مأموريتهاي پليس: 2/1 درصد حضور پليس در مدارس، 1/6 درصد خانواده و بستگان، 8/14 درصد مشاهده مستقيم عملکرد پليس،2/70 درصد برنامههاي تلويزيوني پليس، 3درصد ارائه برنامههاي پليس در نمايشگاه عمومي پليس، 3/6 درصد از طريق مطبوعات و 3/0درصد نيز بيجواب.
- ميزان تمايل به همکاري با پليس: 9/30درصد بسيار زياد، 8/34درصد زياد، 1/20درصد متوسط، 7/7درصد کم، 3/5درصد بسيار کم و3/1درصد نيز به اين سوال پاسخ ندادهاند.
- احساس آرامش و امنيت با رؤيت پليس: 19/30درصد کاملاً موافق، 6/30درصد موافق، 24درصد متوسط، 5/9درصد مخالف و 5درصد نيز کاملاً مخالف بودهاند.
- نگرش اعضاء خانواده دانش آموزان نسبت به منزلت پليس در جامعه: 19درصد بسيار خوب، 1/44درصد خوب، 29درصد متوسط، 8/5درصد ضعيف، 6/1درصد بسيار ضعيف و 5 درصد نيز بي پاسخ.
- ضرورت حضور پليس زن در جامعه: 42 درصد بسيار زياد، 1/30درصد زياد، 8/15درصد متوسط، 1/ 7درصد کم، 7/4درصد بسيار کم و 26/5 درصد نيز بيجواب.
- ميزان آگاهي پاسخگو از نقش پليس زن در جامعه: 5/18 بسيار زياد، 5/19درصد زياد، 72/2درصد متوسط، 2/16درصد در حد کم و 2/17درصد بسيار کم.
- ارزيابي آداب و معاشرت اجتماعي پليس: 5/13درصد بسيار زياد، 6/20درصد زياد، 5/42درصد در حد متوسط، 7/12درصد کم، 2/9درصد بسيار کم و 6/1درصد نيز بيپاسخ بوده است.
- استقبال از وصلت با مأمور پليس: 2/17درصد کاملاً موافق، 2/14درصد موافق، 2/23 درصد متوسط، 9/21درصد مخالف، 1/21درصد کاملاً مخالف و 11/2درصد نيز به اين سئوال پاسخ نداده اند.
ـ در رابطه با اين سئوال که: «هدف شما از انتخاب شغل پليس چيست»؟,
113 نفر (8/29درصد) مبارزه با مفاسد اجتماعي، 107 نفر (2/28درصد) خدمت گذاري به مردم، 10 نفر (6/2درصد) داشتن درآمد ثابت جهت امرار معاش، 9 نفر (4/2درصد) ادامه تحصيل در دانشگاه پليس، 4 نفر (1/1درصد) برخورداري پليس از منزلت اجتماعي، 18 نفر (7/4درصد) اعتماد مردم به پليس، 96 نفر (3/25درصد) علاقه به کارهاي هيجاني و تعقيب و گريزي و 17 نفر (5/4درصد) علاقهمندي به روحيه نظاميگري و پليسي را عنوان کردهاند.
- در پاسخ به اين سئوال که: «الگو بودن پليس به چه ميزان در برقراري نظم و امنيت در جامعه مؤثر است؟»، 9/45 درصد گزينه بسيار زياد، 7/27 درصد گزينه زياد، 2/17درصد گزينه متوسط، 5/0 درصد گزينه در حد کم، 6/1 درصد گزينه در حد بسيار کم و 4/2 درصد نيز بيپاسخ را انتخاب کردهاند.
- ميزان تأثير آموزش همگاني پليس به مردم در کاهش ميزان جرايم را 6/21درصد بسيار زياد، 3/39درصد زياد، 8/29درصد متوسط، 6/6درصد کم و 4/2درصد بسيار کم ارزيابي کردهاند. 2/0درصد از پاسخگويان نيز به اين سئوال پاسخ ندادهاند.
- پاسخگويان، نقش صدا و سيما را در معرفي و ارائه تصوير يک پليس مطلوب چنين ارزيابي کردهاند: 5/63 درصد بسيار زياد، 5/23درصد زياد، 8/9درصد در حد متوسط، 2/3درصد کم، 05/درصد بسيار کم. 05/ درصد نيز به اين سئوال پاسخ ندادهاند.
- به طور کلي از برآيند مطالب فوق ميتوان تعامل و ارتباط مردم با پليس را چنين ارزيابي نمود: 5/5 درصد بسيار خوب، 3/24درصد خوب، 8/48درصد در حــد متــوسط، 4/16درصــد ضعيف، 2/4درصد بسيار ضعيف و 9/7 درصد نيز بيجواب.
ـ در آخر، پاسخگويان ميزان احترام و محبوبيت پليس در ميان مردم را چنين ارزيابي کردند: 3/11 درصد بسيار زياد، 9/31 درصد زياد، 4/41 درصد در حد متوسط، 3/10 درصد در حد کم، 4/0 درصـد بسيار کم. 1/1 درصد نيز به اين سئوال پاسخ ندادهاند.
3-5) يافتههاي استنباطي
- فرضيه اول: بين ويژگيهاي فردي و گرايش شغلي دانشآموزان به شغل پليس ارتباط وجود دارد.
همان طور که گفته شد ويژگيهاي فردي دانشآموزان در چهار بعد سن، رشته تحصيلي، معدل و منطقه آموزشي مورد سنجش قرار گرفت.
جدول شماره (1): بين سن دانش آموزان دختر و گرايش شغلي آنان به ناجا ارتباط وجود دارد.
گرايشسن گرايش شغلي نسبت به پليس جمعزياد متوسط کم زير 17 سال 462/12%814/21%571/15%1847/48%18-17 سال 441/11%908/23%462/12%1806/47%بالاي 18 سال 38%94%25%147/3%جمع 936/24%1806/47%1058/27%378100%
با توجه به خي دو محاسبه شده (518/3) و درجه آزادي 4 ميتوان گفت فرضHo (عدم ارتباط بين سن دانش آموزان و گرايش شغلي آنان به ناجا) تأييد شده است. بنابراين چنين نتيجه گيري ميشود که فرض 1H (ارتباط بين سن دانش آموزان و گرايش شغلي آنان به پليس) رد ميگردد.
جدول شماره (2): بين رشتههاي تحصيلي دانش آموزان دختر و گرايش شغلي آنان به شغل پليس ارتباط وجود دارد.
گرايشرشته تحصيلي گرايش شغلي نسبت به پليس جمعزياد متوسط کم تجربي381%637/16%434/11%1441/38%رياضي337/8%677/17%406/10%14037%انساني228/5%502/13%228/5%949/24%جمع 936/24%1806/47%1058/27%378100%
با توجه به دو خي محاسبه شده (7321/2) و درجه آزادي 4 ميتوان گفت فرضHo (عدم ارتباط بين رشته تحصيلي دانش آموزان دختر و گرايش شغلي آنان به پليس) تأييد شده است. بنابراين، چنين نتيجهگيري ميشود که فرض 1H (ارتباط بين رشته تحصيلي دانشآموزان دختر و گرايش شغلي آنان به پليس) رد ميگردد.
جدول شماره (3): بين معدل دانش آموزان دختر و گرايش شغلي آنان به پليس ارتباط وجود دارد.
گرايشمعدل گرايش شغلي نسبت به پليس جمعزياد متوسط کم 15/14- 25/1139%142/4%71/2%242/7%06/17- 16/14242/7%613/18%471/14%1325/39%97/19-07/17555/16%841/25%398/27%1783/53%جمع 826/24%1596/47%938/27%334100%
با توجه به خي دو محاسبه شده (285/12) و درجه آزادي 4 ميتوان گفت فرضHo (عدم ارتباط بين معدل دانش آموزان و گرايش شغلي آنان به پليس) رد شده است. بنابراين چنين نتيجه گيري ميشود که فرض 1H (ارتباط بين معدل دانش آموزان و گرايش شغلي آنان به پليس) در سطح معني داري مورد تأييد قرار گرفته است.
جدول شماره (4): بين منطقه آموزشي و گرايش شغلي دانش آموزان نسبت به شغل پليس ارتباط وجود دارد.
گرايشمنطقه آموزشي گرايش شغلي نسبت به پليس جمعزياد متوسط کم شش 271/7%365/9%134/3%761/20%هشت 231/6%434/11%231/6%895/23%يک 243/6%325/8%134/3%693/18%نه 119/2%312/8%134/3%556/14%نوزده 81/2%381/10%438/11%895/23%جمع 936/24%1806/47%1058/27%378100%
با توجه به خي دو محاسبه شده (382/36) و درجه آزادي 8 ميتوان گفت فرضHo (عدم ارتباط بين منطقه آموزشي دانش آموزان و گرايش شغلي آنان به پليس) رد شده است. بنابر اين چنين نتيجه گيري ميشود که فرض 1H (ارتباط بين منطقه آموزشي دانش آموزان و گرايش شغلي آنان به پليس) تأييد مي گردد و اين ارتباط در سطح 99 درصد معني دار است. لازم به ذکر است که دانش آموزان منطقه آموزشي هشت، بيشترين گرايش شغلي را به پليس دارند و دانشآموزان منطقه نوزده از کمترين تمايل نسبت به اشتغال در نيروي انتظامي برخوردارند.
- فرضيه دوم: بين پايگاه (اجتماعي ـ اقتصادي) پدر دانش آموزان دختر و گرايش شغلي آنان به پليس ارتباط وجود دارد.
جدول شماره (5): ارتباط ميان پايگاه (اجتماعــي- اقتصــادي) پدر دانشآموزان دختر و گرايش شغلي آنان به پليس
گرايشاقتصادي گرايش شغلي نسبت به پليس جمعزياد متوسط کم پايين 134%575/17%387/11%1081/33%متوسط 286/8%562/17%387/11%1224/37%بالا3912%432/13%144/3%964/29%جمع 805/24%1569/47%906/27%326100%
با توجه به خي دو محاسبه شده (658/26) و درجه آزادي 4 ميتوان گفت فرضHo (عدم ارتباط بين پايگاه اجتماعي ـ اقتصادي پدر دانشآموزان و گرايش شغلي دانش آموزان به پليس) رد شده است. بنابراين چنين نتيجه گيري ميشود که فرض 1H (ارتباط بين پايگاه اجتماعي ـ اقتصادي پدر دانش آموزان و گرايش شغلي دانش آموز به پليس) تأييد ميگردد و اين ارتباط در سطح 99 درصد معني دار است.
- فرضيه سوم: بين شناخت دانش آموزان دختر از پليس و گرايش شغلي آنان به پليس ارتباط وجود دارد.
جدول شماره (6): ارتباط ميان شناخت دانشآموزان دختر از پليس و گرايش شغلي آنان به پليس
گرايش شناخت از پليس گرايش شغلي نسبت به پليس جمعزياد متوسط کم کم 13%418/10%583/15%1005/26%متوسط 36%5/9%1045/27%393/10%1794/47%زياد568/14%353/9%81/2%992/26%جمع 936/24%1806/47%1058/27%378100%
با توجه به خي دو محاسبه شده (418/122) و درجه آزادي 4 ميتوان گفت فرض Ho (عدم ارتباط بين شناخت دانشآموزان و گرايش شغلي دانش آموزان به پليس) رد شده است. بنابراين چنـــين نتيجهگيري ميشود که فرض 1H (ارتباط بين شناخت دانشآموزان و گرايش شغلي دانشآموز به پليس) تأييد ميگردد و اين ارتباط در سطح 99 درصد معني دار است.
- فرضيه چهارم: بين منزلت پليس و گرايش شغلي دانشآموزان دختر به شغل پليس ارتباط وجود دارد.
جدول شماره (7): ارتباط ميان منزلت پليس و گرايش شغلي دانشآموزان دختر به شغل پليس
گرايشمنزلت پليس گرايش شغلي نسبت به پليس جمعزياد متوسط کم کم 175/4%488/12%447/11%10929%متوسط 256/6%759/19%394/10%13937%زياد516/13%556/14%229/5%12834%جمع 937/24%1783/47%1059/27%376100%
با توجه به خي دو محاسبه شده (435/31) و درجه آزادي 4 ميتوان گفت فرضHo (عدم ارتباط بين منزلت پليس و گرايش شغلي دانش آموزان نسبت به شغل پليس) رد شده است. بنابر اين چنين نتيجه گيري ميشود که فرض 1H (ارتباط بين منزلت پليس و گرايش شغلي دانش آموزان نسبت به شغل پليس) تأييد ميگردد و اين ارتباط در سطح 99 درصد معنيدار است.
- فرضيه پنجم: بين رفتار مأموران پليس با مردم و گرايش شغلي دانش آموزان دختر به پليس رابطه وجود دارد.
جدول شماره (8): ارتباط ميان رفتار مأموران پليس با مردم و گرايش دانشآموزان دختر به شغل پليس
ويژگي رفتار پليسگرايش شغليزيادمتوسطجمعبسيار کم 1288/33%00%1288/33%کم 1029/26%7335/19%1752/42%تا حدودي 00%761/20%761/20%جمع کل 2307/60%1493/39%379100%
باتوجه به خي دو محاسبه شده (66/200) و درجه آزادي 2 ميتوان گفت فرضHo (عدم ارتباط بين ويژگيهاي رفتاري مطلوب مأمور پليس و گرايش شغلي دانشآموزان دختر به شغل پليس) رد شده است. بنابراين چنين نتيجهگيري ميشود که فرض 1H (رابطه بين ويژگيهاي رفتاري مطلوب مأمور پليس و گرايش شغلي دانشآموزان دختر به شغل پليس) تأييد ميگردد که شدّت همبستگي آن 68درصد برآورد شده و اين رابطه در سطح 99درصد معنيدار است. به عبارت ديگر، هر چه پليس داراي ويژگي رفتاري مطلوبتري باشد، گرايش شغلي دانش آموزان دختر به شغل پليس بيشتر مي شود.
6) بحث و نتيجه گيري
هدف اصلي پژوهش حاضر شناخت عوامل مؤثر بر ميزان گرايش شغلي دانش آموزان دختر به شغل پليس بوده است. به عبارت ديگر، پژوهشگر در پي يافتن پاسخ اين سؤال بوده است که: گرايش يا عدم گرايش دانشآموزان دختر به شغل پليس از چه عواملي متأثر است؟
بر اساس نتايج، منزلت اجتماعي پليس بهبود يافته و رو به بالا ارزيابي شده است. به نظر ميرسد که کارکرد سالهاي اخير پليس در بهبود وضعيت و تصوير ذهني جامعه از پليس، بسيار مؤثر بوده است. همچنين عواملي نظير کارکرد پليس، اعم از اخلاق و رفتار اجتماعي، دانايي مأموران به وظايف حرفهاي خود، رسانهها به ويژه تلويزيون، اعتماد مردم به پليس، منزلت اجتمـــاعي پليـــس، تصوير ذهني جامعه و به ويژه دانشآموزان از پليس، قانون مدار بودن پليس، شناخت دانش آموزان از پليس و مأموريتهاي آن، برخورد قاطع و به موقع پليس با اخلالگران جامعه، رأفت و مهرباني و مناعت طبع پليس، از عوامل بسيار مهم و تأثيرگذار هستند که هر کدام چنانچه به طور مثبت ايفا شوند در گرايش و تصوير ذهني مثبت نسبت به پليس و اشتغال در آن مؤثر واقع خواهند شد. طبيعتاً فقدان چنين رويکردي، نگرش و گرايش منفي جامعه به ويژه دانشآموزان را در پي خواهد داشت.
در اين پژوهش، متغيرهايي نظير ويژگيهاي فردي دانشآموزان (سن، معدل، رشته تحصيلي، منطقه آموزشي)، ويژگيهاي خانوادگي (اقتصادي ـ اجتماعي)، شناخت دانشآموزان از پليس و منزلت اجتماعي پليس و رفتار مطلوب پليس به عنوان متغيرهاي مستقل و ميزان گرايش دانشآموزان دختر به شغل پليس به عنوان متغير وابسته مورد سنجش و آزمون قرار گرفته است. با توجه به آزمون فرضيهها، نتايج نشان ميدهد که ارتباط بين معدل، منطقه آموزشي، ويژگيهاي خانوادگي (شغل، تحصيلات و درآمد ماهيانه پدر)، شناخت دانشآموزان از پليس، رفتار مطلوب پليس با مردم و همچنين منزلت اجتماعي پليس با گرايش شغلي دانشآموزان به پليس در سطح معنيداري مورد تأييد قرار گرفته و از طرفي، ارتباط بين سن و رشته تحصيلي با گرايش شغلي دانشآموزان مورد تأييد قرار نگرفته است.
نظر به نتايج آزمون فرضيهها، به طور کلي ميتوان چنين نتيجه گرفت که به هر ميزان که مؤلفههاي منزلت اجتماعي پليس، اعتماد عمومي، رفتار مطلوب پليس با مردم و آگاهي جامعه به ويژه دانشآموزان از حرفه و شغل پليس، افزايش يابد، ديدگاه، نگرش، تصوير ذهني و در نهايت گرايش مثبت جامعه به پليس نيز افزايش خواهد يافت. بنابراين، حفظ اين رويکرد مثبت جامعه به پليس که سرمايه اجتماعي بزرگي محسوب ميشود در گرو تداوم روند مثبت کنوني و همچنين پويايي و توليد کارکردي مبتني بر انتظارات به حق مردم و وظايف ذاتي پليس و رويکرد جامعه محوري پليس ميباشد. کليد و رمز موفقيت پليس جامعه محور، درک و تحقق صحيح اين مفاهيم است که جامعه خواهان آن است و مردم براي تحقق آن حاضرند هرگونه همکاري را با پليس داشته باشند. هيچ سرمايهاي براي پليس مهمتر از اين نيست که مردم را در کنار خود، همراه خود و بهتر اينکه در دل خود داشته باشد.
7) پيشنهادها
با توجه به يافتههاي توصيفي و استنباطي و همچنين اهداف پژوهش، براي بهبود وضعيت کارکردهاي پليس در جامعه و گرايش شغلي دانشآموزان دختر به شغل پليس، پيشنهادهايي ارائه ميگردد:
1- نظر به اينکه شناخت از پليس ـ به ويژه پليس زن ـ در گرايش دانشآموزان دختر به اين شغل، حائز اهميت است، پيشنهاد ميگردد با حضور در مدارس و انتشار دفترچه هايي که شامل معرفي پليس و مأموريتهاي آن و همچنين معرفي مشاغل پليس است اين شناخت ايجاد گردد.
2- اقدامات مؤثر و مستمر در خصوص تقويت جنبههاي مثبت شاخصهاي تعيينکننده منزلت اجتماعي نظير اخلاق و رفتار پليس، اعتماد مردم به پليس، افزايش مناعت طبع پليس، افزايش دانايي و توانايي پليس در برخورد با پديدههاي اجتماعي از طريق آسيبشناسي شغلي و اجتماعي پليس در عرصههاي مختلف صورت گيرد و از جانب ديگر هر آسيبي که به حيثيت، آبرو و سرمايه اجتماعي پليس لطمه ميزند شناسايي شده و مرتفع گردد.
3- با توجه به اينکه حجم وسيعي از امورات مردم در تعامل متقابل پليس و مردم به سامان ميرسد، راهاندازي شبکه تلويزيوني ويژه، ارائه برنامههاي متنوع نيروي انتظامي با تأکيد بر ارتباط متقابل پليس و مردم و همچنين پليس زن، ميتواند در همراهي هدفمند و مستمر مردم با پليس مؤثر واقع شود. هر چند کــه در سال هفتهاي به نام هفته نيروي انتظامي نامگذاري شده و عمده فعاليتها، سياستها و ارتباط متقابل پليس و مردم در اين ايام اطلاعرساني ميشود، وليکن بايد اذعان نمود که رابطه پليس با آحاد جامعه به ويژه جوانان، قشر دانشآموز و دانشجو در طول سال مستمر و دائمي است و به يک برنامه مستمر نياز دارد.
4- تبليغات مؤثر و به موقع در خصوص معرفي نقش، جايگاه و نحوه خدمت و قابليتهاي پليس زن در سازمان پليس ارائه گشته و همچنين دانشکده پليس زن با مقاطع تحصيلي و ساير برنامههاي آموزشي، تربيتي و مهارتهاي ويژه پليس زن معرفي گردد.
5- لازم است که به نگاه مردم و تصوير ذهني قشرهاي مختلف جامعه ـ به ويژه قشر دانشآموزان و دانشجويان ـ که از طريق سامانه 197 به دفتر نظارت و هماهنگي در قالب انتقادات، تقديرها، شکايات و پيشنهادها نسبت به عملکرد پليس واصل ميشود، توجه شود؛ در اين صورت مي توان اميدوار شد که امور پليس و رابطه پليس و مردم اصلاح شده و استحکام يابد.
6- تـعامل هدفمند پليس و مدارس ميتواند زمينههاي مثبت گرايش شغلي دانشآموزان به شغل پليس را تقويت و تداوم ببخشد.
فهرست منابع
× اردبيلي، يوسف (1378)، «راهنمايي و مشاوره حرفهاي»، تهران، نشر ويرايش.
× رابينز، استيفن پي (1378)، «رفتار سازماني», (علي پارساييان و سيد محمد اعرابي)، تهران، دفتر پژوهشهاي فرهنگي.
× توسلي، غلام عباس (1375)، «جامعه شناسي کار و شغل»، تهران، انتشارات سمت.
× دفت، ريچارد ال (1384)، «تئوري و طراحي سازمان»، (علي پارساييان و سيد محمد اعرابي)، تهران، دفتر پژوهشهاي فرهنگي.
× ساروخاني، باقر (1371)، «در آمدي بر دايره المعارف علوم اجتماعي»، تهران، انتشارات کيهان.
× سوکي، نيک (1381)، «برنامه آمادگي شغلي»، (مرجان فرجي)، تهران، انتشارات رشد.
× شرتزر، بروس لي (1371)، «بررسي و برنامه ريزي زندگي تحصيلي و شغلي»، (مليحه زندي پور)، تهران، انتشارات فردوس.
× شفيع آبادي، عبداله (1384)، «راهنمايي و مشاوره شغلي و حرفهاي و نظريههاي انتخاب شغل»، تهران، انتشارات رشد.
× صديق سروستاني، رحمتالله (1385)، «آسيب شناسي اجتماعي»، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
× کوئن، بروس (1371)، «درآمدي بر جامعه شناسي»، (محسن ثلاثي)، تهران، انتشارات سمت.
× لوئيس، کوزر (1379)، «زندگي و انديشه بزرگان جامعه شناسي»، (محسن ثلاثي)، تهران، انتشارات علمي.
× مارلند، لوئيز وست (1384)، «پليس و جنسيت»، (فرزان سجودي)، تهران، مرکز تحقيقات و پژوهشهاي ناجا.
× مندراس، هانري و گورويچ، ژرژ (1369)، «مباني جامعه شناسي همراه با تاريخ مختصر جامعه شناسي»، (باقر پرهام)، تهران، انتشار امير کبير.
× هالند، جان ال (1376)، «حرفه مناسب شما چيست؟»، (سيمين حسينيان و سيده منور يزدي)، تهران، انتشارات کمال تربيت.