تحقیق طبیعت و جغرافیا (docx) 12 صفحه
دسته بندی : تحقیق
نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحات: 12 صفحه
قسمتی از متن Word (.docx) :
شرایط اقلیمی شوشتر
طبیعت و جغرافیا
شوشتر با مساحت ۲۴۳۶ کیلومتر مربع در شمال استان خوزستان کشور ایران، بین ۴۸ درجه و ۳۵ دقیقه تا ۴۹ درجه و ۱۲ دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ و ۳۱ درجه و ۳۶ دقیقه تا ۳۲ درجه و ۲۶ دقیقه فرض شمالی از خط استوا قرار گرفته‌است. جمعیت ان ۱۸۵۶۲۴هزار نفر است(سرشماری سال ۱۳۸۵) و پنجاه و هفتمین شهر از نظر جمعیت در ایران است و در استان خوزستان پس از کلانشهر اهواز و شهرهای دزفول و آبادان چهارمین شهر بزرگ استان از لحاظ جمعیت محسوب می‌شود. موقعیت شوشتر در استان خوزستان مرکز و متمایل به شمال است. از لحاظ طبیعی دامنه‌های پایانی کوههای زاگرس، مرز شرقی این شهرستان و رود دز مرز غربی این شهرستان را تشکیل می‌دهد. میانگین ارتفاع شوشتر از سطح دریا ۱۵۰ متر و ارتفاع نقطه مرکزی شهر از سطح دریا ۶۵ متر است. کوههای مشرف به شوشتر فدلک نام دارند که پایان چین خوردگیهای زاگرس در جلگه خوزستان هستند. فاصله شوشتر تا اهواز ۸۵ کیلومتر و تا تهران ۸۳۱ کیلومتر و تا خلیج فارس ۲۲۲ کیلومتر است.
كوههاي واقع در محدوده اين شهرستان كم ارتفاع و معروف ترين آنها :تفت به ارتفاع 205 متر كوه مامازاده به ارتفاع 293 متر كوه چال به ارتفاع 494 متر و كوه سياه به ارتفاع 606 متر است. در گذشته اين شهر داراي شش دروازه ورودي بوده كه عبارتند از:
1-مافاريان در شمال روبروي بند ميزان باز مي شد.
2-دروازه دزفول به شمال غربي متصل به پل شادروان كه راه دزفول از آن مي گذشت.
3-دروازه آدينه در غرب شهر.
4-دروازه لشكر در ضلع جنوب غربي كه به طرف شهر عسكر مكرم باز مي شده است.
5-دروازه مقام علي در ضلع جنوب شرقي برروي گرگر قرار داشته.
6-دروازه گرگر در سمت شرقي باز مي شده و از روي گرگر عبور مي كرده و راه بختياري از آن مي گذشته است.
اين شهر داراي وسعتي در حدود 3440 كيلومتر مربع بوده كه شهر قديمي و تاريخي شوشتر بعنوان هسته مركزي آن و محصور در شعبات رودخانه كارون مي باشد. در جزيره اي به عرض حدود 2 كيلومتر و طول 8 كيلومتر قرار گرفته در حال حاضر چهار راه ارتباطي مهم شهرستان شوشتر را با ساير نقاط خوزستان مرتبط مي سازد يكي از اين راهها از شهرستان شوشتر بطرف دزفول كه در شمال غربي شوشتر قرار گرفته امتداد يافته و در حدود 55 كيلومتر است.ارتباط شوشتر با استانهاي مركزي كشور از طريق اين جاده مي باشد. جاده دوم در شرق شوشتر بود و عامل ارتباط اين شهر با شهرستان شوش بوده است . كه در غرب شهرستان امتداد دارد. و بعد از گذشتن از كشت و صنعت كارون و هفت تپه اين دو شهر را با يكديگر مرتبط مي سازد. مهمترين راه ارتباطي شهرستان شوشتر جاده اهواز مي باشد. كه در جنوب شوشتر واقع است طول اين جاده 95 كيلومتر مي باشد. ارتباط شهرستان شوشتر با استانهاي جنوب و جنوب شرقي كشور از طريق اين جاده مي باشد.
.
رودخانه‌ها
شوشتر به دلیل موقعیت ویژه‌ای که در جلگه خوزستان دارد مهد رودخانه‌های بزرگی چون کارون و دز است. رودخانه دز از غرب شوشتر عبور می‌کند و مرز شوشتر با شوش و دزفول را می‌سازد. اما رودخانه کارون پس از عبور از کوههای بختیاری، پس از سد گتوند وارد دشت عقیلی شده، سپس از تنگه‌ای که بین کوههای فدلک و کوشکک است به طور کامل در جلگه خوزستان جاری می‌شود. این رودخانه پس از عبور از این تنگه با تخته سنگ بزرگی که شوشتر بر آن بنا شده برخورد می‌کند و توسط بند میزان به دوشاخه گرگر و شطیط تقسیم می‌شود. شاخه گرگر- یا دودانگه یا مسرقان- کانالی است که دست کند انسان است و تاریخ کندن آن مشخص نیست اما متون تاریخی نشان می‌دهد که این رودخانه ابتدا به رود دیگری در رامهرمز ملحق می‌شده و به خلیج فارس می‌ریخته و در دوران کوروش هخامنشی آن را در منطقه بندقیر توسط سدی به رودخانه کارون باز می‌گردانند. شاخه شطیط یا چهاردانگه نیز که از سد معروف شادروان شاپوری عبور می‌کند در بالادست سد شادروان شاخه‌ای از آن جدا می‌شود که داریون -داریوش یا دارا- نام دارد. این سه شاخه رودخانه کارون شوشتر را همچون جزیره‌ای محصور نموده و در طول تاریخ دشتی وسیع به نام میاناب را آبیاری کرده‌اند. در نهایت هرسه شاخه -شطیط، گرگر و داریون- در منطقه بندقیر جنوب شهرستان شوشتر به یکدیگر ملحق می‌شوند و در همانجا رود دز نیز به کارون ملحق شده و کارون بزرگ را می‌سازند و به‌طرف اهواز حرکت می‌کند.
آب رودخانه پیش از ورود به شهر به دو شاخه تقسیم می‌شود: شاخه «گرگر» کارون که از داخل شهر عبور می‌کند، آبشارهای زیبایی را تشکیل می‌دهد و بسیاری از تأسیسات آبرسانی قدیم همچون: آسیابها، کانالهای پل، سدبندها، بندها و آبشارها برای آن ساخته شده بوده که از عجایب روزگار به شمار می‌روند که به تازگی نیز به عنوان دهمین اثر ایران به ثبت جهانی رسیده‌اند و شاخه دیگر «چهاردانگه» است که از غرب به سوی جنوب شوشتر جریان داشته و در محلی به نام «بند قیر» مجدداً به هم پیوند می‌خورد.
منابع و معادن
شوشتر علاوه بر خاک آبرفتی دامنه زاگرس که بسیار حاصلخیز است دارای معادن گچ، آهک، سنگ ساختمانی، شن و ماسه است. جنگلهای بزرگی بصورت بیشه نیز در میان شاخه‌های مختلف رودخانه کارون وجود دارند. بر اساس آمار در سال ۷۴ جنگلها و مراتع شوشتر ۱۷۵هزار هکتار بوده‌است.
آب و هوا
شهرستان شوشتر جزو شهرهای گرمسیری کشور است، که به سبب قرار گرفتن در منطقه خشک دارای تابستانهای طولانی و بشدت گرم و زمستانهای نسبتاً معتدل است. بالاترین درجه حرارت ثبت شده در شوشتر 60درجه سانتیگراد و پایینترین آن ۶ درجه سانتیگراد زیر صفر است. متوسط بارندگی سالیانه در شوشتر ۳۲۲ میلیمتر محاسبه شده‌است
جغرافیای طبیعی - شوشتر:
چشمه آب معدني گراب - شوشتر: در اطراف شوشتر آب‌هاي معدني متعددي وجود دارد ، كه آب معدني روستاي گراب ، آن معروف است. اين آب در گذشته محل مقدسي بوده است و دردمندان براي درمان بيماري‌هاي خود دراطراف آن گرد مي‌آمدند. اين آب در درمان امراض جلدي ، اگزما و زخم‌هاي عفوني بسيار مؤثر است. در حال حاضر محلي جهت استفاده از اين آب احداث شده است. دخمه‌هاي عيلامي و همچنين آثار سفال‌هاي دوره‌هاي دوم و سوم پيش از ميلاد در تپه‌هاي آن مشاهده شده است و بقعه‌اي بنام پيرعباس دارد.
مشخصات طبيعي
شهرستان شوشتر از جمله شهرهاي گرمسيري كشور مي باشد، كه به سبب قرار گرفتن در منطقه خشك داراي تابستانهاي طولاني و بشدت گرم و زمستانهاي نسبتاً معتدل است.
همچنين بر اساس آمارهاي هواشناسي ايستگاه كليماتولوژي شوشتر كه طي يك دوره 21 ساله و از سال 62-1346 برداشت شده است .متوسط درجه حرارت منطقه برابر c3/24 مي باشد. بالاترين درجه حرارت متوسط ماهيانه را مرداد ماه با c1/35 و پائين ترين درجه حرارت متوسط ماهيانه را دي ماه باc2/12 دارا بوده اند. طي اين ذوره دهساله آماري حداكثر درجه حرارت مطلقي كه در ايستگاه شوشتر اتفاق افتاده است برابر c52 و حداقل درجه حرارت مطلق برابر c6درجه سانتيگراد زير صفر در دي ماه بوده است.
بارندگي
متوسط بارندگي منطقه طي دوره 21 ساله برابر 3/322 ميليمتر بوده است. البته اين بارندگي بطور يكسان در ماههاي مختلف سال توزيع نشده است .بالاترين بارندگي ذر ذيماه با متوسط 7/77 ميليمتر و سپس آذرماه با 3/71 ميليمتر بوده است. همچنين در ماههاي تير و شهريور در طول دوره 21 ساله هيچگونه بارندگي نازل نشده است. بطوركلي 66 درصد بارندگي در فصل زمستان، 86 /21در فصل بهار،12درصد در پائيز،14/0درصد در تابستان مي باشد.
ميزان رطوبت
بطور متوسط رطوبت نسبي منطقه در حدود 42 درصد مي باشد. بيشترين درصد رطوبت نسبي را فصل زمستان با 72 درصد و كمترين درصد رطوبت نسبي را فصل تابستان با 21 درصد دارا مي باشد.
همچنين بر اساس مطالعات محلي صورت گرفته اصلي ترين بادها كه در واقع شديدترين بادها نيز مي باشند از سمت غرب و جنوب غرب به سمت شرق مي وزند. وزش اين بادها در فصل بهار و پائيز شدت مي گيرد. باد شمال و شمال غرب بعنوان يك باد مطلوب بحساب مي آيدو تقريباً در تمام فصول وجود دارد ولي از شدت كمتري نسبت به ساير بادها برخوردار مي باشد.
پوشش گياهي
به دليل حاصلخيزي زمين با چند بارندگي در اواخر زمستان زمين پوشيده از علف و گياهان متنوع و گل هاي رنگارنگ مي ئشودكه بعضي از اين گلها استفاده دارويي دارند مانند گل گاوزبان ، گل بابونه ، گل بنفشه ، لگجي و ... همچنين در ميان كو هاي اطراف گياهان دارويي نيز يافت مي شود .بطوريكه يك راسته از بازار شهر به (راسه عطاران) معروف است. چندين خانواده در سطح شهر به تهيه عرقيات و داروهاي گياهي اشتغال دارند.
به علت آب و هواي خشك منطقه گياهان از نوع گرمسيري و بياباني هستند عمده درختان منطقه نخل،كنار، بيد،اكاليپتوس و در بيشه زارها گز و غش (به زبان محلي سيسبان و سريم) و گياهان پده، جاز،كهورك كه از ميان اين درختان كنار بيش از همه در باغ هاي اطراف شهر ديده مي شود و بقيه درختان از نوع جنگلي هستند و در بيشه زارها وجود دارند.
درخت كنار از تيره عناب است و ميوه آن سرخ و شيرين و كنار نام دارد و ميوه خشك شده آن را آسياب كرده و آرد كنار تهيه مي كنند برگ آن وقتي خشك شود آن را آسياب مي كند كه همان سدر و به زبان محلي ختمي گفته مي شود. بيشتر پزشكان براي جلوگيري از ريزش مو شامپو هاي مختلف استفاده از سدر را تجويز مي كنند . زيرا پياز مو را تقويت مي كند و باعث تميزي بيشتر مي شود و از سفيد شدن زود رس مو تا اندازه اي جلوگيري مي كند
چوب درخت كنار بسيار سخت و يادوام است و در گذشته براي پوشش سقف خانه ها و ساختن در و پنجره استفاده مي كردند. زيرا موريانه كمتر به چوب آن اثر مي كند . در جاهاي حساس ساختمان كه ممكن بود به مرور زمان در اثر فرسودگي خللي در آن پديد مقداري چوب درخت كنار رديف مي چيدند. همانند كاربرد آرماتور كه اكنون به خاطر استحكام ستونها و در قسمتي از ساختمانهاي جديد به كار مي برند چنين ساختمانهايي با قدمت ده ها و يا صدها سال هنوز هم پا بر جا مانده اند. شاخه هاي درخت كنار براي زغال گيري سوخت مناسب و حرارت بسيار توليد مي كند.درخت كنار افت ندارد و در گذشته از هسته آن روغن نيز مي گرفتند. اين درخت تنومند همانند چتري گسترده مي شود و در زير سايه خنكي يراي مردم ايجاد مي كند.
زمين شناسي
در تقسيم بندي مناطق زمين ساختي و زمين شناسي ايران ،منطقه مورد مطالعه در بخش زاگرس ،چين خورده قرار دارد. اين زون از شمال –شمال شرق به راندگي زاگرس،از جنوب – جنوب شرق به خليج فارس،از شرق – جنوب شرق به درياي عمان و از غرب به كشور تركيه و از جنوب – جنوب شرقي به درياي عمان و از غرب به كشور و از جنوب - جنوب غربي به دشت خوزستان محدود مي باشد. اين منطقه حوضه فرو رفته اي بوده كه دائماً با رسوب گذاري در حال نشت بوده است و در آن رسوبات مزوزوئيك تا سنوز ئيك با ضخا مت بيش از ده هزار متر بطور هم شيب بر روي هم انباشته شد ه اند . جنس اين رسوبات كربناته ودر آن مارن ،ماسه سنگ و شيل نيز ديده مي شود .وجود رسوبات تبخير ي و برخي از نبودهاي چينه شناسي كوتاه مدت نشانه اي از حركات قائم (خشكي زائي ) در اين حوضه رسوبي است. اين حوضه در طي آخرين فاز كوهزايي آلپي (ميو – پليوسن )دچار چين خوردگي شده واز آب خارج مي شود و محيطي دريا چه هاي – رود خانه اي پديد مي آ يد كه در آن رسوبات تخريبي ناشي ا ز فرسايش ارتفا عات به حالت دگر شيب در آ ن ته نشين مي شوند. اين منطقه هنوز در حال بالا آمدن و چين خوردگي است و زمين لرزهاي اين منطقه ناشي از همين امر است.
شرح كلي خاكها
در سال 1359 ه. ش خاكها ي نواحي شوشتر مورد مطالعه قرار گرفته و بر حسب طبقه بندي 1977 م. آمريكايي تا حد family وسري مشخص شده اند كه در زير به آن مي پردازيم. در اين منطقه خاكها در سه تراس واقع شده اند و هر چه به طرف رودخانه ها نزديكتر شويم ،تكامل آنها كمتر مي شود و آبرفتهاي جوانتر ديده ميشوند
1-آ ريدسولها
خاكهايي كه در اين رده قرار دارد داراي افق مشخصه از نوع cambiocalcic و يا طبقه اي از خاك به ضخامت 15 سانتي متر و طبقه سطحي خاك كه نسبت به خاك molic نازكتر وروشن تر وداراي موادآلي كمتر هستندو مقدار املاح محلول در طبقات مختلف بيش از 2 ميلي موس برحسب سانتي متراست .و به علت عدم وجود افق نوعي خاك كه از كانيهاي رسي تشكيل شده است اين خاكها در تحت رده orthid طبقه بندي و يا از نظر رژيم حرارتي رطوبتي ustic-Hyperthermic تحت گروههاي زير مشخص شده اند.
a-ustocre pticcalciorthid
اين خاكهاداراي افق مشخص از نوع كلسيك بوده و در تراس بالايي رودخانه قرار دارند. اين زير گروه شامل سه خانواده زير است كه در اين بحث در حد سري طبقه بندي ايراني نامگذاري شده است:
Carseloamy, mixed, Hyperthermi
Fine clayey, mixed, Hyperthermi
Fine loamy , mixed, Hyperthermi
b-Typic salarthid
اين خاكها داراي افق مشخصه از نوع salic بوده شامل سه خانواده بشرح زير است:
Fine clayey,mixed,Hyperthermic:شامل سري تل بومه و سري شونجي :كه اولي داراي آب زير زميني و دومي فاقد آب زير زميني در زمان مطالعه بوده است.
Loamy,mixed,Hyperthermicشامل سري ام الغريب.
2-Entisols
خاكهايي كه در اين رده قرار دارند هيچ گونه افق مشخصي ندارند و داراي طبقه سطحي ochric-Epipedon مي باشند. رژيم حرارتي رطوبتي ustochretic-Hyperthermic بوده و تحت گروههاي زير مشخص شده است:
ustic torrif lurent- a
اين خاكها لايه لايه بوده و به علت تفاوت رسوب گذاري مقدار كربن آلي0%در هر لايه متفاوت و نسبت به عمق به طور نامنظم كم مي شود و يا در عمق 125سانتي متر مقدار 0cبيش از 2/0 درصد است، و در تراس پائيني و مياني رودخانه قرار گرفته است، و چون مقدار املاح محلول در طبقات سطحي خاك بيش از 2 ميلي موس بر سانتي متر است،در زير گروه Torriflurentقرار دارد. اين زير گروه شامل چهار خانواده است كه به 4 سري تقسيم شده است:
Fine clayey,mixed colcareous,Hyperthermic.(شامل يك سري به نام گرمينه)
Fine clayey,mixed calcareous,Hyperthermic.(شامل يك سري به نام ويس)
Fine,mixed calcareous,Hyperthermic.(شامل يك سري به نام كارون)
Cars Eloamy,mixed colcareous,Hyperthermic.(شامل يك سري به نام تپنه)
ustic torripsament- b
اين خاكها شامل خانواده زير اند:
Mixed,calcareous,Hyperthermic:(شامل يك سري به نام صلبيه)
تأثیر حرکت آب در مناظر شهر شوشتراز لحاظ طبیعی دامنه‌های پایانی کوههای زاگرس، مرز شرقی این شهرستان و رود دز مرز غربی این شهرستان را تشکیل می‌دهد.شهرستان شوشتر جزو شهرهای گرمسیری کشور است، که به سبب قرار گرفتن در منطقه خشک دارای تابستانهای طولانی و بشدت گرم و زمستانهای نسبتاً معتدل است. بالاترین درجه حرارت ثبت شده در شوشتر ۵۲ درجه سانتیگراد و پایینترین آن ۶ درجه سانتیگراد زیر صفر است. متوسط بارندگی سالیانه در شوشتر ۳۲۲ میلیمتر محاسبه شده‌است. شوشتر به دلیل موقعیت ویژه‌ای که در جلگه خوزستان دارد مهد رودخانه‌های بزرگی چون کارون و دز است. رودخانه دز از غرب شوشتر عبور می‌کند و مرز شوشتر با شوش و دزفول را می‌سازد. این رودخانه پس از عبور از تنگه ای با تخته سنگ بزرگی که شوشتر بر آن بنا شده برخورد می‌کند و توسط بند میزان به دوشاخه گرگر و شطیط تقسیم می‌شود. شاخه گرگر کانالی است که دست کند انسان است و تاریخ کندن آن مشخص نیست. شاخه شطیط یا چهاردانگه نیز در بالادست سد شادروان شاخه‌ای از آن جدا می‌شود که داریون -داریوش یا دارا- نام دارد. این سه شاخه رودخانه کارون شوشتر را همچون جزیره‌ای محصور نموده و در طول تاریخ دشتی وسیع به نام میاناب را آبیاری کرده‌اند. در نهایت هرسه شاخه -شطیط، گرگر و داریون- در منطقه بند قیر جنوب شهرستان شوشتر به یکدیگر ملحق می‌شوند و در همانجا رود دز نیز به کارون ملحق شده و کارون بزرگ را می‌سازند در نگاهی کلی عبور رودخانه کارون از شوشتر باعث بوجود آمدن مناطق مستعد و شکل گیری حیات شهری در آن شده است بطوری که آثار تاریخی و طبیعی فراوانی در ارتباط با بهرهبرداری از منابع آبی موجود در این شهر بوجود آمده است. رودخانه کارون پس از خروج از تنگه های کوهستانی ، در هنگام ورود به شهر شوشتر ، ذر شمال آن توسط بند میزان به دو شاخه گرگر و شطیط تقسیم می شود.نهر گرگر به پشت سد گرگر رسیده و از طریق سه تونل اصلی به مجموعه آسیاب ها و آبشارها وارد می شود.