تحقیق ناصرخسرو قبادیانی (docx) 11 صفحه
دسته بندی : تحقیق
نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحات: 11 صفحه
قسمتی از متن Word (.docx) :
فهرست
زندگی نامه..................................................................................2
سال شمار زندگی........................................................................4
نگارش های ناصرخسرو..............................................................4
شعر ناصرخسرو..........................................................................5
سفرنامه ی ناصرخسرو..............................................................9
ناصرخسرو قبادیانی
ناصرخسرو قبادیانی(۴۸۱ ۳۹۴ قمری) از شاعران برجسته ی ایران است که با دانش های روزگار خود نیز آشنا بود. او طی سفری هفت ساله از سرزمین های گوناگونی دیدن کرد و گزارش آن را در سفرنامه ای به یادگار گذاشت. در مصر با فرقه ی اسماعیلیه آشنا شد و به خدمت خلیفه ی فاطمی مصر، المستنصر بالله، رسید. او برای فراخواندن مردم به مذهب اسماعیلی به خراسان بازگشت، اما مردم آن جا چندان از دعوت او خشنود نبودند. به ناچار در سرزمین کوهستانی یمگان در بدخشان گوشه نشین شد و به سرودن شعر و نگارش کتاب هایی در زمینه ی باورهای اسماعیلیان پرداخت.
● زندگی نامه
ابومعین حمیدالدین ناصرخسرو قبادیانی مروزی، در سال ۳۹۴ هجری در روستای قبادیان مرو، که اکنون در تاجکستان است، دیده به جهان گشود. جوانی را به فراگیری دانش های گوناگون پرداخت و در سایه ی هوش سرشار و روح پژوهشگر خویش از دانش های دوران خود مانند فلسفه، اخترشناسی، کیهان شناسی، پزشکی، کانی شناسی، هندسه ی اقلیدوسی، موسیقی، علوم دینی، نقاشی، سخنوری و ادبیات بهره ها گرفت. خود او در این باره می گوید:
به هر نوعی که بشنیدم ز دانش نشستم بر در او من مجاور
نماند از هیچگون دانش که من زان نکردم استفادت بیش و کم تر
با این همه، چون ناصرخسرو از خانوده ای برخوردار و دیوان سالار بود، در سال های پایانی فرمان روایی سلطان محمود غزنوی به کار دیوانی پرداخت و این کار را تا ۴۳ سالگی در دربار سلطان مسعود غزنوی و دربار ابوسلیمان جغری بیک داوود بن میکائیل ادامه داد. پیوستن او به دربار سرآغاز کام جویی ها، شراب خواری ها و بی خبری های او بود و گاه برای خشنودی درباریان با گفته های هزل آلود خود دیگران را به مسخره می گرفت. خود او پس از آن که از آن آلودگی ها کناره گرفت، خود را به خاطر آن سخنان بیهوده این گونه ملامت می کند:
اندر محال و هزل زبانت دراز بود و اندر زکات دستت و انگشتکان قصیر
بر هزل کرده وقف زبان فصیح خویش بر شعر صرف کرده دل و خاطر منیر
آن کردی از فساد که گر یادت آیدت رویت سیاه گردد و تیره شود ضمیر
چشمت همیشه مانده به دست توانگران تا اینت پانذ آرد و آن خز و آن حریر
اما همین که به چهال سالگی پا گذاشت کم کم از کرده های خود پشیمان شد و سرانجام در پی خوابی شگفت بسیار دگرگون شد. خود او سرگذشت آن دگرگونی را در آغاز سفرنامه چنین نوشته است:
"شبی در خواب دیدم که یکی مرا گفتی: چند خواهی خوردن از این شراب که خرد از مردم زایل کند. اگر بهوش باشی بهتر است. من جواب گفتم که: حکیمان جز این چیزی نتوانستند ساخت که اندوه دنیا کم کند. جواب دادی: در بی خودی و بی هوشی راحتی نباشد. حکیم نتوان گفت کسی را که مردم را به بی هوشی رهنمون باشد، بلکه چیزی باید طلبید که خرد و هوش را بیفزاید. گفتم که: من این از کجا آرم؟ گفت: جوینده یابنده باشد. سپس، به سوی قبله اشاره کرد و دیگر سخن نگفت."
هنگاهی که از خواب بیدار شد، آن گفته ها با او بود و بر او اثری ژرف گذاشت و با خود گفت:" از خواب دوشین بیدار شدم، اکنون باید که از خواب چهل ساله نیز بیدار شوم." و چنین اندیشید که همه ی کردار خود را دگرگون کند و از آن جا که در خواب او را به سوی قبله نشان داده بودند، بر آن شد که سفری به مکه داشته باشد و آیین های حج را به جا آورد. او سفر خود را در سال ۴۳۷ هجری از مرو و با همراهی برادرش ابوسعید و یک غلام هندی آغاز کرد. او از بخش های شمالی ایران به سوریه و آسیای صغیر و سپس فلسطین، مکه، مصر و بار دیگر مکه و مدینه رفت و پس از زیارت خانه ی خدا از بخش های جنوبی ایران به وطن بازگشت و راهی بلخ شد. پیامد آن سفر هفت ساله و سه هزار فرسنگی برای او دگرگونی فکری و برای ما سفرنامه ی ناصرخسرو است.
ماندگاری سه ساله ی ناصرخسرو در مصر باعث آشنایی او با پیروان فرقه ی اسماعیلیه و پذیرش روش و آیین آنان شد. پیروان آن آیین بر این باور بودند که امامت پس از امام جعفر صادق(ع) به یکی از فرزندان ایشان به نام محمد بن اسماعیل رسید که همچنان زنده است و پنهانی زندگی می کند. از آن جا که پیروان اسماعیل به خردورزی اهمیت زیادی می دانند، ناصرخسرو به آن فرقه گرایش پیدا کرد و به جایگاهی دست یافت که در مصر به خدمت خلیفه ی فاطمی مصر، المستنصر بالله ابوتمیم معد بن علی(۴۸۷ ۴۲۰ هجری قمری) رسید و از سوی او به عنوان حجت خراسان برگزیده شد.
ناصرخسرو در بازگشت به ایران، که همزمان با آغاز فرمان روایی سلجوقیان بود، در آغاز به بلخ رفت و در آن جا به تبلیغ مذهب اسماعیلی پرداخت. چیزی نگذشت که با مخالفت های گروه زیادی از مردم آن جا رو به رو شد و بیم آن بود که کشته شود. خود در این باره می گوید:
در بلخ ایمن اند ز هر شری می خوار و دزد و لوطی و زن باره
ور دوستدار آل رسولی تو چون من ز خان و مان شوی آواره
از این رو، به شهرهای دیگر خراسان و برخی شهرهای مازندران روی آورد و کار تبلیغی خود را ادامه داد. به نظر می رسد در مازندران پیروانی گرد او را گرفتند، با این همه چندان به او روی خوش نشان ندادند و در هر جا با چوب و سنگ از او پذیرایی کردند. سرانجام به یمگان در بدخشان رفت تا در خلوت آن سرزمین کوهستانی روزگار گذراند و بر تنهایی خود مویه کند و روزگار را به نگارش کتاب بگذراند. بیش تر آثار او طی ۱۵ سال ماندن در همین کوهستان به نگارش درآمدند. او در آن سال ها از پشتیبانی علی بن اسد بن حارث، که اسماعیلی مذهب بود و ناصرخسرو کتاب جامع الحکمتین خود را به درخواست او نوشته است، برخوردار بود. سرانجام در همان سرزمین به سال ۴۸۱ قمری دیده از جهان فروبست.
● سال شمار زندگی
▪ ۳۹۴ هجری قمری: در روستای قبادیان مرو به دنیا آمد.
▪ ۴۳۷ هجری قمری: سفر خود را به سوی مکه آغاز کرد.
▪ ۴۳۸ هجری قمری: به بیت المقدس وارد می شود.
▪ ۴۴۴ هجری قمری: سفر هفت ساله اش به پایان می رسد و به بلخ وارد می شود.
▪ ۴۵۳ هجری قمری: به دلیل تبلیغ برای فرقه ی اسماعیلی از بلخ رانده می شود. زاد المسافرین را نیز در همین سال می نگارد.
▪ ۴۶۲ هجری قمری: جامع الحکمتین را به نام امیر بدخشان، شمس الدین ابوالمعالی علی بن اسد حارث، نوشت.
▪ ۴۸۱ هجری قمری: در یمگان بدخشان از دنیا رفت.
● نگارش های ناصرخسرو
1) سفرنامه
۲) دیوان شعر
۳) زادالمسافرین، در اثبات باورهای پایه ای اسماعیلی ها به روش استدلال است.
۴) وجه الدین(روی دین)، در تاویل ها و باطن عبادت ها و فرمان های دین به روش اسماعیلیان است.
۵) سعادت نامه
۶) روشنایی نامه(منظوم)
۷) خوان اخوان، پیرامون باورهای دینی اسماعیلیان است.
۸) شش فصل(روشنایی نامه نثر)
۹) گشایش و رهایش
۱۰) عجائب الصنعه
۱۱) جاممع الحکمتین، شرح قصیده ی ابوالهیثم احمد بن حسن جرجانی
۱۲) بستان العقول، در دست نیست و تنها در جامع الحکمتین از آن نام برده است.
۱۳) لسان العالم، در دست نیست و تنها در جامع الحکمتین از آن نام برده است.
14) اختیار الامام و اختیار الایمان، در دست نیست و تنها در جامع الحکمتین از آن نام برده است.
۱۵) رساله الندامه الی زاد القیامه، زندگی نامه ی خود نوشت که برخی به او نسبت داده اند.
● شعر ناصرخسرو
شعرهای ناصرخسرو در سبک خراسانی سروده شده است، سبکی که شاعران بزرگی مانند رودکی، عنصری و مسعود سعد سلمان به آن شیوه شعر سروده اند. البته، شعر او روانی و انسجام شعر عنصری و مسعود سعد سلمان را ندارد، چرا که او بیش از آن که شاعر باشد، اندیشمندی است که باورهای خود را در چهارچوب شعر ریخته است. شاید او را بتوانیم نخستین اندیشمندی بدانیم که باورهای دینی، اجتماعی و سیاسی خود را به زبان شعر بیان کرده است.
در دیوان او سوای ستایش بزرگان دین و خلیفه های فاطمی از ستایش دیگران، وصف معشوق و دلبستگی های زندگی چیزی نمی بینیم و حتی وصف طبیعت نیز بسیار اندک است. هر چه هست پند و اندرز و روشنگری است. گاهی نیز دانش های زمان خود از فلسفه، پزشکی، اخترشناسی و شگفتی های آفرینش را در قصیده های خود جای می دهد تا از این راه خواننده را به فکر کردن وادارد و باورهای خود را اثبات کند.
ناصرخسرو شعرهای خود را در قالب قصیده گفته و از غزل گریزان است. او بارها از غزل سرایان روزگار خود انتقاد کرده است، چرا که بر این باور بود در زمانی که مفهوم عرفانی عشق از درون تهی می شود و آن جا که دل و عشق را با سیم و زر معامله می کنند، چه جای آن است که عاشق رنج و سختی دوری را تحمل کند:
جز سخن من ز دل عاقلان مشکل و مبهم را نارد زوال
خیره نکرده ست دلم را چنین نه غم هجران و نه شوق وصال
نظم نگیرد به دلم در غزل راه نگیرد به دلم در غزال
از چو منی صید نیابد هوا زشت بود شیر، شکار شگال
نیست هوا را به دلم در، مقر نیست مرا نیز به گردش، مجال
او به همان اندازه که ستایش امیران و فرمان روایان را نادرست می داند، غزل سرایی برای معشوقان و دلبران را نیز بیهوده می داند. بی گمان او شیفته ی خردورزی است و شعری را می پسندد که شنونده را به فکر کردن وادارد. از این روست که چنین می گوید:
اگر شاعری را تو پیشه گرفتی یکی نیز بگرفت خنیاگری را
تو برپایی آن جا که مطرب نشیند سزد گر ببری زبان جری را
صفت چند گویی به شمشاد و لاله رخ چون مه و زلفک عنبری را
به علم و به گوهر کنی مدحت آن را که مایه ست مر جهل و بد گوهری را
به نظم اندر آری دروغی طمع را دروغست سرمایه مر کافری را
پسنده ست با زهد عمار و بوذر کند مدح محمود مر عنصری را
من آنم که در پای خوکان نریزم مر این قیمتی در لفظ دری را
او ستایش را ویژه ی خداوند، پیامبران و امامان می داند و در این راه شعرهایی نکو سروده است. او در قصیده ای نام همه ی پیامبرانی را که در قرآن آمده است، می آورد و از رویارویی آنان به فرمان روایان ستمگر سخن می گوید. در قصیده ای دیگر از عشق خود به قرآن و پیامبر اسلام چنین می گوید:
گزینم قرآنست و دین محمد همین بود ازیرا گزین محمد
یقینم که من هر دوان را بورزم یقینم شود چون یقین محمد
کلید بهشت و دلیل نعیم حصار حصین چیست؟ دین محمد
ناصرخسرو بر این باور است که جوانمردی و بزرگی را پس از پیامبر اکرم(ص) تنها باید از علی و فرزندانش آموخت:
یافت احمد به چهل سال مکانی که نیافت به نود سال براهیم از آن عرش عشیر
علی آن یافت ز تشریف که زو روز غدیر شد چو خورشید درخشنده در آفاق شهیر
گر به نزد تو به پیری ست بزرگی، سوی من جز علی نیست بنایت نه حکیم و نه کبیر
با این همه ناصرخسرو شعرهایی در ستایش المستنصر بالله، خلیفه ی فاطمی، دارد که از نقطه ضعف های او به شمار می آید. ناصرخسرو او را جانشین پیامبر معرفی می کند و می گوید:
میراث رسول است به فرزندش از او علم زین قول که او گفت شما جمله کجایید
فرزند رسول است، خداوند حکیمان امروز شما بی خردان و ضعفایید
از دیگر ویژگی های شعرهای ناصر خسرو، فراخواندن مردم به خودشناسی است که در کتاب روشنایی نامه بسیار به آن پرداخته است. او خودشناسی را نخستین گام در راه شناخت جهان هستی می داند و می گوید:
بدان خود را که گر خود را بدانی ز خود هم نیک و هم بد را بدانی
شناسای وجود خویشتن شو پس آن گه سرفراز انجمن شو
چو خود دانی همه دانسته باشی چو دانستی ز هر بد رسته باشی
ندانی قدر خود زیرا چنینی خدا بینی اگر خود را ببینی
تفکر کن ببین تا از کجایی درین زندان چنین بهر چرایی
ناصرخسرو بنیاد جهان را بر عدل می داند و بر این باور است که با خردورزی می توان داد را از ستم باز شناخت:
راست آن است ره دین که پسند خرد است که خرد اهل زمین را ز خداوند عطاست
عدل بنیاد جهان است بیندیش که عدل جز به حکم خرد از جور به حکم که جداست
او بر ستمکاران می تازد و آنان را از گرگ درنده بدتر می داند:
گرگ درنده گرچه کشتنی است بهتر از مردم ستمکار است
از بد گرگ رستن آسان است وز ستمکار سخت دشوار است
سپس همگان را این گونه از ستمکاری باز می دارد:
چون تیغ به دست آری مردم نتوان کشت نزدیک خدواند بدی نیست فرامشت
این تیغ نه از بهر ستمکاران کردند انگور نه از بهر نبید است به چرخشت
عیسی به رهی دید یکی کشته فتاده حیران شد و بگرفت به دندان سر انگشت
گفتا که که را کشتی تا کشته شدی زار تا با ز کجا کشته شود آن که تو را کشت
انگشت مکن رنجه به در کوفتن کس تا کس نکند رنجه به در کوفتنت مشت
او مردمان را از همکاری با ستمگران و مردمان پست نیز باز می دارد:
مکن با ناکسان زنهار یاری مکن با جان خود زنهار خواری
بپرهیز ای برادر از لئیمان بنا کن خانه در کوی حکیمان
و این گونه بر دانشمندانی که دانش خود را در راه پایداری حکومت خودکامگان به کار می گیرند، می تازد:
علما را که همی علم فروشند ببین به ربایش چو عقاب و به حریصی چو گراز
هر یکی همچو نهنگی و ز بس جهل و طمع دهن علم فراز و دهن رشوت باز
کوتاه سخت آن که ناصرخسرو در شعرهای خود مردم را به خردورزی فرامی خواند و از ستم کاری و یاری رساندن به ستمکاران باز می دارد. او از مردم می خواهد راه پیامبر و اهل بیت او را بپیمایند که سرچشمه ی دانش و آگاهی و چراغ راه آدمی هستند. او خود در این راه گام بر می داشته و در این راه سختی های فراوانی را به جان چشیده است. او نمونه ی آدم هایی است که در راه باورهای خود از سختی ها نمی هراسند و می کوشند مردمان را نیز به راه درست رهنمون باشند.
● سفرنامه ی ناصرخسرو
سفرنامه ی ناصرخسرو گزارشی از یک سفر هفت ساله است که در ششم جمادی الاخر سال ۴۳۷ قمری(اول فروردین ۴۱۵ یزگردی) از مرو آغاز شد و در جماددی الاخر سال ۴۴۴ قمری(اول فروردین ۴۱۶ یزگردی) با بازگشت به بلخ پایان پذیرفت. او از مرو به سرخس، نیشابور، جوین، بسطام، دامغان، سمنان، ری، قوهه و قزوین می رود و از راه بیل، قپان، خرزویل و خندان به شمیران می رسد. از آن جا به سراب و سعیدآباد می رود و به تبریز می رسد. سپس از راه مرند، خوی، برکری، وان، وسطان، اخلاط، بطلیس، قلعه ی قف انظر، جایگاه مسجد اویس قرنی، ارزن، میافارقین، به آمد در دیار بکر(در ترکیه ی امروزی) وارد می شود. از آن جا با گذشتن از شهرهای شام(سوریه) از جمله حلب به بیروت، صیدا، صور و عکا(در لبنان امروزی) می رود. سپس از راه حیفا به بیت المقدس می رسد. ناصرخسرو از قدس به مکه و مدینه می رود و از راه شام به قدس باز می گردد و راه مصر را در پیش می گیرد. او از قاهره، اسکندریه و قیروان بازدید می کند و از راه دریا به زیارت مکه و مدینه می رود. سپس از همان راه باز می گردد و از راه آبی نیل با کشتی به اسیوط، اخیم، قوص و آسوان(در مصر) می رود. او از برخی شهرهای سودان بازدید می کند و از راه دریای سرخ به جده و مکه می رود و شش ماه را در کنار خانه ی خدا می ماند. از مکه به سوی لحاسا و سپس بصره می رود و به عبادان(آبادان) می رسد. آن گاه به بندر مهروبان می رود و از آن جا به ارجان(در نزدیکی بهبهان) می رسد و به لردغان، خان لنجان و اصفهان وارد می شود. سپس از نایین، طبس، قاین می گذرد تا در پایان سفر به بلخ برسد. دستاورد این سفر هفت ساله ی سه هزار فرسنگ برای ناصرخسرو رشد فکری و برای ما یاداشت های ارزنده ای است که او از دیده ها و شنیده های روزانه اش برداشته است. یاداشت های او بسیار روشن، دقیق، به دور از گزافه گویی و عبارت پردازی است که آن ها را پس از بازگشت به خوبی تنظیم کرده و به صورت کتابی درآورده است. با خواندن این سفرنامه با دنیای اسلام در نیمه ی نخست سده ی پنجم هجری آشنا می شویم و از آداب و فرهنگ مردمان و شکوفایی شهرهای اسلامی در آن زمان آگاه می شویم. سرزمین هایی که ناصرخسرو از آن ها گذشته، بخشی زیر نفوذ سلجوقیان بوده است و بخشی را فرمان روایان محلی اداره می کردند. بر مصر و شام و حجاز نیز خلیفه های فاطمی فرمان می راندند. اما توصیف این سرزمین ها در سفرنامه ی ناصرخسرو چندان متفاوت نیست و در همه جا از آبادی ها و ویرانی ها یکسان سخن گفته است. او در همه جا از امنیت و آرامش شهرها ستایش می کند، اما از ناآرامی راه های فارس و تاخت و تاز عرب ها در میان مکه و مدینه نیز می گوید. ناصرخسرو دیده ها و شنیده های خود را به خوبی بازگو کرده است و به نقاشی می ماند که دیده های خود را به رنگ واژگان به تصویر کشیده است. هر بخش از سفرنامه ی او که به توصیف یک جایگاه جغرافیایی مربوط است، به عکسی می ماند که عکاسی هنرمند از آن جایگاه گرفته است. برای نمونه به وصفی که او از شهر اصفهان نوشته است، توجه کنید:
" شهری است بر هامون نهاده، آب و هوایی خوش دارد و هر جا که ده گز چاه فرو برند، آبی سرد و خوش بیرون آید. و شهر دیواری حصین دارد و دروازه ها و جنگ گاه ها ساخته و بر همه بارو و کنگره ساخته. و در شهر جوی های آب روان و بناهای نیکو و مرتفع. و در میان شهر مسجد آدینه بزرگ و نیکو. و باروی شهر را گفتند سه فرسنگ و نیم است و اندرون شهر همه آبادان، که هیچ از وی خراب ندیدم، و بازارهای بسیار، و بازاری دیدم از آن صرافان که اندر او دویست مرد صراف بود و هر بازاری را دربندی و دروازه ای و همه ی محله ها و کوچه ها را همچنین دربندها و دروازه های محکم و کاروانسراهای پاکیزه بود. و کوچه ای بود که آن را کوطراز می گفتند و در آن کوچه پنجاه کاروانسرای نیکو و در هر یک بیاعان و حجره داران بسیار نشسته. و این کاروان که ما با ایشان همراه بودیم یک هزار و سی صد خروار بار داشتند که در آن شهر رفتیم، هیچ بازدید نیامد که چگونه فرود آمدند که هیچ جا تنگی نبود و تعذر مقام و علوفه."
از نوشته های ناصرخسرو به خوبی می توان به وضعیت کشاورزی، نوع محصول ها، چگونگی آبیاری، صنعت، دانشمندان و بزرگان، استحکامات، چگونگی اداره ی شهر، ساختمان های مهم، زیارتگاه ها، روابط بازرگانی، آیین ها و باورهای مردمان، روی دادهای مهم تاریخی و بسیاری از ویژگی های مردمان و سرزمین های اسلام در آن دوران پی برد. در ادامه به نمونه هایی اشاره می شود:
1) بانکداری : پیرامون صرافی و چگونگی داد و ستد مردم بصره چنین نوشته است:"و حال بازار آن جا، چنان بود که آن کسی را که چیزی بود به صراف دادی و از صراف خط بستدی و هرچه بایستی بخریدی و بهای آن را به صراف حواله کردی و چندان که در آن شهر بودی، بیرون از خط صراف چیزی ندادی." و خود او نوشته است که در آن زمان،" امیر بصره پسر باکالیجار دیلمی، ملک پارس، بود. وزیرش مردی پارسی بود و او را ابونصر شهمردان می گفتند." هم چنین نوشته است که در اصفهان در زمان پادشاهان سلجوقی بازاری به نام بازار صرافان وجود داشت که ۲۰۰ مرد صراف در آن به کار صرافی می پرداختند.
۲) فانوس دریایی : هنگام دور شدن از جزیره ی آبادان چیزی مانند گنجشک را در میان دریا می بیند و پس از این که اندکی نزدیک تر می شود آن را بزرگ تر می بیند و می پرسد:" آن چه چیز است" و پاسخ می شنود:"خشاب" و سپس این گونه به توصیف آن می پردازد:" چهار چوب است عظیم از ساروج، چون هیبت منجنیق نهاده اند. مربع، که قاعده ی آن فراخ باشد و سر آن تنگ و علو آن از روی آب چهل گز باشد و بر سر آن سفال ها و سنگ ها نهاده، پس از آن که آن را به چوب به هم بسته و بر مثال ثقفی کرده و بر سر آن چهارطاق ساخته که دیدبان بر آن جا شود. و این خشاب را بعضی می گویند بازرگانی بزرگ ساخته است و بعضی گفتند که پادشاهی ساخته است. و غرض از آن دو چیز بوده است: یکی آن که در آن حدود که آن است، خاکی گیرنده است و دریا تنگ، چنان که اگر کشتی بزرگ به آن جا رسد بر زمین نشیند و کس نتواند خلاص کردن. دوم آن که جهت عالم بدانند و اگر دزدی باشد ببینند و احتیاط کنند و به شب آن جا چراغ سوزند، در آبگینه، چنان که باد بر آن نتواند زد و مردم از دور بینند و احتیاط کنند و کشتی از آن جا بگردانند."
از سفرنامه ی ناصرخسرو دو نسخه ی خطی وجود دارد که هر دو در فرانسه نگهداری می شود. نخستین بار شفر، خاورشناس فرانسوی، به سال ۱۲۹۸ قمری به چاپ سفرنامه با ترجمه ی فرانسوی پرداخت و سپس چاپ سنگی از آن کتاب در بمبئی هند انجام شد. بار سوم، سفرنامه در تهران همراه با دیوان ناصرخسرو به کوشش زین العابدین الشریف الصفوی بن فتحعلی بن عبدالکریم الخوی به سال ۱۳۱۲ قمری به چاپ سنگی رسید و در همان سال چاپ دیگری از سوی همان شخص به بازار آمد. چاپ پنجم این کتاب در چاپ خانه ی کاویانی برلین به کوشش غنی زاده همراه با دو مثنوی روشنایی نامه و سعادت نامه به سال ۱۳۴۰ قمری به چاپ رسید. اما شناخته شده ترین چاپ این کتاب را دکتر محمد دبیرسیاقی به سال ۱۳۳۵ خورشیدی به سرمایه ی انتشارات زوار به بازار فرستاد. چاپ های دیگری از این اثر نیز به بازار آمده است.