پاورپوینت بررسی مصرف سنتی و اثر بخشی گياهان دارويی (pptx) 20 اسلاید
دسته بندی : پاورپوینت
نوع فایل : PowerPoint (.pptx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد اسلاید: 20 اسلاید
قسمتی از متن PowerPoint (.pptx) :
بررسي مصرف سنتي و اثر بخشي گياهان دارويي
استان گلستان
در كاهش قند خون ( ديابت)
بيماري ديابت از نارساييهاي مهم غدد داخلي است كه حدود 100 ميليون نفر از مردم دنيا مبتلا به آن ميباشند. سازمان جهاني بهداشت در آيندهاي نه چندان دور تعداد بيماران ديابتي را چندين برابر پيشبيني ميكند كه در اينصورت يكي از مهمترين عوامل مرگ و مير مردم در نيا محسوب ميگردد.با توجه به نقش گياهان دارويي در درمان بيماريها، اين مطالعه با هدف مروري بر اثر هيپوگليسمي گياهان صورت گرفت. از گذشته بسيار دور تا بحال در طب سنتي استان گلستان، مردم بومي منطقه از تركيبات طبيعي و موثر گياهان دارويي و بومي استان، جهت پيشگيري و كنترل اين بيماري استفاده ميكنند. از اينرو در اين مقاله، فقط گياهاني را كه در منطقه از آن جهت پيشگيري و درمان بيماري ديابت، توسط مردمي بومي منطقه مورد استفاده قرار ميگيرند، را مورد بررسي قرار داده است، مانند: سير (Allium Sativa)، پياز (Allium .cepa)، (Allium paradoxum) الزويا پياز كوهي برگهاي تازهي (Ocimum bassilicum)، ريشه گياه پنجول (Potentilla fulgns) برگهاي زيتون (Olea europea)، پودر برگ و دانه شنبليله (Trigonella foenum – graecum)، گشنيز (Corianderum sativa)، يونجه (sativa Medicago )، گزنه (Urtica dioica)، برگهاي داراواش (Viscum album) گلهاي آقطي (پلم-Sambucus nigra) و گلهاي انار (Punica granatum). نتايج تحقيقات آزمايشگاهي و كلينكال، روش عصارهگيري، زمان برداشت گياه، اندام مورد استفاده، نحوهي مصرف آن در غذا و دارو و به كارگيري آنها به عنوان چاشني در برنامهي غذايي بيماران ديابتي كه اثرات مفيدي را در كاهش قند خون دارد و جزئيات مكانيسم اثر بخشي مواد موثرهي هر يك از گياهان فوق مورد بحث قرار گرفت.
مقدمه:
همه ساله تعداد زيادي از بيماران ديابتي بر اثر عوارض بيماري جان خود را از دست مي دهند يا دچار از كار افتادگي ميشوند. اين بيماري ميتواند موجب سكتههاي قلبي و مغزي، نارسايي كليه، كوري، قطع پا و ... شود. با توجه به نقش گياهان در درمان بيماريها، اين مطالعه با هدف مروري بر اثر هيپوگليسمي گياهان دارويي در درمان ديابت نوع 1 و نوع 2صورت گرفته است.اطلاعات حاکی از آنست که در حدود 1200 گونه و 725 جنس متعلق به 183 تیره، بجز جلبکها و قارچهایی که عملکرد ضد دیابتی دارند ، دارای اثر هیپوگلیسمی هستند . از این گیاهان 127 گونه متعلق به تیره Fabaceae ، 98 گونه در Asteraceae ، 36 تا Lamiaceae ، 35 گونه در Liliaceae ، 30 گونه Poaceae ، 30 گونه Euphorbiceae شناخته شده اند ، که در طب سنتی مورد استفاده قرار میگیرند و تاکنون اثر ضد دیابتی 50 درصد از این گیاهان در تحقیقات کلینیکال به اثبات رسیده است . امروزه گیاهانی که در درمان این بیماری مورد استفاده قرار میگیرند از لحاظ اقتصادی مطرح هستند و بیش از 30 میلیون نفر در دنیا مطابق با گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO) از آن استفاده می کنند . ترکیبات طبیعی که در این گیاهان خاصیت ضد دیابتی دارند شامل کربوهیدراتها ، آلکالئیدها ، ترپنها ، پپتید ، آمین ، استروئید ، فلاونوئید ، لیپید، کومارین ، و ترکیبات سولفوری و مواد معدنی از جمله ؛ کروم ، منگنز و منیزیوم میباشد . روشهای استفاده و دوز مصرفی از این گیاهان در طب سنتی متغیر است . مکانیزم عملکرد هر یک از آنها نیز متغیر میباشد ولی در مجموع همه محرک ترشح انسولین در بدن بوده و باعث گلیکونئوژنز در سلولها پانکراس و تحریک بیوسنتز سلولهای بتا در پانکراس و جلوگیری از تخریب آنها میگردد . همچنین فعالیت رسپتورهای انتقال گلوکز (cAMP) و افزایش بازجذب گلوکز از خون میشود . از غربالگری هایپوگلیسمی این گیاهان نشان میدهد که 81 درصد آنها منجر به کاهش قند خون میشوند . به عنوان مثال ماده موثره Vinculin در گیاه کاتارانتوس (Catharanthus rosous ) در درمان دیابت موثر است و در گیاهان پیازی ترکیبات سولفوری اثر ضد دیابتی مشابه با انسولین دارند . همچنین در گیاه آتریپلکس بعلت داشتن مواد معدنی کروم ، منگنز و منیزیوم در رفع دیابت موثر است . از جمله این گیاهان میتوان به گیاهانی که در لیست زیر آورده شده اشاره کرد .
Allium cepa (Onion bulbs)• Allium sativum (Garlic cloves)• Anacardium occidentale (Cashew leaves)• Arctium lappa (Burdock roots)• Catharanthus roseus (Madagascar Periwinkle leaves)• Cuminum cyminum (Cumin seed)• Eleutherococcus senticosus (Siberian Ginseng)• Olea europaea (Olive leaves)• Opuntia spp. (Prickly Pear stems and fruit)• Panax ginseng (Chinese Ginseng root)• Phaseolus vulgaris (Kidney bean, immature pods)• Taraxacum officinale (Dandelion plant)• Trigonella foenum-graecum (Fenugreek seeds)• Urtica dioica (Stinging Nettle plant)• Vaccinium myrtillus (Bilberry leaves)• Adiantum capillus-veneris (Adiantum plant)• Anacardium occidentale (Cashew leaves)• Arctium lappa (Burdock roots)• Atriplex halimus (Salt Bush leaves)• Bidens pilosa (Aceitilla plant)• Brassica oleracia (Cabbage)
Cucumis sativus (Cucumber fruit)
• Cuminum cyminum (Cumin seed)• Hordeum vulgare (Barley sprouts)• Inula helenium (Elecampane root)
Allium cepa (Onion bulbsLupinus albus (Lupin seeds)• Lycium barbarum (Box Thorn leaves)• Lycopus virginicus (Bugleweed plant)• Morus spp (Mulberry leaves)• Musa sapientum (Banana flowers and roots)• Nymphaea lotus (Lotus roots)• Ocimum sanctum (Sacred Basil plant)• Polygonatum multflorum (Solomon’s Seal root)• Rhus typhina (Staghorn Sumach leaves)• Spinacea oleracea (Spinach leaves)• Triticum sativum (Wheat leaves)• Zea mays (Corn silk)• Apium graveolens (Celery seed)• Bupleurum falcatum (Bupleurum)• Rosmarinus officinalis (Rosemary
تعدادي از اين گياهان، بومي ايران بوده و تعداد ديگر در ايران يافت نمي شود. در اين مقاله فقط گياهاني كه در استان گلستان به وفور رشد ميكند و در طب سنتي مردم بومي استان مصارف دارويي فراواني دارد را مورد بررسي قرار دادهايم، از جمله: تخم شنبليله، پياز، سير، پياز وحشي، پلم، گزنه، انار، برگ زيتون، ريحان، پنچول، يونجه، دارواش و گشنيز:
گزنه (Urtica dioica): گياهي علفي و چندساله كه عصارهي آن حاوي انواع مواد معدني (كلسيم، پتاسيم، آهن و منيزيم)، انواع ويتامينها، سيليكون، كوئرستين، سروتونين، كولين، سيستسترول، استيگمااسترول، ليگنين، آلكالوئيد، استراگالين، هيستامين، اسيد سليسيك، اسيد فرميك و تركيبات سولفوري است كه مردم منطقه علاوه بر مصرف خوراكي، مصارف دارويي فراواني از جمله به عنوان مقوي، محرك و در درمان كمخوني، بواسير، نقرص، درمان كچلي و ريزش موي سر، سياتيك، دردهاي عصبي، روماتيسم، اگزما، التهاب رودهاي، خونريزي از بيني (به علت وجود سيليكن و همراه با گياه دم اسب – Eqeisetum arvensis)، تحريك سيستم ادراري و در درمان هيپرتروفي پروستات و ديابت دارند. نتايج تحقيقات حاكي از آن است كه عصارهي آبي گزنه داراي فعاليت ضدديابتي است و تا حدود زيادي مانع از جذب گلوكز در روده كوچك ميشود و با تحريك ترشح انسولين در پانكراس باعث تنظيم قند خون ميگردد. به همين دليل از آن به عنوان يك گياه با اثر هيپوگليسمي استفاده ميكنند] 26 و 23[.
انار (Punica granatum): گياهي است درختي، درختچهاي و خزانكننده، بومي ايران و افغانستان كه به وفور در مناطق شمالي ايران، از جمله استان گلستان رويش دارد. علاوه بر مصرف خوراكي در طب سنتي، مردم منطقه از گل، ميوه و برگهاي آن در درمان بيماريهاي گوارشي، برونشيت، اسهال، اسهال خوني، دفع كرم و انگل، جزام استفاده مي كنند، همچنين به عنوان قابض و تهوعآور و همچنين در درمان بيماري ديابت استفاده ميگردد. عصارهي اندامهاي مختلف اين گياه حاوي مواد معدني (آهن، پتاسيم، كلسيم)، پروتئين، ايزوپلترين(IsoPelletierin)، اسيد سيتريك، ريبوفلاوين، اسيد اسكوربيك، نياسين، تيامين است و برگها و ميوه ها حاوي 11% و 26% تانن و آلكالوئيد ميباشد. در مطالعات اخير مشخص شده است كه عصارهي گياه در نابودي سلولهاي سرطاني سينه موثر است و باعث كاهش اكسيداسيون LDL و توليد راديكال هاي آزاد و عدم تشكيل پلاكهاي خوني در عروق، مخصوصاً عروق چشم ميگردد. اين گياه همچنين از گذشته در درمان ديابت مورد استفاده بوده و نتايج تحقيقات نشان ميدهد كه عصارهي هيدرو الكلي (به نسبت 50/50-V/V در غلظت 400 ميلي گرم بر كيلو گرم وزن) تا حدي زيادي گلوكز خون را در موشهاي نرمال و مبتلا به ديابت كاهش ميدهد. همچنين مطالعات ديگري كه بر روي ريشه انار صورت گرفته، مشخص ميكند كه عصارهي ريشه ي انار قند خون را در جانوران آزمايشگاهي كاهش داده و استفاده از عصارهي گلهاي آن در موشهاي ديابتي و هم موشهاي نرمال منجر به كاهش قند خون ميگردد. اين اثر ناشي از افزايش مصرف گلوكز پيراموني باشد. همچنين اين عصاره توانايي ممانعت از مكانيسم بازجذب گلوكز را در كليه دارد و جذب رودهاي گلوكز را كاهش داده و از اين طريق سبب كاهش قند خون ميگردد]19,20[.
پلم (Sambucus nigra): گياهي علفي و دارويي است كه در طب سنتي مردم منطقه از عصارهي ميوه و گلهاي آن به عنوان مدر , ملين , معرق , تهوعآور و خلطآور و همچنين در درمان آرتروز، ورم كليه، سرمازدگي ,تب، دردهاي قفسه سينه، سوختگي، عفونت، برفك دهان بچه، اسهال و همچنين ديابت مورد استفاده قرار ميگرفت. عصارهي ميوه و گلها حاوي تركيبات معدني، انواع فلاونوئيدها، استراگالين، هايپروزيد، ايزوكوئرستين، روتين، كوئرستن، موسيلاژ، كامفرول، تري ترپن، نمكهاي معدني، و ويتامينهاي A,C، آنتوسيانين، سامبونيگرين (Sambunigrin)و سامبوسين (Sambucine) است. در مورد فعاليت ضد ديابتي و هيپوگليسمي گياه تحقيقات فراواني صورت گرفته كه نتايج اين تحققات حاكي از آن است كه استفاده از عصارهي آبي گلهاي پلم تا حدود زيادي مقدار گليكونئوژنز، اكسيداسيون گلوكز و انتقال 2-deoxy-glucose را در موشها افزايش ميدهد. همچنين در مطالعات ديگري كه به عمل آمده، مشخص شده كه عصارهي آبي اين گياه، ميزان ترشح انسولين را افزايش داده و عصاره با غلظت 1 گرم در ليتر تا حدود 70% جذب گلوكز، 50% اكسيداسيون و 70% گليكونئوژ را افزايش داده و به طور مستقيم متابوليسم گلوكز و ترشح انسولين را از سلولهاي B پانكراس تحريك ميكند]25,24[.
دارواش (Viscum album): گياهي بوتهاي، هميشه سبز و نيمه انگل و ساليان درازي است كه توسط مردم استان گلستان مورد استفاده قرار مي گرفته و در گذشته به خداي صلح و آرامش معروف بوده است. از برگ، سرشاخههاي گدار و ميوهي آن در درمان صرع، پريشاني، سرگيجه، التهاب بافتها، ناراحتيهاي تنفسي، سرماخوردگي، سكسكه، سرگيجه، سياتيك، روماتيسم، آرتريت، ضد باكتري، ضد قارچ، ضد ويروس و پيشگيري از رشد تومور به ويژه تومورهاي خوني و به عنوان محرك، مدر مسكن، ضد تومور و همچنين رفع ديابت استفاده ميكردند.خواص دارويي اين گياه به علت وجود مواد موثرهي ويسكوتوكسين (Viscotoxin)، ساپونين، آلكالوئيد، هيستامين، مشتقات كولين، كتين، پليساكاريد و پروتئينهايي كه اثر ضد توموري دارند، ميباشد. نتايج مطالعات اخير نشان ميدهد كه عصارهي ميوه، علاوه بر افزايش انسولين در سلولهاي پانكراس، علائم بيماري ديابت را در موشهاي مبتلا، كاهش ميدهد. نتايج مطالعاتي كه بر روي موشهاي مبتلا به ديابت كه توسط Alloxan (Alloxan سلولهاي بتا پانكراس را تخريب ميكند) دچار بيماري شدهاند، انجام گرفته حاكي از آن است كه مصرف عصارهي آبي ميوه داراوش، ميزان گلوكز خون را كاهش ميدهد و شايد اين اثر را از طريق افزايش نفوذپذيري غشا پلاسمايي سلولها نسبت به گلوكز و با ممانعت از اختلالات پيش رونده و تغييرات متابوليكي كه در نهايت منجر به ديابت ميشوند، اعمال كند]22[.