پاورپوینت دانش های زبانی و ادبی (pptx) 82 اسلاید
دسته بندی : پاورپوینت
نوع فایل : PowerPoint (.pptx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد اسلاید: 82 اسلاید
قسمتی از متن PowerPoint (.pptx) :
بنام خداوند جان آفرین حکیم سخن در زبان آفرین
ایـن مجموعه شامل نـکات ادبـی و دانش های زبانـی کتاب هفتم متوسطه است که بطور جامع و ساده گردآوری شده تا نیاز انش آموزان عزیز را برطرف سازد .
درس اول: دانش های زبانی و ادبی
نکته اول: جُمله
به کلمه یا مجموعه ای از کلمه ها می گویند که دارای معنی کامل باشد و پیامی را از گوینده به شنونده یا از نویسنده به خواننده برساند؛ مانند جمله ی زیر که پیامی را به طور کامل بیان می کند:
ایرانیان، خدماتِ بسیار شایانی به اسلام کرده اند.
نکته ها
1- مهمترین جزءِ جمله، فعل است؛ مانند «کرده اند» در جمله ی بالا که در آخر جمله آمده است.
2- گاهی یک کلمه به تنهایی، یک جمله به حساب می آید؛ مانند:
علی به خانه آمد و رفت.
جمله ی اول جمله ی آخر
جمله ی دوم، تنها از یک کلمه (فعل) تشکیل شده است.
3- در شمارش تعداد جمله با جمله هایی روبرو می شویم که بدون فعل هستند؛ یعنی فعل در آن جمله ها، حذف شده است؛ مانند:
مرد پرسید: خرگوش را کجا می بری؟ پاسخ داد: به شهر.
جمله ی اول جمله ی دوم جمله ی سوم جمله ی چهارم
فعل جمله ی چهارم، حذف شده است؛ یعنی در اصل چنین بوده: به شهر [می بَرم]
4- جمله از دو قسمت نهاد و گزاره تشکیل می شود؛ مانند:
آن ها برای دیدن شما آمده اند.
نهاد گزاره
برای این که جمله ها را بشناسیم و تشخیص دهیم که در هر بیت یا عبارتی چند جمله به کار رفته است، باید به موارد زیر توجّه داشته باشیم:
1- فعل های موجود در بیت یا عبارت، یک جمله به حساب می آیند.
2- فعل های حذف شده، جزءِ جمله ها محسوب می شوند.
3- شبه جمله ها (1- ندا و منادا 2- اصوات) یک جمله به حساب می آیند.
بهتر یاد بگیریم
بیت زیر از چند جمله، تشکیل شده است؟
ای کاش که جای آرمیدن بودی یا این ره دور را رسیدن بودی
پاسخ: از سه جمله تشکیل شده است:
ای کاش جمله ی اوّل (شبه جمله) / جای آرمیدن بودی جمله ی دوم (این جمله دارای فعل است) / این ره دور را رسیدن بودی جمله ی سوم (فعل دارد)
فعل های محذوف
گاهی فعل در جمله به خاطر وزن شعر یا زیبایی آهنگ نثر حذف می شود و ما از طریق معنی کردن جمله، متوجّه حذف آن می شویم؛ مانند:
هنر، چشمه ی زاینده است و دولتِ پاینده. دو جمله
یعنی: دولت پاینده [است] که فعل در آن حذف شده است.
شبه جمله
1- ندا و منادا: به کلمه ای که مورد خطاب (ندا) قرار گیرد منادا می گویند مانند:
ای خدا! این وصل را هجران مکن.
نشانه ی ندا منادا
نکته ها
1- نشانه های ندا عبارت اند از: ای، یا، و «ا» در آخر منادا؛ مانند:
خدایا جهان پادشاهی تو راست ز ما خدمت آید خدایی تو راست
خدا منادا و «ا» که بعد از مُنادا آمده است نشانه ی ندا
2- گاهی نشانه ی ندا از جمله حذف می شود؛ مانند:
کاش روزی به کام خود برسید بچّه ها! آرزوی من این است!
بچّه ها منادا است و نشانه ی ندا حذف شده است [ای] بچّه ها!
توجّه: منادا یک جمله به حساب می آید.
3- اصوات (جمع صوت): گاهی برای حالت هایی مانند آرزو، اندوه و شادی از کلنه هایی مانند: ای کاش، افسوس، آفرین، درد، دریغ، دریغا، حیف، اَلا (= آگاه باش)، آوخ، آه و ... استفاده می شود که معنای یک جمله ی کامل را بیان می کنند.
این کلمات، در ظاهر، یک جمله نیستند امّا معنای یک جمله ی کامل را بیان می کنند؛ به همین سبب، شبیه (شِبه) جمله هستند؛ مانند:
خوشا شیراز و وضعِ بی مثالش خداوندا، نگه دار از زوالش
خوشا شبه جمله (اصوات) است.
نشسته ام در انتظار این سوارِ بی غُبار دریغ کز شبی چنین، سپیده سر نمی زند
دریغ (= افسوس) شبه جمله (اصوات) است.
نکته ی دوم: تشخیص (شخصیّت بخشی)
نسبت دادن ویژگی ها و رفتار انسان به غیر انسان را، تشخیص می گوییم؛ یعنی باید در خیال، خود را به جای آن چیزی بگذاریم که می خواهیم درباره اش بنویسیم و به این ترتیب، شادی ها و غم ها، ترس ها و آرزوهایش را بیان کنیم؛ مانند:
زنگ تفریح را که زنجره زد بازهم در کلاس غوغا شد
در این بیت، زنجره مانند انسانی است که می تواند از زنگ تفریح را که عمل انسانی است، بزند.
مثال دیگر:
با زبان عقربک، می گفت عمر می روم بشنو صدای پای من
در این مثال، گفتن و صدای پا به عمر نسبت داده شد، یعنی به عمر ویژگی انسانی داده شد. پس در این بیت جان بخشی به اشیا وجود دارد.