دانلود طرح جامع - تفصيلي شهر دندی (docx) 1 صفحه

دسته بندی : تحقیق

نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحات: 1 صفحه

قسمتی از متن Word (.docx) :

دانشگاه جامع علمی کاربردی همیاری شهرداریها کارورزی 2: طرح جامع - تفصيلي شهر دندی فهرست مطالب TOC \o "1-3" \h \z \u تعیین و بررسی حوزه خدمات‌گیر روستایی PAGEREF _Toc441329575 \h 5روستاهای واقع در حوزه خدمات گیر شهر PAGEREF _Toc441329576 \h 6عملکردهاي اصلي اقتصادي روستاهاي خدمات گير PAGEREF _Toc441329577 \h 6روند تغييرات جمعيتي روستاهاي حوزه خدمات گیر PAGEREF _Toc441329578 \h 7بررسی و شناخت شهر خصوصيات طبیعی و اقلیمی PAGEREF _Toc441329579 \h 7موقعيت گردشگري PAGEREF _Toc441329580 \h 7توپوگرافي و شيب PAGEREF _Toc441329581 \h 8زلزله PAGEREF _Toc441329582 \h 8سیل PAGEREF _Toc441329583 \h 8منابع آب شهر PAGEREF _Toc441329584 \h 9ویژگی های جمعيتي و اجتماعي PAGEREF _Toc441329585 \h 9ويژگي هاي اقتصادي PAGEREF _Toc441329586 \h 10جمع‌بندي وضعیت اقتصادی شهر PAGEREF _Toc441329587 \h 10ویژگی های كالبدي PAGEREF _Toc441329588 \h 11ارزيابي طرح هادي قبلي شهر PAGEREF _Toc441329589 \h 11مشخصات عمده ابنيه و مسکن PAGEREF _Toc441329590 \h 14مشخصات عمده تأسیسات و تجهيزات شهری PAGEREF _Toc441329591 \h 14وضعيت شبكه معابر PAGEREF _Toc441329592 \h 15ارزیابی امکانات و موانع رشد کالبدی توسعه شهر PAGEREF _Toc441329593 \h 17تجزيه و تحليل و ارائه پيشنهادات PAGEREF _Toc441329594 \h 17الگوی اول توسعه فضایی ـ کالبدی شهر PAGEREF _Toc441329595 \h 19الگوی اول توسعه آتی شهر PAGEREF _Toc441329596 \h 20الگوی دوم توسعه فضایی ـ کالبدی شهر PAGEREF _Toc441329597 \h 20الگوی دوم توسعه آتی شهر PAGEREF _Toc441329598 \h 21الگوی سوم توسعه فضایی ـ کالبدی شهر PAGEREF _Toc441329599 \h 21الگوی سوم توسعه آتی شهر PAGEREF _Toc441329600 \h 22الگوی چهارم توسعه فضایی ـ کالبدی شهر PAGEREF _Toc441329601 \h 22الگوی چهارم توسعه آتی شهر PAGEREF _Toc441329602 \h 23حريم پيشنهادي شهر PAGEREF _Toc441329603 \h 26قسمت دوم: بررسی و شناخت شهر و شناخت شهر و استنتاجات حاصل از آن PAGEREF _Toc441329604 \h 28خصوصیات اقلیمی و زیست محیطی شهر PAGEREF _Toc441329605 \h 28مکانها و فرصت‌های گردشگری، شناخت ارزشهای زیست محیطی و مواهب طبیعی شهر و حریم PAGEREF _Toc441329606 \h 28موقعیت جغرافیایی شهر و حریم( عوامل طبیعی، عوارض زمینی، وضع توپوگرافی، شیبهای اصلی موثر در طرح و منطقه بندی آنها در سطح و اطراف آن، و همچنین سایر عوامل جغرافیایی محدود کننده و یا تسهیل کننده توسعه کالبدی) PAGEREF _Toc441329607 \h 32موقعیت شهر PAGEREF _Toc441329608 \h 32توپوگرافی PAGEREF _Toc441329609 \h 32شیب PAGEREF _Toc441329610 \h 33مسائل زمین شناسی (جنس خاک، نوع اراضی و پوشش گیاهی، زمین لغزش و زلزله، سیل و سایر حوادث غیر مترقبه) PAGEREF _Toc441329611 \h 34زمین شناسی و جنس خاک PAGEREF _Toc441329612 \h 34زلزله PAGEREF _Toc441329613 \h 35سیل PAGEREF _Toc441329614 \h 37پوشش گیاهی PAGEREF _Toc441329615 \h 38منابع سطحی و زیرزمینی آب و نحوه تامین آن در شهر و سیستم حرکت و دفع آبهای سطحی و وضعیت مسیل و رودخانه‌ها در شهر) PAGEREF _Toc441329616 \h 39منابع آبهای سطحی شهر PAGEREF _Toc441329617 \h 39ـ رودخانه حلب يا دندي چاي PAGEREF _Toc441329618 \h 39ـ كميت و كيفيت آبهاي سطحي PAGEREF _Toc441329619 \h 39ـ کیفیت آبهای سطحی PAGEREF _Toc441329620 \h 41آبهاي زيرزميني PAGEREF _Toc441329621 \h 43ـ چاه PAGEREF _Toc441329622 \h 44ـ چشمه PAGEREF _Toc441329623 \h 44ـ قنات PAGEREF _Toc441329624 \h 44ـ کیفیت آبهای زیرزمینی PAGEREF _Toc441329625 \h 44هواشناسي (دما، رطوبت، باد، تابش آفتاب) PAGEREF _Toc441329626 \h 44دما PAGEREF _Toc441329627 \h 44بارندگي PAGEREF _Toc441329628 \h 46رطوبت PAGEREF _Toc441329629 \h 47باد PAGEREF _Toc441329630 \h 49ساعات آفتابي PAGEREF _Toc441329631 \h 51طبقه‌بندي اقليمي PAGEREF _Toc441329632 \h 52روش دكتر كريمی‌ PAGEREF _Toc441329633 \h 52روش دومارتن PAGEREF _Toc441329634 \h 52نمودار آمبروترميك PAGEREF _Toc441329635 \h 52تاثير اقليم بر معماري شهر PAGEREF _Toc441329636 \h 53متوسط نوسان سالانه پائين‌ترين PAGEREF _Toc441329637 \h 54پيشنهادات ماهاني PAGEREF _Toc441329638 \h 57استقرار ساختمانها و جهت‌هاي بهينه آن PAGEREF _Toc441329639 \h 57 تعیین و بررسی حوزه خدمات‌گیر روستایی در مجموع 74 روستا در حوزه خدمات گیر مستقیم شهر دندی قرار دارند. روستاهای حوزه خدمات‌گير مستقیم شهر نام منظومهنام مجموعهنام حوزهتعداد روستاهادندیدندیانگوران20قواق سفلی6میانج9قره نازقره ناز 7 شیخ لر7سونتوسونتو6قره دره6 امام کندی3دوز کند4قلعه جوق سیاه منصور6 روستاهای واقع در حوزه خدمات گیر شهر عملکردهاي اصلي اقتصادي روستاهاي خدمات گير فعالیت عمده و غالب روستاهای خدمات‌گیر کشاورزی (شامل تمامی فعالیت‌های زیرمجموعه آن) است. ‌در این روستاها 2289 بهره‌برداری کشاورزی گزارش شده که در مجموع 28406 هکتار زمین در اختیار داشته‌اند. نسبت اراضی زراعی به باغی 97.8 به 2.2 و نسبت اراضی آبی به دیم 16 به 84 درصد می باشد. از عمده محصولات زراعي روستاهاي مذكور مي‌توان به گندم ، یونجه ، جو ، نخود و عدس اشاره كرد. البته محصول اصلي اين روستاها گندم می‌باشد. محصولات عمده باغی سیب، زردآلو و قیسی، انگور و گیلاس و آلبالو است. این روستاها در مجموع 2244 بهره‌برداری مرتبط با دامپروری داشته اند که 100619 دام کوچک و 3383 دام بزرگ در اختیار داشته و 7473 تن شیر تولید کرده اند. کندوداری دیگر فعالیتی است که 310 بهره برداری به آن مشغول بوده و با 3244 کندو 57 تن عسل تولید کرده اند. روند تغييرات جمعيتي روستاهاي حوزه خدمات گیر مجموع جمعیت آبادی‌های خدمات گیر از 21659 نفر در سال 1365 به 15763 در سال 1385 کاهش یافته است. کاهش چشمگیر جمعیت آبادی های خدمات گیر دندی با نرخ رشد 1/6- درصد در طی سالهای 85-1365، بیانگر مهاجرفرست بودن این روستاها می باشد. تعداد خانوارهای روستائی از 3989 خانوار در سرشماری 1365، به 3442 خانوار در سرشماری 1385 رسیده است. میزان بعد خانوار از 5/4 در سرشماری 1365 به رقم 4/5 در سرشماری 1385 کاهش یافته است. بررسی و شناخت شهر خصوصيات طبیعی و اقلیمی موقعيت جغرافيايي شهر شهر از نظر تقسیمات سیاسی در دهستان انگوران، از بخش انگوران در شهرستان ماه‌نشان واقع شده است. از نظر موقعیت جغرافیایی در 47 درجه و 38 دقیقه طول شرقی و 36 درجه و 23 دقیقه عرض شمالی واقع شده است. موقعيت گردشگري قرارگیری منطقه حفاظت شده و پناهگاه حیات وحش انگوران در کنار شهر قرارگیری شهر دندی در مسیر تخت سلیمان رودخانه دندی یا حلب چای سد مراش، که با توجه به قابلیتهای بالا زمینه مناسبی را جهت احداث اکوپارک دارد. توپوگرافي و شيب ارتفاع شهر بین1540 تا 1560 متر می‌باشد. شیب عمومی شهر بین 0 تا 20 درصد است. اطراف شهر به جز قسمتهای شمالی و شمال غربی و همچنین جنوبی (بعد از رودخانه دندی) شیب نسبتاً ملایم است. زلزله گسله‌های اصلی که می‌توانند از نظر لرزه‌خیزی شهر دندی را تهدید نمایند، عبارتند از: گسله فشاری خاور سلطانیه، گسله پوشیده چپقلو، گسله ماه‌نشان و... بر اساس پهنه‌بندی خطر زمین‌لرزه در طرح کالبدی ملی نیز، این منطقه جز پهنه با خطر نسبی نسبتاً پایین قرار گرفته است. سیل علاوه برقرارگیری رودخانه دندی‌چای در قسمت جنوبی شهر، مسیلهای متعددی در درون و اطراف شهر وجود دارند که آبهای حاصل از بارش‌ها را به رودخانه دندی‌چای انتقال می‌دهند. احتمال سیل گیری شهر در قسمت‌های جنوبی شهر به دلیل فاصله از رودخانه خیلی کم می‌باشد، ولی باید توجه داشت که احتمال وقوع طغیان رودخانه صفر نمی‌باشد. پهنه‌های در معرض خطر سیل در شهر دندی عمدتاً در قسمتهاي شمالي و شرقي قرار گرفته است. منابع آب شهر آب های سطحی رودخانه حلب يا دندي چاي: رودخانه‌ اي دائمی‌ است که از كوههاي گورگور در جنوب غربي ماه‌نشان سرچشمه گرفته و پس از طي مسيري 4 كيلومتري به رودخانه انگوران می‌پيوندد. آب رودخانه دندي در همه ماههاي جهت مصارف خانگي و كشاورزي مناسب می‌باشد. سد خاكي مراش: در 2.5 كيلومتري شرق شهر دندي و در نزديكي روستايي به همين نام قرار گرفته است. آب اين سد توسط رودخانه‌هاي كاكا و الله لوچاي تأمين می‌گردد. آب های زیرزمینی شهر دندي در حوزه مطالعاتي ماه‌نشان ‌ـ ‌انگوران واقع شده است. در اين حوزه مطالعاتي تعداد چاههاي كم عمق در حدود 837 حلقه و تعداد چاههاي عميق نيز 13 حلقه، تعداد چشمه‌ها 826 و تعداد قنات‌ها نیز 63 رشته می‌باشد. هواشناسی براي بررسي خصوصيات اقليمی‌شهر دندی از داده‌هاي ايستگاه سينوپتيک شهر ماه‌نشان استفاده شده است. ميانگين سالانه دما در اين ايستگاه 13/8 درجه سانتي‌گراد است. متوسط بارندگي سالانه در اين ايستگاه حدود250/1 ميلي‌متر است. متوسط رطوبت نسبي سالانه در اين منطقه، حدود 52 درصد در سال است. جهت باد غالب شرقي بوده و سرعت آن در فصول مختلف سال زياد بوده و داراي استمرار مي‌باشد. بر اساس روش دکتر کریمی، اقلیم این شهر از نوع نیمه خشک می باشد. ویژگی های جمعيتي و اجتماعي جمعيت اين شهر در طي دوره 40 ساله (85- 1345) از 507 نفر در سرشماری 1345به 3017 نفر در سرشماري 1385 افزایش یافته است. نرخ رشد این شهر تا سرشماری 1365 روند کاهشی داشته، اما ازسرشماری 1365 به بعد این نرخ رشد روند افزایشی یافته است. تبدیل دندی به یک نقطه شهری و بهره‌برداری و راه‌‌اندازی معادن و واحدهای صنعتی وابسته به آنها نقش اصلی در افزایش جمعیت شهر داشته است. روند رشد جمعيت و بعد خانوار طي سالهاي85- 1345 سالجمعيتنرخ رشدبعد خانوار1345507-4/613557143/54/7136596234/8137514664/35/7138530177/54/5 ويژگي هاي اقتصادي واحدهاي صنعتي عمده و بزرگ مقياس شهر دندي شامل شركت كالسيمين و فرآوري مواد معدني ايران است كه در حال حاضر فعال بوده و سهم بسزايي در اقتصاد و اشتغال ساكنان شهر دندي و حتي شهرستان و استان ايفا مي‌كنند. بخش کشاورزی ضعیفترین بخش اقتصادی شهر است. جمع‌بندي وضعیت اقتصادی شهر فرصتها و قابلیتها وجود اراضی مرغوب کشاورزی در اطراف شهر وجود ذخاير قابل توجهي از سرب و روي، فلدسپات، خاكهاي صنعتي، براسيت، پرليت و نمك و گچ و آهك شهرك صنعتي انگوران وجود زمينه و گرايش در توسعه صنايع معدني محدوديتها و تنگناها عدم رونق کشاورزی و دامپروری در شهر در رقابت با بخش صنعت و معدن عدم وجود صنایع تکمیلی و مرتبط با کشاورزی عدم وجود نيروي انساني كارآمد ضعف شديد تكنولوژيكي معدني و فرسوده بودن ماشين‌آلات معدني عدم وجود صنايع معدني و صنايع مصرف كننده مواد معدني، كه باعث محدوديت فعاليتهاي معدني مي‌گردد بن‌بست بودن شهرستان و عدم وجود راه مناسب براي ارتباط با مركز استان و استانهاي مجاور نبود امكانات رفاهي تفريحي فرهنگي براي جذب سرمايه‌گذار ویژگی های كالبدي ارزيابي طرح هادي قبلي شهر در الگوي پيشنهادي طرح‌هادي، شهر به سه واحد شهري تقسيم گردیده است. واحد غربی (شهرک)، واحد میانی و واحد شرقی. مرکز شهر به صورت نسبتاً خطی در امتداد ورودی اصلی شهر از جاده زنجان ـ تکاب قرار می‌گیرد. ضمن آنکه هریک از واحدهای شهری مراکز خود را دارا می‌باشند. ویژگی‌های این الگو تعداد محدود محلات شهر، مناسب بودن مرکز شهر و حفظ باغات و زمینهای کشاورزی است. به لحاظ سطوح و سرانه‌هاي پيشنهادي طرح هادي، کاربری‌های بهداشتی، درمانی، اداری و فضای سبز نسبت به سرانه پیشنهادی طرح هادی رشد داشته‌اند و از مقدار پيش‌بيني شده در طرح هادي بيشتر مي‌باشند. محدوده پيشنهادي طرح هادي حدود 108 هکتار و محدوده محاسباتي وضع موجود 93 هکتار مي‌باشد. مقایسه سرانه پیشنهادی طرح هادی با وضع موجود (مترمربع) نوع کاربریسرانه‌پیشنهادی ‌طرح هادیسرانه‌موجودمغایرت ‌با ‌سرانه ‌طرح هادیسرانه‌معمول در‌کشورمسکونی6556/78/3-60-40تجاری4/52/22/3-4-2آموزشی *98/60/4-1/5-1مذهبی فرهنگی21/90/1-1/5-0/75بهداشتی‌درمانی22/50/51/5-0/75ورزشی73/73/3-2/5-2اداری412/18/12/5فضای‌سبز‌عمومی511/76/712-9تاًسیسات‌و‌تجهیزات41/32/7-1/5-1 * به ازای هر یک از دانش‌آموزان مقایسه تراکم در وضع موجود و طرح هادی شاخصجمعیت (نفر)تراکم جمعیتی ناخالص( نفر در هکتار)تراکم جمعیتی خالص( نفر در هکتار)تراکم مسکونی( نفر در هکتار)طرح هادی488345/2122187/8وضع موجود323434/7208/6176/7 مقایسه معابر موجود و پیشنهادی طرح هادی مقایسه محدوده موجود و پیشنهادی طرح هادی کاربری اراضی در موجود وضعیت سطوح، درصد و سرانه کاربری‌ اراضي در وضع موجود سهم(درصد )سرانه (متر مربع) مساحت(متر مربع) کاربری اراضی 19.756.7182949مسکونی 0.51.54995دبستان آموزشی خدماتی 1.23.410934راهنمایی 1.33.711947دبیرستان 38.627876جمع 0.82.26987تجاری 0.71.96069فرهنگی 0.61.65314مذهبی 0.92.58217درمانی 1.33.711796ورزشی 4.212.139076اداری 0.61.65192انتظامی 4.111.737719پارک و فضای سبز 00.1333جهانگردی و پذیرایی 0.30.82434حمل و نقل و انبار 0.51.34272تاسیسات و تجهیزات شهری 16.748.2155285خدماتی جمع 2674.9241601شهری معابر و میادین 000شریانی 2674.9241601جمع 62.3179.8579835جمع کل کاربریهای فوق 32.493.7302014زمینهای ساخته نشده داخل بافت 00.1366مخروبه 2.36.821778اراضی جنگلی 1.4412872باغات 0.72.16773مزارع 0069دامداری 0.10.31079گورستان 0.71.96231صنعتی ـ کارگاهی 37.7108.9351182جمع 100289931017جمع کل کاربری‌ها مشخصات عمده ابنيه و مسکن تراکم قریب به 88 درصد از ابنیه شهر یک طبقه، 9 درصد دو طبقه و مابقی سه یا چهار طبقه می‌باشند. جنس مصالح آجر و آهن پرکاربردترین نوع مصالح بکار رفته در ساخت ابنیه مسکونی است که بیش از 51 درصد از کل واحدهای مسکونی را شامل می‌شود. بعد از آن خشت و گل با 13 درصد، اسکلت فلزی با 27 درصد و اسکلت بتونی با حدود 9 درصد قرار دارد. کیفیت ابنیه در مجموع از کل واحدهاي مسکونی، 40 درصد نوساز، 31 درصد قابل قبول، 20 درصد مرمتی و 9 درصد تخریبی محسوب می‌شوند. مشخصات عمده تأسیسات و تجهيزات شهری آب عمده آب شهر دندی از طریق آبهای زیرزمینی تأمین می‌گردد. دو حلقه چاه در مدار بهره‌برداری وجود دارد. در حال حاضر با حفر چاه سوم و احداث مخزن جدید 1000 لیتری در سال 1388، از نظر تأمین و ذخیره آب شرب تا 10سال آتی مشکلی وجود نخواهد داشت. فاضلاب شهر دندی فاقد شبکه فاضلاب بوده و دفع فاضلاب‌های موجود منازل و واحدهای خدماتی از طریق تخلیه آبهای سطحی و یا چاه جذبی صورت می‌گیرد. برق منبع تأمین برق شهر، پست 20 /63 کیلو وات دندی می‌باشد. تعداد کل کنتور برق این شهر 1007 مورد می‌باشد. گورستان در شهر دندی در حال حاضر 2 گورستان وجود دارد؛ که یکی در جنوب پاسگاه نیروی انتظامی با قدمت 45 سال و دیگری در شرق رودخانه چای‌کند با قدمت 30 سال می‌باشد. در سال 1360 یک غسالخانه در مسجد حضرت ابوالفضل ساخته شده که در سال 1375 تجدید بنا شد. کشتارگاه شهر فاقد کشتارگاه بوده و کشتار دام در انگوران انجام می‌گیرد. محل دفن زباله محل جمع‌آوری زباله‌ها ابتدای جاده روستای قواق معروف به هشت دره می‌باشد. مقدار تولید روزانه زباله در این شهر به طور متوسط 5 تن در روز بوده و سیستم جمع‌آوری به صورت دستی و سنتی انجام می‌گیرد. نبود خودرو مخصوص جمع‌آوری زباله از مشکلات این بخش می‌باشد. وضعيت شبكه معابر جاده زنجان ـ تکاب و خیابان 20 متری امام‌خمینی اصلی‌ترین استخوان‌بندی شبکه معابر شهر را تشکیل می‌دهند که محور زنجان ـ تکاب نقش کمربندی و یک معبر منطقه‌ای است و خیابان امام خمینی بیشتر کارکرد عبوری و جابجایی را دارد. معابر اصلی شهر دارای عرض مناسبی بوده و حریم پیاده‌رو نیز با جدول‌بندی مشخص شده است، لیکن پوشش نامناسب، سد معبر و افتادگی ارتفاعی از مهمترین مسائل و مشکلات فضاهای مربوط به پیاده‌روها می‌باشد. عدم روکش آسفالت در بسیاری از معابر و کوچه‌های شهر از دیگر مسائل شبکه معابر است. سلسله مراتب معابر موجود وضعیت پوشش معابر ارزیابی امکانات و موانع رشد کالبدی توسعه شهر موانع و محدوديت‌ها محدودیت ناشی از محور زنجان ـ تکاب: قرار گرفتن این محور در شمال شهر دندی نوعی محدودیت برای این شهر محسوب می‌شود. محدودیت ارتفاعات: ارتفاعات در شمال شهر، بالای محور تکاب ـ زنجان واقع شده است. محدودیت ناشی از عبور مسیل از داخل بافت: عبور رودخانه دندی‌چای در قسمت شرقی شهر، پایین ورودی دندی، مانعی بر سر راه توسعه کالبدی به سمت شرق شهر می‌باشد. این رودخانه به همراه حریم آن باعث محدودیت برای قرارگیری کاربری‌‌هایی از قبیل مسکونی در این قسمت از شهر دندی شده‌اند. امکانات توسعه اراضی ساخته نشده لابه‌لای بافت با وسعتی بالغ بر 30 هکتار امكانات و موانع توسعه تجزيه و تحليل و ارائه پيشنهادات نقش غالب اقتصادي شهر بر اساس مطالعات نسبت پایه دندي را مي‌توان شهري به شدت وابسته به فعاليت‌هاي معدني و صنعتي مجاور شهر دانست. كشاورزي در اين شهر رونقي نداشته و اقتصاد شهر وابستگي چنداني به درآمدهاي حاصل از آن ندارد. خدمات به دليل پايين بودن نسبت جمعيت و جايگاه شهر در تقسيمات سياسي ـ اداري زمينه بروز و استقرار چنداني پيدا نكرده است. پیش‌بینی نقش و روند توسعه اقتصادی شهر در آینده بخش کشاورزی در این شهر در صورت ادامه روند فعلی تغییر و تحول چندانی نخواهد داشت. بخش صنعت و معدن مهمترین و اصلی‌ترین فعالیت اقتصادی شهر محسوب می‌شود، با این وجود بیشترین شاغلان این بخش در گروه فعالیتی معدن مشغول به کار بوده و به عنوان کارگران ساده فعالیت می‌کنند. در مجموع شهر دندی در آینده نیز شهری صنعتی ـ معدنی خواهد بود که بخش خدمات با افزایش جمعیت استفاده‌کننده (ساکنین شهر، روستا و نیروی کار صنایع و معادن) در آن رشد بیشتری خواهد داشت. با این وجود ترکیب سهم بخش‌های مختلف اقتصادی تغییر چندانی نخواهد کرد. احتمالات رشد و پیش‌بینی‌های جمعیت شهر در آینده پیش بینی تغییرات بعد خانوار روند منطقی کاهش بعد خانوار در سالهای آینده استمرار خواهد داشت. سرعت کاهش در سالهای اول این دوره سریعتر و بتدریج از شدت آن کاسته شده و در اواخر دوره به رقم ناچیز 0.16 درصد خواهد رسيد. طبق نتایج یافته‌های مطالعاتی، در افق 1400 بعد خانوار شهری و روستایی به هم نزدیک خواهد شد. می‌توان انتظار داشت که بعد خانوار دندي در افق طرح به حدود 3.5 نفر خواهد رسید. مفروضات باروري و مرگ و مير و مهاجرت فرضهاي مختلف در افق طرح فرض هابارورياميد زندگيمهاجرتمردانزنانمردانزنانحد بالا2/869/671/30/90/8حدوسط2/169/671/30/60/5حد پايين9/169/671/30/50/4 پيش بيني جمعيت شهر برپايه فرض‌هاي مختلف، طي سالهاي 1408- 1388 سالفرض حد بالافرض حد وسطفرض حد پائین13883234323432341393367436363625139841244024399514034522433242771408488345794494نرخ رشد98-13881408-13981408-138898-13881408-13981408-138898-13881408-13981408-13882/41/72/12/21/31/72/11/21/7 در جلسه کارشناسی و کارگروه افق طرح 15 ساله و نرخ رشد 2/26 تصویب گردید. تعیین الگوی توسعه و محدوده شهر الگوهای توسعه آتی از این نظر که ساماندهی فضایی و کالبدی آتی شهر را بر عهده داشته و بدان جهت می‌بخشند، از اهمیت خاصی در طرح‌های جامع شهری برخوردار هستند. از این رو با توجه به مواردی چون: جهات غالب رشد کالبدی شهر، گسترش ساخت و ساز‌ها در اراضی باغی و زراعی (به ویژه قسمت‌های جنوب غربی شهر)، ایجاد ارتباط منطقی و سلسله مراتبی بین عملکردهای اصلی شهر و با توجه به هدف کلی طرح، ضرورت دارد که الگوی پیشنهادی شهر طوری در نظر گرفته شود که بر پایه آن ساختار مناسب شهری شکل گرفته و جنبه‌های زیر را فراهم سازد. انسجام فضایی و اجتماعی شهر را ممکن سازد. از گسترش بی رویه شهر که تبعات و پیامدهای مختلفی دارد، جلوگیری کرده و به شکل‌گیری بافت منسجم و یکپارچه شهری کمک نماید. از تخریب زمین‌های زراعی و باغی با ارزش جلوگیری کند. تراکم‌ پایین موجود را بالا برده و به تراکم بهینه مناسب با شرایط شهر بینجامد. حقوق مکتسبه طرح‌هادی را حتی‌الامکان لحاظ کند. الگوی اول توسعه فضایی ـ کالبدی شهر در این گزینه با رویکرد حفظ وضعیت فعلی ساختار کالبدی شهر و جلوگیری از گسترش‌های بی‌رویه و غیر ضروری شهر محدوده محاسباتی مشاور ملاک عمل قرار گرفته که حدود 93 هکتار وسعت دارد. تقسیمات کالبدی و عملکردی شهر و انسجام فضایی آن، تقسیمات کالبدی آتی شهر در قالب یک ناحیه و شش محله تعریف شده که به صورت سلسله مراتبی با محور خدماتی و تجاری اصلی در ارتباط خواهند بود. مزایامعایبـ جلوگیری از گسترش بی‌رویه شهر- جلوگیری از تخریب اراضی زراعی و باغی- انسجام فضایی و کالبدی شهر (از طریق پر شدن اراضی بایر لابه لای بافت)- ایجاد نظام سلسله مراتب شهریـ مورفولوژی ناموزون شهر- عدم دسترسی مطلوب به خدمات محله‌ای الگوی اول توسعه آتی شهر الگوی دوم توسعه فضایی ـ کالبدی شهر محدوده پیشنهادی آن حدود 117هکتار وسعت دارد. در این گزینه، تقسیمات کالبدی شهر در قالب پنج محله و یک ناحیه شهری تعریف شده است. مزایا معایبایجاد نظام سلسله مراتب و تقسیمات شهریمنطقی شدن فرم کلی شهر امکان تخریب اراضی زراعی و باغیعدم دسترسی مطلوب به خدمات محله‌ای الگوی دوم توسعه آتی شهر الگوی سوم توسعه فضایی ـ کالبدی شهر محدوده پیشنهادی برابر محدوده طرح‌هادی در نظر گرفته شده است. حدود 108 هکتار وسعت دارد. نظام تقسیمات کالبدی به صورت پنج محله، پنج مرکز محله و یک ناحیه شهری می‌باشد. مزایامعایبجلوگیری از تخریب اراضی باغی با ارزشایجاد انسجام فضایی و سلسله مراتب شهریمنطقی شدن فرم کلی شهر برآورده شدن نیازهای آتی شهر افزایش هزینه های احداث خدمات رفاهی و تاسیسات و تجهیزات دیدگاه عمده مورد نظر در این الگو، تأمین سطوح مورد نیاز برای توسعه آتی شهر است که در عین حال انسجام فضایی و برقراری نوعی سلسله مراتب عملکردی بین خردترین اجزاء تا عناصر کلان تقسیمات شهری نیز مدنظر قرار گرفته است. الگوی سوم توسعه آتی شهر الگوی چهارم توسعه فضایی ـ کالبدی شهر در این گزینه محدوده شهر در حدود 129 هکتار است. نظام تقسیمات کالبدی آن به صورت شامل پنج مرکز محله و یک مرکز ناحیه شهری می‌باشد. دیدگاه عمده این الگو تأمین سطوح مورد نیاز برای توسعه آتی شهر و همچنین شکل‌گیری مورفولوژی مناسب شهری است. در این الگو سطوح مورد نیاز نیز برای کاربری‌های فراشهری در نظر گرفته شده است. مزایامعایبامکان گسترش آتی شهر و تأمین زیر ساخت های خدماتی مورد نیاز ساکنینمنطقی شدن فرم کلی شهرمیزان تطبیق ساختار فضایی پیشنهادی به چشم انداز آتی شهرافزایش هزینه‌های ناشی از ایجاد خدمات و تأسیسات شهر الگوی چهارم توسعه آتی شهر ماتریس مقایسه الگوهای پیشنهادی براساس شاخص‌های مختلف جهت انتخاب الگوی مطلوب بر اساس ارزیابی انجام شده، الگوی چهارم پیشنهادی حائز بیشترین امتیازات گردیده و برای توسعه آتی شهر مناسب‌تر به نظر می‌رسد. شرحوضع موجودسطوح پیش بینی شدهوضع پیشنهادیمساحت (متر مربع)سرانه (متر مربع)کمبود وضع موجودسطح مورد نیاز تا افق طرحاراضی توسعه به اضافه کمبود فعلیمساحت کاربری درافق طرحسرانه در افق طرحدرصد از کلمسکونیباغ مسکونی-----9860.20.1مسکونی*18294956.6-1109114841015950141008890.738.8جمع18294956.6-1109114841015950140664989.938.9خدماتیآموزشیکودکستان-0-32343298653263010.60.6دبستان4,9951.51442308216474310.70.7راهنمایی10,9343.4-6139574019143423.21.4دبیرستان11,9473.7-1831333151150743.31.4هنرستان---38804452833387321.90.8جمع278768.6-7051171502420151881115تجاری6.9872.2-1271401614144149463.31.4فرهنگی6,0691.8839666596262977231.70.7مذهبي5,3141.63373105537180118992.61.1بهداشتی---24251319374427440.60.3درمانی8,2172.55306626695991862.00.9ورزشی11,7963.61533149631342433469.64.1اداری-انتظامی4426813.7352030836273167531216.77.1پارک و فضای سبزبوستان کودک48561.53885494 3390 -21950.50.2پارک و فضای سبز عمومی3286310.2699165960444164832410.74.6جمع3771811.7699171731496925494512.24.8جهانگردی و پذیرایی3330.1-9243298422244611.00.4کارگاهی62311.929971309112520500.50.2حمل و نقل و انبار24340.8153 - 64196419139583.11.3تأسیسات و تجهیزات شهری42721.36714841416474410.4جمع كاربري هاي خدماتي16151549.91569420622901745772521380.728.1معابر و میادینشهری24160174.721530985307629593365.428شریانی-----00.00.0جمع24160174.721530985307629593365.428جمع کاربری‌های فوق586065181.24624416702387155834621226.194.6زمینهای بایر داخل بافت30201493.4 --00.00.0متروکه3660.1---00.00.0باغات128724---345987.73.3دامداری69----00.00.0مزارع67732.1---00.00.0گورستان10790.3---00.00.0پارک جنگلی217786.7---122812.71.2پدافند غیر عامل-----96902.10.9جمع344951106.7---5656912.55.4جمع کل کاربری‌ها931016287.938154167023871551056355233.6100.0 حريم پيشنهادي شهر مساحت حریم پیشنهادی شهر دندی درحدود 689 هکتار می باشد. در تعیین محدوده حریم شهر دندی سعی شد که این محدوده دارای نقاط تعریف شده‌ای بوده و در عین‌حال از مساحت مجاز فراتر نرود. عارضه‌هایی که در تعیین محدوده حریم مورد استفاده قرار گرفته‌اند؛ عبارتند از جاده زنجان، کوه ‌قراوالخانه، جاده دندی به روستای ایالو، جاده دندی به روستای مراش، جاده دندی به روستای خضرشاه. قسمت دوم: بررسی و شناخت شهر و شناخت شهر و استنتاجات حاصل از آن خصوصیات اقلیمی و زیست محیطی شهر از آنجا که در شرح خدمات طرح‌های شهری تا برنامه‌سوم توسعه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران به مطالعات زیست محیطی توجهی نشده بود، فعالیتهای شهری بدون در نظر گرفتن امکانات و محدودیت‌های محیطی و جغرافیایی تعیین می‌شد، از این رو مشکلات زیادی از قبیل ساخت‌و‌ساز بر خط‌گسل، ایجاد واحد‌های صنعتی در مسیر بادهای ورودی شهر، احداث بناها در کنار مسیلها و رودخانه‌هاو.در شهرها بوجود می‌آمد. در واقع با نادیده گرفتن رابطه ظرف و مظروفی که بین کالبد شهر(مظروف) و محیط طبیعی شهر(ظرف) وجود داشت مشکلات فوق به وجود می‌آمد. در صورتی اگر به در برنامه‌ریزی شهری توجه کافی به این رابطه که توسط مطالعات طبیعی صورت می‌گیرد، معطوف گردد دیگر شاهد چنین مشکلاتی در سطح شهرها نخواهیم بود. مکانها و فرصت‌های گردشگری، شناخت ارزشهای زیست محیطی و مواهب طبیعی شهر و حریم صاحبنظران گردشگری در دنیا، 4 فضای کلی را برای آن مشخص کرده اند: 1- فضای روستایی یا جهانگردی سبز 2- فضای کوهستانی برای ورزشهای کوهستانی3- فضای ساحلی با ویژگیهای خاص خود4- فضای شهری سرآمد انواع این گردشگری‌ها و پر مشتری‌ترین آنها گردشگری شهری است؛ بطوریکه با توجه به جایگاه ویژه شهر، در بسیاری از کشورهای موفق در این صنعت، شهر پایه و اساس توسعه گردشگری است. بدین منظور بسیاری از شهرها درصد هستند تا از ویژگی‌ها و امکانات خاص شهر خود سود برده و از مزایای جلب گردشگر شهری بهره گیرند.در شهر دندی وحریم آن با توجه به مطالعات صورت گرفته موارد زیر را می‌توان به عنوان جاذبه‌های گردشگری شهر نام برد: - قرار گیری منطقه حفاظت شده و پناهگاه حیات وحش انگوران در حومه شهر این محدوده‌ها با گونه‌ها گیاهی و جانوری نادر در قسمت‌های شرق، غرب و شمال شهر دندی واقع می‌باشند، مساحت منطقه حفاظت شده انگوران 90000 هکتار و مساحت پناهگاه حیات وحش انگوران در حدود 30000 هکتار می‌باشد. از نظر تقسیمات سیاسی این محدوده در برگیرنده بخشهای ماه‌نشان و انگوران از استان زنجان می‌باشد. شهر دندی در قسمت جنوب شرقی منطقه حفاظت شده زیست محیطی و جنوب‌غربی پناهگاه حیات وحش قرار گرفته است. از نکات قابل توجه در این نقشه وجود کارخانه‌هایی مانند کارخانه سرب و روی دندی، انگوران و معادن گوناکون در داخل منطقه حفاظت شده انگوران می‌باشد که به نظر می‌رسد از نظر زیست محیطی آسیب‌های جبران ناپذیری را به جامعه گیاهی و جانوری این محدوده وارد سازند. این محدوده‌ها دارای چهار جامعه گیاهی می‌باشد: 1- گون، بوته و درختچه 2- گندمیان و شبه گندمیان 3- پهن برگها 4- بالشتکها بطور کلی در این منطقه 300 گونه گیاهی شناخته شده است. در ضمن گونه‌های جانوری زیر در این محدوده‌ها می‌نمایند که می‌توانند به عنوان یک جاذبه گردشگری مورد توجه باشند: 1- قوچ و میش ارمنی 2- کل و بز 3- خرس 4- کفتار 5- گرگ 6- خرگوش 7- سیاه گوش 8- روباه و جانوران دیگری مثل گورکن، سنجاب، خارپشت، قور باغه، خرچنگ، چند گونه ماهی و....... گونه‌های پرندگانی که در منطقه حفاظت شده زیست و پناهگاه حیات وحش زیست می‌نمایند نیز متعدد می‌باشند، پرندگانی مانند کبک دری، کبک چبل، انواع مرغابی، انواع غاز، لک لک سفید، لک لک سیاه، درنا، کرکس، قرقی و ........ این تنوع زیستی و گونه‌ای در این محدوده در صورت سرمایه گذاریهای لازم علاوه بر جذب گردشگران داخلی قادر به جذب گردشگران خارجی نیز خواهد شد. امروزه در دنیا گردشگری حیات وحش یکی از انواع گردشگری طبیعی محسوب می‌گردد که در آمد هنگفتی را برای دولتها در پی‌دارد. این جاذبه گردشگری برای شهر دندی در صورت توجه بیشتر می‌تواند بعنوان یک منبع درآمدزا تلقی گردد. در نقشه شماره 1 موقعیت شهر دندی نسبت به منطقه حفاظت شده انگوران نشان داده شده است. در نقشه شهر دندی توسط فلش قرمز مشخص گردیده است. موقعیت منطقه حفاظت شده انگوران نسبت به شهر دندی 72644022860شهردندی00شهردندی مأخذ: پایگاه داده‌های علوم زمین - قرار گیری شهر دندی در مسیر تخت سلیمان شهر دندی به دلیل اینکه در نزدیکترین مسیر دسترسی مسافران شرقی و مرکزی کشور که به منظور بازدید از مجموعه باستانی تخت سلیمان به این محدوده مسافرت می‌کنند، قرار گرفته است، سالانه پذیرای ‌مسافرانی می‌باشد که جهت بازدید از این اثر باستانی از شهر عبور می‌نمایند. این امر باعث شده است تا خرده‌فروشی‌ها و مراکز خدماتی شهر از رونق خاصی برخوردار باشند. ولی در این زمینه کمبود‌های اساسی بویژه در زمینه مراکز رفاهی و اقامتی در شهر دندی وجود دارد،که جهت رفع این مشکل احداث مجتمع خدماتی- رفاهی می‌تواند علاوه بر رفاه حال مسافران یک منبع در آمدی مطمئن برای شهر فراهم گردد. در ضمن جذب مسافران در شهر علاوه بر درآمد زایی در زمینه خدمات رسانی باعث رونق صنایع دستی شهر نیز خواهد گردید. فاصله بین شهر دندی و محدوده باستانی تخت سلیمان 36 کیلومتر می‌باشد. - قرار گیری رودخانه دندی یا حلب چای در جنوب شهر رودخانه دندی یک رودخانه دایمی به درازای 40 کیلومتر و شیب متوسط 5/3درصد است که ازدامنه جنوبی کوه گورگور در36 کیلومتری جنوب غربي ماه‌نشان طی ریزابه‌های چندی سرچشمه می‌گیرد، ارتفاع سرچشمه آن 2900متر است. رودخانه حلب با مسیر کلی شمالی- شرقي دره شمالی کوه‌های باباگیلدر و قزل گونی را به سوی شرق طی می‌کند. این رودخانه در روستای حلب از دره خارج شده و با کمی تغییر مسیر متوجه شمال شرقي می‌شود و پس از سیراب کردن روستاهای پایین و مزرعه وارد دره میانی کوه سولان (درشمال)وگرده تاج (در جنوب)می شود، در روستای مراش با رودخانه‌های کاکا و الله لو چای مخلوط می‌شود و دامنه شمالی کوه گرده تاج را به سوی شرق دور می‌زند و با یک قوس چپ گرد شهر دندی و روستاهای زماین وخانیک را مشروب می‌کند و در روستای انگوران به رودخانه انگوران چای می‌ریزد. ارتفاع ریزشگاه این رودخانه 1490متر است. قرار گیری این رودخانه در کنار شهر دندی علاوه بر تامین آب مورد نیاز کشاورزان، می‌تواند در زمینه فعالیتهای گردشگری مانند ماهیگیری و ایجاد اکو پارکها نیز مورد استفاده قرار گیرد. با توجه به اینکه این رودخانه در محدوده منطقه حفاظت شده انگوران نیز قرار دارد و آب توسط گونه‌های حیوانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. ایجاد اکوپارک علاوه بر ایجاد محیطی جذاب از نظر چشم انداز، با جذب این گونه‌های حیوانی نادر بر 7620119380جذابیت آن افزوده خواهد شد، که زمینه جذب گردشگران را فراهم خواهد ساخت. - سد مراش: این سد در 5/2 کیلومتری شمال شرق شهر دندی قرار گرفته است. موقعیت سد و دریاچه آن در منطقه حفاظت‌شده انگوران واقع شده است که این مسأله حساسیت‌ برخی کارشناسان محیط زیست را به دنبال داشته است. اگرچه با توجه به قابلیتهای منطقه حفاظت‌شده انگوران، محدوده سد زمینه مناسبی را جهت احداث اکوپارک دارد؛ لیکن بر اساس توافقات به عمل آمده سازمان محیط زیست و شرکت آب منطقه‌ای، نباید هیچ گونه طرح توسعه‌ای در کنار این سد اجرا شود. شرکت متعهد شده است برای حفاظت از منطقه، طرح‌های آبخیزداری اجرا کند و طرح توسعه گردشگری در این منطقه منتفی می‌باشد. موقعیت جغرافیایی شهر و حریم( عوامل طبیعی، عوارض زمینی، وضع توپوگرافی، شیبهای اصلی موثر در طرح و منطقه بندی آنها در سطح و اطراف آن، و همچنین سایر عوامل جغرافیایی محدود کننده و یا تسهیل کننده توسعه کالبدی) موقعیت شهر مطالعات این بخش که نشان دهنده موقعیت و نشستگاه شهر می‌باشد بیشتر از جنبه توسعه کالبدی شهر در آینده و مشخص نمودن جهات مناسب توسعه شهر مدنظر می‌باشد. شهر دندی از نظر تقسیمات سیاسی در دهستان انگوران که یکی از دهستانهای شهرستان ماه‌نشان می‌باشد واقع شده است. شهر دندی مرکز بخش انگوران و تنها شهر بخش می‌باشد. از نظر موقعیت جغرافیایی در 47 درجه و 38 دقیقه طول شرقی و 36 درجه و 23 دقیقه عرض شمالی واقع شده است.بخش انگوران متشکل از دو دهستان انگوران و قلعه جوق می‌باشد. این بخش از شمال به بخش مرکزی شهرستان ماه نشان، از شمال شرق به شهرستان زنجان، از شرق به شهرستان ایجرود و از جنوب به استان کردستان و بالاخره از طرف غرب به استان آذربایجان غربی محدود می‌گردد.شهر دندی 95 کیلومتر از شهر زنجان فاصله دارد.این شهر از نظر موقعیت استقرار در دشت انگوران – دندی واقع شده است. دشت انگوران- دندی در قسمت جنوبی حوزه رودخانه قزل اوزن در زمین وسیعی به وسعت 6442 کیلومتر مربع واقع شده است. توپوگرافی ساکنان اولیه شهر دندی نیز به مانند بیشتر شهرهای کوچک ایران، به دلیل دسترسی به آب و خاک مناسب نشستگاه اولیه خود را بر روی آبرفتهای رودخانه حلب چای یا دندی بنیان گذارده اند. توپوگرافی عمومی شهر نیز به تبعیت از این موقعیت دره ای می‌باشد. یعنی قسمت‌های جنوبی شهر به دلیل قرارگیری رودخانه و فعالیتهای آن دارای ارتفاع کمی می‌باشد، ولی با فاصله گرفتن از رودخانه و حرکت به سمت شمال بر میزان ارتفاع افزوده می‌گردد.البته در داخل شهر نیز شاهد اختلاف ارتفاعات جزئی در برخی قسمت‌های شهر هستیم که دلیل آن فعالیت مسیلها و سیلابهای کوچک و فعالیت‌های انسانی می‌باشد. در یک جمع بندی کلی می‌توان گفت که بخش قدیمی شهر داری ارتفاع کمتری می‌باشد ولی با حرکت به قسمتهای نوساز شهر، ارتفاع افزایش می‌یابد. به طور کلی ارتفاع شهر در دامنه ارتفاعی 1540 تا 1560 متر قرار گرفته است. شیب شیب نیز به عنوان یکی از عوامل و فاکتورهای مهم در برنامه ریزی شهری می‌باشد. این عامل بیشترین تاثیر را در زمینه جانمایی و مکانیابی کاربریها دارا می‌باشد. بعنوان نمونه مکان یابی کاربری مسکونی در شیبهای بالای 10 درصد مقرون به صرفه نمی‌باشد. یا در زمینه ایجاد واحدهای صنعتی در شهر ، باید این گونه واحدها را در قسمتهایی از شهر مکان یابی کرد که آلودگی حاصل از آنها با توجه به شیب به گونه ای دفع گردد که کمترین آلودگی را برای محیط زیست، بویژه آبهای زیرزمینی شهر در پی داشته باشد.همچنین جهت گیری خیابانها و هدایت آبهای سطحی شهر، جایگزینی تاسیسات آبرسانی شهر نیز از جمله موارد دیگر می‌باشد که متاثر از شیب می‌باشد. در شهر دندی شیب عمومی شهر بین 0 تا 20 درصد می‌باشد. ولی در برخی قسمتها شیب شهر افزایش می‌یابد به‌عنوان مثال برخی قسمتهای مرکزی شهر دارای شیبی بالاتر از 20 درصد می‌باشد. اطراف شهر نیز به جز قسمتهای شمالی و شمال غربی و همچنین جنوبی (بعد از رودخانه دندی) شیب نسبتاً ملایم می‌باشد. دورنمای شهر دندی بعنوان جمع بندی در زمینه مطالعات توپو گرافی شیب در شهر دندی می‌توان موارد زیر را عنوان نمود: در شهر دندی جهت توسعه، مکان‌گزینی کاربری‌ها و همچنین استقرار تاسیسات با توجه به عامل ارتفاع و شیب باید موارد زیر را در نظر داشت: ارتفاع و شیب در شهر دندی به عنوان یک مانع جهت توسه شهر محسوب نمی‌گردد، چون اختلاف ارتفاع و به تبع آن شیب در سطح شهر و اطراف بگونه ای نمی‌باشد که مانعی توسعه محسوب گردد. البته هرچند عامل شیب و ارتفاع در سطح شهر بعنوان یک مانع محسوب نمی‌گردد، ولی باید نقش عوامل دیگر مثل مسیر مسیل‌های درون شهر و حرکت سیلابها، موقعیت رودخانه دندی‌چای که شیب و ارتفاع نیز متاثر از این عوامل می‌باشد را در توسعه کالبدی شهر بعنوان موانع توسعه در نظر گرفت. نقشه شماره21-2: طبقات شیب مسائل زمین شناسی (جنس خاک، نوع اراضی و پوشش گیاهی، زمین لغزش و زلزله، سیل و سایر حوادث غیر مترقبه) خصوصيات زمين مناطق شهري به طور مستقيم يا غيرمستقيم بر زندگي مردم منطقه تاثير می‌گذارد. براي مثال پايداري زمين، مهيا بودن آب آشاميدني و زهکشي ايمن آب باران مورد توجه واقع می‌شوند، ولي خود به شناخت سطحي و زيرسطحي ترکيب زمين در مناطق شهري وابسته‌اند. در سالهاي اخير با تبديل شهرها به مراکز اصلي توليد مثل و توسعه، نيازهاي اطلاعاتي علوم زمين براي مناطق شهري، انجام تحليل و تفسيرهاي صحيح و بروز علوم زمين براي محيط‌هاي شهري از اهميت فزاينده اي برخوردار شده اند. طرح‌هاي جديد توسعه شهري در شهرهاي کنوني و آينده مبتني بر بهره گيري از بهترين اطلاعات موجود علوم زمين است. زمین شناسی و جنس خاک شناخت ویژگیهای سنگ بستر و خاک در مطالعات شهری از اهمیت خاصی برخوردار می‌باشد، زیرا سنگ بستر و خاک به عنوان نشستگاه شهر می‌باشند که کالبد و پیکره شهر بر روی آنها قرار می‌گیرد. کاربرد این بخش از مطالعات در برنامه ریزی توسعه شهری نیز بیشتر در زمینه مکانیابی کاربریها، احداث زیرساختهای شهری، مدیریت بحران، تهیه مصالح ساختمانی، آبهای زیرزمینی می‌باشد. بعنوان نمونه برای ایجاد ساختمانهایی بلند مرتبه زمین سنگ بستر و خاک باید مقاوت کافی برای تحمل سازه را داشته باشند در غیر این صورت به کار گیری فن آوریهای موجود مانند تزریق بتون و ... لازم می‌باشد. جهت شناخت وضعیت سنگ بستر شهر و حومه آن از نقشه سازمان زمین شناسی با مقیاس 100000/1 استفاده شده است. بر اساس این نقشه نشستگاه و مقر شهر دندی بر روی زمین‌های آبرفتی که حاصل فعالیت رودخانه دندی‌چای می‌باشد قرار گرفته است. زمان تشکیل این آبرفتها دوره کواترنری می‌باشد. از نظر زمان تشکیل این آبرفتها بسیار جوان می‌باشند و زمان تشکیل این آبرفتها در دوره کواترنری می‌باشد. از سمت شمال و شرق نیز شهر دندی به تراسهای رودخانه ای محدود گردیده است. زمان تشکیل این تراسها که توسط فعالیتهای رودخانه دندی بوجود آمده است نیز دوره کواترنری می‌باشد. البته این تراسها از نظر زمانی نسبت به آبرفتهای نشستگاه شهر کمی قدیمی تر هستند. بطورکلی توان خاکهای آبرفتی برای کارهای عمرانی در زمینه‌های شهرسازی، توان کمی می‌باشد. این نوع از خاکها در زمینه دفع پسماند و پساب حاصل شهرها مناسب نمی‌باشند. در زمینه تسطیح و آماده سازی زمین و همچنین احداث کانال به دلیل بالا بودن سطح آبهای زیرزمینی مناسب نمی‌باشند. در زمینه جاده سازی و فونداسیون نیز به دلیل بالا بودن سطح آبهای زیرزمینی، همچنین خطرات احتمالی سیل و نوسان حجم خاکهای دانه ریز با محدودیت روبه رو می‌باشند. البته می‌توان با بکاربری فن‌آوری‌های نوین در زمینه‌های مختلف محدودیت این نوع از خاکها را کاهش داد که البته مستلزم صرف هزینه می‌باشد. البته این نوع از خاکهادارای مزیت‌هایی نیز می‌باشند که از جمله آن می‌توان به توان بالای این خاکها در زمینه تهیه مصالح ساختمانی مثل ماسه، توان خیلی مناسب در زمینه آبهای زیرزمینی اشاره داشت. در قسمت جنوبی نیز که زمینهای طرف مقابل رودخانه دندی را در بر می‌گیرد، سنگ بستر از نوع سنگهای رسوبی می‌باشد که تناوبی از مارن و ماسه سنگ را در بر می‌گیرد این تشکیلات به سازند قرمز بالایی معروف می‌باشد. زلزله برای بررسی لرزه‌خیزی در شهر دندي ابتدا باید جایگاه این شهر در بین واحد‌های زمین ساختی کلان مورد بررسی قرار گیرد و سپس به بررسی گسل‌های اصلی در این منطقه پرداخته شده و در مرحله آخر گسل‌های فرعی اطراف شهر مورد بررسی قرار گیرد. شهر دندی از دیدگاه واحد‌های زمین ساخت در واحد زمین ساختی البرز قرار دارد.این واحد جز واحدهای فعال زمین شناسی از نظر لرزه‌خیزی محسوب می‌گردد. گسله‌های اصلی که می‌توانند از نظر لرزه‌خیزی شهر دندی را تهدید نمایند عبارتند از: - گسله فشاری خاور سلطانیه: گسله ای است با راستای nw- se که از شا هین دژ آغاز شده و در نزدیکی شمال شهر سلطانیه ناپدید می‌شود. - گسله پوشیده ابهر: گسله ای است با راستای خمدار nw- se و درازای 53 کیلومتر که از نزدیکی غرب ابهر می‌گذرد. - گسله پوشیده طارم: گسله ای است با طول 120 کیلومتر و راستای nw-se و شیب شمال شرقی ، برش ناشی از رویداد این گسله بر روی زمین دیده نمی‌شود. این گسله در شمال ناحیه ابهر- سلطانیه دیده می‌شود. - گسله پوشیده چپقلو: گسله ای است به درازای 150 کیلومتر، راستای nw- se و شیب شمال شرقی که در یال جنوب غربی کوههای سلطانیه قرار دارد. - گسله ماه‌نشان: گسله ای است با راستای خمدار nw- se و درازای بیش از 65 کیلومتر و شیب شرقی– شمال غربی که در فاصله حدود 80 کیلومتری شمال شرقی تکاب دیده می‌شود. به نظر می‌رسد که از نظر تاثیر گذاری این گسله‌ها بر شهر گسل ماه‌نشان به دلیل نزدیکی به شهر می‌تواند به عنوان موثرترین گسل مطرح باشد. گسله‌های فوق جز گسله‌های اصلی محسوب می‌گردند و بیشتر در سطح کلان مطرح می‌باشند علاوه بر این گسله‌ها گسله‌های فرعی دیگری نیز در محدوده شهر دندی وجود دارند که در آینده از نظر لرزه‌خیزی شهر می‌توانند تاثیر گذار باشند. در نقشه زیر وضعیت این گسله‌ها نسبت به شهر نشان داده شده است. علاوه بر نشان دادن موقعیت گسله‌ها کانون زمین لرزه‌ها روی داده در اطراف شهر نیز همراه با تاریخ وقوع آنها آورده شده است. در این نقشه گسلی که با علامت فلش مشکی نشان داده شده است گسل ماه‌نشان می‌باشد که در بخش گسله‌های اصلی به آن اشاره شد. موقعیت سایر گسله‌های فرعی نیز در نقشه نشان داده شده است. همانطور که در نقشه مربوطه مشاهده می‌شود شهر دندی توسط گسله‌های فرعی زیادی احاطه شده است که بیشترین تعداد آنها در قسمت جنوب شرقی شهر قرار دارند. همانطور که گفته شد این نقشه علاوه بر موقعیت گسله‌ها موقعیت کانونهای زمین لرزه و تاریخ وقوع آنها را به ثبت رسانده است. بیشترین تعداد زمین لرزه‌های روی داده در اطراف شهر قدرتشان کمتر از 4 ریشتر بوده و کانونشان بیشتر در جهت شمال شهر بوده است. نزدیک‌ترین کانون زمین لرزه ثبت شده در اطراف شهر در جهت شمال غربی شهر و در تاریخ 1880 میلادی به ثبت رسیده است. جدیدترین زمین لرزه روی داده در اطراف شهر نیز در جهت جنوب شرقی شهر و در تاریخ 2002 به ثبت رسده است که قدرت آن بین 4 تا 5 ریشتر بوده است. بر اساس پهنه‌بندی خطر زمین لرزه در طرح کالبدی ملی این منطقه جز پهنه با خطر نسبی نسبتا پایین قرار گرفته است ولی باید توجه داشت که پهنه‌بندی خطر زمین لرزه در طرح کالبدی ملی بیشتر با توجه به عوامل ماکرو وکلان بوده است و این طرح نقش عوامل محلی و میکرو را در پهنه‌بندی مورد توجه قرار نداده است. وضعیت گسله‌ها و کانون‌های زمین لرزه اطراف شهر مأخذ: سازمان زمین‌شناسی کشور، پایگاه داده‌های علوم زمین با توجه به موارد گفته شده می‌توان گفت که شهر دندی از نظر خطر زلزله با توجه به وجود گسلها و سوابق زمین لرزه‌ها و همچنین مطالعات طرح کالبدی ملی در محدوده‌ای قرار گرفته است که امکان وقوع زمین لرزه‌هایی با قدرت حداکثر 5 ریشتر وجود دارد. بنابراین در زمینه زمین لرزه باید پیش بینی‌های لازم صورت پذیرد. سیل شهر دندی بر روی آبرفتهای رودخانه دندی‌چای شکل گرفته است، رودخانه دندی‌چای در فاصله 200 متری جنوب این شهر واقع شده است. احتمال سیل گیری شهر در قسمت‌های جنوبی شهر به دلیل فاصله از رودخانه خیلی کم می‌باشد، ولی باید توجه داشت که احتمال وقوع طغیان رودخانه صفر نمی‌باشد. علاوه برقرارگیری رودخانه دندی‌چای در قسمت جنوبی شهر مسیلهای متعددی در درون و اطراف شهر وجود دارند که آبهای حاصل از بارشها را به رودخانه دندی‌چای انتقال می‌دهند. این مسیلها بیشتر در قسمتهای شمالی و شرقی شهر قرار گرفته‌اند. پهنه‌های در معرض خطر سیل در شهر دندی عمدتا در قسمتهاي شمالي و شرقي قرار گرفته است. 19050219710 موقعیت مسیل ها و آبراهه های اطراف شهر پوشش گیاهی پوشش گیاهی اطراف شهر دندی عمدتا ً در بر گیرنده درختان میوه شامل سیب، انگور، گردو، گیلاس و... و گیاهان کشاورزی مثل گندم و جو می باشد. باغات که توسط ساکنین شهر بوجود آمده اند عمدتاً در قسمت جنوبی و در کناره رودخانه دندی قرار دارند و محصولات آن مورد استفاده ساکنین است. زمینهای کشاورزی که برای زراعت مورد استفاده قرار می گیرند، نیز در قسمتهای غربی، جنوب غربی و جنوب شهر قرار گرفته اند. البته با توجه به قرار گیری شهر دندی در منطقه حفاظت شده انگوران باید به گونه های گیاهی این منطقه نیز اشاره ای داشته باشیم. بعضي از گونه‌هاي غالب منطقه شامل موارد زیر می‌باشند : Astaragalus / Festuca / Artimila herba –alba / Anaval grasses / Artimisia herba- alba salsala / Aluthemia Persica منابع سطحی و زیرزمینی آب و نحوه تامین آن در شهر و سیستم حرکت و دفع آبهای سطحی و وضعیت مسیل و رودخانه‌ها در شهر) مطالعات بخش منابع آبی در طرحهای شهری از چند جنبه کاربردی می‌تواند مورد بررسی قرار گیرد: 1- وضعیت تامین آب مصرفی شهر و پیش بینی آن در آینده با توجه به افزایش جمعیت 2- وضعیت منابع آب از نظر کمی و کیفی جهت مصارف مختلف 3- وضعیت آبهای زیرزمینی و عمق آن در پهنه شهر 4- وضعیت آبهای سطحی اطراف شهر منابع آبهای سطحی شهر ـ رودخانه حلب يا دندي چاي اين رودخانه يكي از رودخانه‌هاي دائمی‌استان زنجان می‌باشد. همانطور كه در بخش مطالعات توانهاي توريستي اشاره گرديد از كوههاي گور گور در جنوب غربي ماه‌نشان سرچشمه گرفته و پس از طي مسيري 4 كيلومتري به رودخانه انگوران می‌پيوندد. اين رودخانه از فاصله 1 كيلومتري جنوي شهر دندي عبور مي‌نمايد. آب اين رودخانه جهت امور كشاورزي مورد استفاده ساكنان شهر دندي و ديگر روستاهاي مسير قرار مي‌گيرد. رودخانه دندي يا حلب چاي تنها رودخانه دائمی‌در اطراف شهر دندي می‌باشد. از ديگر منابع آبهاي سطحي كه در نزديكي شهر دندي قرار دارد مي‌توان به سد خاكي مراش اشاره كرد كه در 5/2كيلومتري شرق شهر دندي و در نزديكي روستايي به همين نام قرار گرفته است. آب اين سد توسط رودخانه‌هاي كاكا و الله لوچاي تامين می‌گردد. و در صورت نیاز می تواند جهت شرب ساکنین شهر نیز مورد استفاده قرار گیرد. البته با توجه به وجود موارد آلی زیاد در خاکهای منطقه آب این سد نیز دارای مواد آلی فراوانی می باشد که نیاز به تصفیه و گند زدایی دارد. علاوه بر منابع ذكر شده رودخانه‌ها و مسيلهاي فصلي ديگري نيز وجود دارند كه به دليل سيلابي و موقتي بودن جريان آنها از آوردن آنها در اين قسمت خودداري شده است. ـ كميت و كيفيت آبهاي سطحي براي بررسي كميت و كيفيت آبهاي سطحي از آمار موجود در سازمان آب منطقه اي استان زنجان و از داده‌هاي ايستگاه هيدرولوژيك تک آغاج در رودخانه دندي يا حلب چاي ، استفاده گرديده است. نمودار شماره41-1 ميزان دبي متوسط رودخانه دندی را در ایستگاه هیدرولوژیک تک آغاج در دوره 1384- 1385 به تفکیک ماهها نشان می‌دهد. براساس اين نمودار بالاترين ميزان دبي متوسط اين رودخانه در ماه ارديبهشت با میانگین 36/8 متر مكعب در ثانيه و كمترين ميزان دبي متوسط در ماههاي مرداد و شهريور ثبت شده است. ميزان حجم ساليانه اين رودخانه نيز در ايستگاه تک آغاج در دوره 1385-1384 برابر با 47/61 میلیون متر مكعب بوده است. 90170311150ميزان دبي متوسط رودخانه دندي در ايستگاه تک آغاج، دوره 1385-1384 مأخذ: سازمان آب منطقه اي استان زنجان جهت بررسي ميزان تغييرات دراز مدت حجم دبي رودخانه دندي نيز با استفاده از داده‌هاي اخذ شده از سازمان آب منطقه اي استان زنجان نمودار شماره 41-2 رسم گرديده است: همانطور که در نمودار مربوطه مشاهده می‌شود، بیشترین میزان حجم سالیانه رودخانه دندی در ایستگاه تک آغاج در دوره‌های 1372-1371 و 1382-1381 و کمترین میزان آن در دوره 1385-1384 ثبت شده است. در دوره 1385-1384 میزان حجم سالیانه این رودخانه همانطور که قبلا هم اشاره شد 47/61 میلیون متر مکعب بوده است. دلیل کاهش میزان حجم این رودخانه در این دوره بروز پدیده خشکسالی و کاهش ریزشهای جوی می‌باشد. به عبارتی می‌توان گفت که یک رابطه همبستگی بسیار قوی میان میزان بارشهای سالیانه و حجم سالیانه رودخانه دندی برقرار می‌باشد. 237490309880میزان حجم سالیانه رودخانه دندی در ایستگاه تک آغاج در طی دوره 1367 تا 1385 مأخذ: سازمان آب منطقه ای استان زنجان ـ کیفیت آبهای سطحی برای بررسی کیفیت آب رودخانه دندی نیز از اطلاعات آزمایشات شیمیایی آب این رودخانه در ایستگاه تک آغاج که توسط سازمان آب منطقه ای انجام گرفته است ، استفاده شده است. بر اساس داده‌های حاصل از این آزمایشات که در دوره 1386-1385 صورت گرفته است، نمودارهای شماره 41ـ3، 41ـ4، 41ـ5، رسم گردیده است. البته قابل ذکر است که نمونه گیری از آب رودخانه در ایستگاه مذبور برخی از ماههای سال را پوشش نمی‌دهد. 499110306070میزان مواد معدنی موجود در آب رودخانه دندی در ایستگاه تک آغاج( میلی لیتر در یک لیتر آب) مأخذ: سازمان آب منطقه ای استان زنجان نمودار شماره 41-3 ميزان مواد معدني در آب رودخانه دندي را در ايستگاه تك آغاج نشان می‌دهد. بر اساس اطلاعات حاصل از اين نمودار مواد معدني موجود در آب رودخانه دندي در ايستگاه مذبور شامل پتاسيم، سديم، منيزيم، كلسيم، سولفات، كلر و كربنات مي‌باشد. كمترين ميزان مواد معدني در ماههاي مختلف نمونه گيري پتاسيم و بيشترين ميزان مربوط به كلر، سديم و سولفات می‌باشد. از نظر زماني نيز بيشترين ميزان مواد معدني موجود در آب نيز در ماه شهريور و كمترين ميزان آن در ارديبهشت ماه ثبت گرديده است. علت افزايش ميزان مواد معدني محلول در آب در شهريور ماه افزايش دماي هوا و بالا رفتن ميزان تبخير و همچنين كاهش ريزشهاي جوي در اين ماه می‌باشد. 304165301625میزان PH آب رودخانه دندی در ایستگاه تک آغاج در دوره 1386-1385 مأخذ: سازمان آب منطقه ای استان زنجان نمودار شماره 41-4 هم نشانگر ميزان PH يا اسيديته آب رودخانه دندي در ايستگاه تك آغاج مي‌باشد. همانطور كه در نمودار مشاهده می‌شود، بالاترين ميزان PH آب رودخانه در ماههاي بهمن و شهريور و كمترين ميزان آن در فروردين ماه ثبت شده است. همانطور كه می‌دانيم ميزان PH بالاتر از 7 اسيدي و پايين تر از 7 بازي می‌باشد. البته ميزان PH 6 تا 8 براي مصرف خانگي آب مشكلي ايجاد نمی‌نمايد. نمودار شماره41-5 هم نشان دهنده ميزان هدايت الكتريكي آب رودخانه دندي در ايستگاه تك آغاج می‌باشد. همانطور كه در نمودار هم مشاهده می‌شود بالاترين ميزان هدايت الكتريكي آب رودخانه در ماههاي مرداد و شهريور و كمترين ميزان آن در ارديبهشت ماه به ثبت رسيده است، كه اين امر نشانگر افزايش ميزان مواد معدني محلول در آب در طي ماههاي مرداد و شهريور و كاهش اين مواد در طي ارديبهشت ماه دارد كه در توضيح نمودار شماره 41-3 نيز به اين موضوع اشاره شد. هر چه قدر میزان املاح موجود در آب بیشتر باشد میزان هدایت الکتریکی آب نیز افزایش می‌یابد. جهت مصارف خانگی آب میزان هدایت الکتریکی باید حداکثر 2000 میکروموس و جهت مصارف کشاورزی حداکثر 6000 میکروموس باشد. در نمودار شماره41-5 میزان هدایت الکتریکی آب رودخانه قزل‌اوزن در ماههای مختلف نشان داده شده است. بر اساس آمار ثبت شده برای هدایت الکتریکی در ایستگاه تك آغاج آب رودخانه دندي در همه ماههاي جهت مصارف خانگي و كشاورزي مناسب می‌باشد. میزان هدایت الکتریکی آب رودخانه دندی در ایستگاه تک آغاج در دوره 1386-1385 166370339725( میکروموس بر ثانیه) مأخذ: سازمان آب منطقه ای استان زنجان آبهاي زيرزميني براي بررسي آبهاي زيرزميني نيز از اطلاعات پايگاه داده‌هاي علوم زمين استفاده شده است. در اين پايگاه آبهاي زيرزميني به تفكيك حوزه‌هاي مطالعاتي مورد بررسي قرار گرفته اند. البته نكته قابل توجه در خصوص اين حوزه‌هاي مطالعاتي اين می‌باشد كه مساحت آنها بسيار وسيع می‌باشد و براي مطالعات ميكرو از قابليت خوبي برخوردار نيست ولي با توجه به اينكه در كشورمان مطالعات آبهاي زيرزميني به استثنا برخي حوزه‌هاي آبخيز كه از اهميت خاصي برخوردار مي‌باشند در مقياسهاي ميكرو مثل شهر انجام نگرفته است، ناگزير بايد به همين محدوده‌هاي مطالعاتي بسنده نمود. شهر دندي در حوزه مطالعاتي ماه نشان- انگوران واقع شده است. اين حوزه مساحتي برابر با 6772 كيلومتر مربع را در برگرفته است. در اين محدوده‌هاي مطالعاتي آبهاي زيرزميني به سه دسته، چاه، چشمه و قنات تقسيم گرديده و سپس مورد بررسي قرار گرفته اند. ـ چاه در اين حوزه مطالعاتي تعداد چاههاي كم عمق در حدود 837 حلقه می‌باشد. متوسط عمق اين چاهها در حدود 24/7 متر و متوسط دبي اين چاهها 3/6 متر مكعب در ثانيه می‌باشد. تعداد چاههاي عميق نيز در اين حوزه مطالعاتي 13 حلقه می‌باشد. متوسط عمق اين چاهها 70 متر و متوسط دبي آنها 7/17 متر مكعب در ثانيه می‌باشد. ـ چشمه تعداد چشمه‌هاي موجود در اين حوزه مطالعاتي 826 و متوسط دبي انها در حدود 4/3 متر مكعب در ثانيه می‌باشد. ـ قنات تعداد قنات‌هاي موجود در اين حوزه مطالعاتي 63 و متوسط دبي آنها در حدود 7/2 متر مكعب در ثانيه می‌باشد. ـ کیفیت آبهای زیرزمینی برای بررسی کیفیت آبهای این حوزه مطالعاتی از میزان هدایت الکتریکی استفاده گردیده است. مینیمم هدایت الکتریکی آبهای زیرزمینی در این حوزه 235 میکروموس بر ثانیه و ماکزیمم هدایت الکتریکی آن 2356 ميكروموس بر ثانيه می‌باشد می‌باشد. هواشناسي (دما، رطوبت، باد، تابش آفتاب) هدف از مطالعات آب و هوايي در طرح‌هاي شهري شناخت ويژگيهاي محيطي متاثر از شرايط آب‌وهوايي حاکم بر محيط است. عناصر آب‌وهوايي در تعيين جهت، شکل‌گيري بافت، همجواري قطعات، نحوه شکل‌گيري شبکه معابر، مکان‌يابي انواع فعاليت‌ها، نقش آن در آلودگي و يا تصفيه هوا، منظر شهري، شيوه معيشت و ... تاثير دارد. انواع آب و هوا و تغييرات ساليانه يا فصلي آن، انسانها را در جهت ساختن و بوجود آوردن انواع فضاي زيستي خود به ايجاد نقاط مسکوني در رابطه با نوع آب و هواي محيطي که در آن زندگي مي‌کنند ملزم ساخته است. طول و عرض در و پنجره‌ها، ضخامت ديوارها، شکل و فرم ساختمان، نوع سقف، جنس‌مصالح، ارتفاع ساختمانها و ساير موارد هماهنگ با شرايط محيطي و خاصه عوامل آب و هوايي مي‌باشد. براي بررسي خصوصيات اقليمی‌شهر دندی از داده‌هاي ايستگاه سينوپتيک شهر ماه‌نشان استفاده شده است. اين ايستگاه در مختصات 36 درجه و 41 دقيقه عرض شمالي و 48 درجه و 29 دقيقه طول شرقي قرار دارد. ارتفاع اين ايستگاه نيز از سطح دريا 1282 متر مي‌باشد. در ضمن آماري که جهت تجزيه و تحليل اقليم اين ايستگاه استفاده گرديده است مربوط به سال 1385شمسی مي‌باشد. دما مقداري از انرژي تابشي خورشيد توسط عوارض سطح زمين جذب شده و تبديل به انرژي حرارتي مي‌شود اين انرژي به شکل دما يا درجه حرارت جلوه مي‌کند. نقش درجه حرارت در پايگيري و توسعه شهرها و نقاط مسکوني تاثير بسزايي دارد. درجه حرارت بالا، نوع خاصي از شهرها و روستاها و اماکن مسکوني را ايجاب مي‌نمايد. پراکندگي و گسترده بودن اماکن مسکوني و حتي ميزان مساحت چنين واحدهايي به تأسي از نوع درجه حرارت است. وجود بادگيرها يا ايوانها، پنجره‌هاي مقابل هم، جنس مصالح که عناصر مختلف واحدهاي مسکوني را به يکديگر مربوط مي‌سازد، به دليل احتياج به تبادلات حرارتي بين اجزاء مختلف ساختمان مي‌باشد. در مقابل مساکني که به ذخيره حرارت بيشتري در طول سال احتياج دارند، نوعي ديگر از بنا و پوشش ساختماني را ايجاب مي‌کنند. درجه حرارت شهر دندی براساس اطلاعات ايستگاه سينوپتيک ماه‌نشان در جدول 51-1 و روند تغييرات دمايي در نمودار 51-1 ارائه شده است. درجه حرارت شهر دندی براساس اطلاعات ايستگاه سينوپتيک ماه نشان ماهفروردينارديبهشتخردادتيرمردادشهريورمهرآبانآذرديبهمناسفندسالانهمتوسط روزانه دما7/132/183/242/274/283/261/198/105/05/9-9/068/13متوسط حداکثر دما2/20259/321/355/369/336/26168/41/5-9/4111/20متوسط حداقل دما2/75/118/154/194/206/167/116/58/3-9/13-1/3-14/7 مأخذ: سازمان هواشناسی استان زنجان 380365270510درجه حرارات شهر دندی براساس اطلاعات ایستگاه سپنوتیک ماه نشان ميانگين دماي ماهانه، در واقع حاصل ميانگين‌گيري از متوسط دماي روزانه در طول هر ماه است که وضعيت کلي دماي ماهانه هواي هر محل را نشان مي‌دهد. بررسي تغييرات ماهانه دماي هوا در ايستگاه سينوپتيک ماه‌نشان نشان دهنده موارد زير مي‌باشد: در اين ايستگاه دماي هوا درمرداد ماه به بالاترين ميزان خود يعني 4/28 درجه سانتي‌گراد مي‌رسد و پايين‌ترين ميزان دما نيز در دي ماه با ميانگين 5/9- درجه سانتي‌گراد به ثبت رسيده است. ميانگين سالانه دما نيز در اين ايستگاه 8/13 درجه سانتي‌گراد مي‌باشد. بطور کلي مي‌توان روند دماي ماهانه در ايستگاه ماه‌نشان را به صورت زير بيان نمود: متوسط دماي روزانه در اين ايستگاه در فروردين ماه در حدود 7/13 درجه سانتي‌گراد مي‌باشد و اين دما در طي ماههاي بعد شروع به افزايش مي‌نمايد و اين افزايش تا اوايل فصل تابستان ادامه مي‌يابد. بطوري که اوج گرما در اين ايستگاه در ماه مرداد اتفاق مي‌افتد. در طي ماههاي بعد از شدت گرما در اين ايستگاه کاسته شده و دما روند نزولي به خود مي‌گيرد. کاهش دما در اين ايستگاه تا دي‌ماه ادامه مي‌يابد و در اين ماه دماي هواي به پايين‌ترين حد خود مي‌رسد. تا پايان ماههاي زمستان دوباره دما افزايش مي‌يابد و در اسفند ماه متوسط دماي روزانه اين ايستگاه به 6 درجه سانتي‌گراد مي‌رسد. همانطوري که در جدول و نمودار 51-1 نشان داده شده است، اوج حرارت در اين شهر در فصل تابستان در مردادماه حداکثر 5/36 درجه سانتيگراد (متوسط حداکثر دما) بوده و از اين ماه به بعد به تدريج درجه حرارت رو به کاهش مي‌گذارد. ميانگين دماي سالانه ايستگاه مورد نظر 8/13 درجه سانتي‌گراد بوده که ميزان نسبتا پاييني است. متوسط حداکثر دمای سالیانه 1/20 درجه سانتي‌گراد و متوسط حداقل دمای سالیانه آن به 4/7 درجه سانتي‌گراد مي‌رسد. اختلاف بين متوسط حداکثر و متوسط حداقل دما 7/12 درجه سانتي‌گراد می‌باشد. در3 ماه از سال ( از آذر ماه تا اسفند ماه) متوسط حداقل دما زيرصفر درجه سانتي‌گراد بوده و 9 ماه از سال متوسط حداقل دما بالاتر از صفر درجه سانتيگراد را نشان مي‌دهد. سرما در اين شهر معمولا از اواخر آبان و اوايل آذر ماه شروع شده و اغلب تا پايان اسفند ماه ادامه مي‌يابد. بارندگي اين پارامتر بيانگر مقدار بارش‌هاي جوي اعم از جامد و مايع در طول سال، ماه و روز است. ريزشهاي جوي در فصول مختلف سال، تاثيرات متفاوتي را در پراکندگي جماعات انساني و تامين منابع معيشت آنها اعمال مي‌کند. ميزان بارندگي در برنامه‌ريزي شهري و طرحهاي شهري نيز تاثير زيادي دارد. ميزان بارندگي بر نوع سقف و جنس آنها در ساختمان، طول و عرض کوچه‌ها، شيب معابر شهري و حتي فرم‌گيري ساختمانها تاثير دارد. همچنين ميزان بارندگي از نظر تاثير بر آبهاي زيرزميني در طرحهاي شهري از اهميت خاصي برخوردار مي‌باشد. براساس جدول 51-2 متوسط بارندگي سالانه در اين ايستگاه حدود1/250 ميلي‌متر است و بارندگي در منطقه درفصل بهار اغلب بصورت باران است. وضعيت بارندگي به تفکيک ماههاي سال در نمودار 51-2 نيز ارائه شده است. ميزان بارندگي شهردندی براساس اطلاعات ايستگاه سينوپتيک ماه نشان ماهفروردينارديبهشتخردادتيرمردادشهريورمهرآبانآذرديبهمناسفندسالانهکل بارندگي ماهانه7/461/424/36/305/18/248/40145/297/29141/250بيشترين بارندگي روزانه3/199/138/16/305/14/75/125/95/18245/524 مأخذ: سازمان هواشناسی استان زنجان 166370304800 ميزان بارندگي طي ماههاي مختلف سال در ايستگاه ماه نشان( ميليمتر) مأخذ: سازمان هواشناسی استان زنجان همانطور که در جدول و نمودار (51-2) نشان داده شده است، بيشترين ميزان بارندگي اين ايستگاه در فروردين ماه با 7/46 ميليمتر و کمترين ميزان بارندگي نيز در مرداد ماه با 0 ميلي‌متر ثبت گرديده است. از نظر توزيع فصلي بارش نيز فصل تابستان با 2/92 ميليمتر بارش در حدود 37 درصد از کل بارندگي ثبت شده در ايستگاه ماه‌نشان را به خود اختصاص داده است. فصول پاييز و زمستان نيز با 6/79 و2/73 ميلي‌متر بارش به ترتيب 32 و 29 درصد از کل بارش ساليانه را به خود اختصاص داده‌اند. فصل تابستان با 3/5 ميلي‌متر بارش تنها 2 درصد بارش ساليانه را به خود اختصاص داده است. همانطور که ملاحظه مي‌شود در اين ايستگاه فصل بهار به عنوان پر بارش‌ترين فصل و تابستان به عنوان خشکترين فصل مي‌باشد. بيشترين بارندگي روزانه ثبت شده در ايستگاه ماه‌نشان براساس داده‌ها در بهمن ماه با 24 ميلي‌متر ثبت گرديده است. رطوبت بالا و پايين بودن درصد رطوبت نيز از جمله عوامل موثر بر طرحهاي شهري مي‌باشد. ميزان رطوبت متاثر از سه عامل بارندگي، دما و باد مي‌باشد و مقدار آن نيز بستگي به سه عامل ذکر شده دارد. ميزان رطوبت در رابطه با جنس مصالح ساختمان و فشردگي يا گسترده بودن آن قابل تامل است. مطالعه افزايش يا كاهش پارامتر رطوبت نسبي نشان مي‌دهد كه با شروع فصل پاييز كه همزمان با آغاز فعاليت‌ سيستم‌هاي باران‌زا در كشور است، مقادير رطوبت نسبي نيز رو به افزايش مي‌گذارد و بر حسب ميزان فعاليت سيستم‌هاي باران‌زاي مهاجر به استان زنجان، مقادير رطوبت هوا نيز دستخوش تغيير و افزايش مي‌گردد. با ادامه فصل سرد و فعاليت توده‌هاي هوا و سيستم‌هاي باران‌زا كه منطبق بر افزايش رطوبت نسبي هواست، دماي هواي منطقه در جهت مخالف شروع به كاهش نموده و در اكثر موارد، بيشترين مقدار مربوط به رطوبت نسبي هوا، در سردترين ماههاي سال رخ مي‌دهد. از ماههاي آبان و آذر فعاليت مراكز پر فشار سيبري و مناطق قطبي رو به افزايش مي‌گذارد و با گسترش دامنه امواج سرماي آنها به عرضهاي پايين‌تر جغرافيايي و ارسال امواج سرما به داخل فلات ايران و نيز تشديد فعاليت مراكز كم فشار مديترانه‌اي، بارندگي فصول سرد سال كشور رخ مي‌دهد كه طبعاً باعث كاهش دماي هوا و افزايش رطوبت هوا در پهنه جغرافيايي ايران و استان زنجان مي‌‌‌شود. در جدول و نمودار (51-3) متوسط رطوبت نسبي ماهانه، متوسط حداكثر رطوبت نسبي و متوسط حداقل رطوبت نسبي بر حسب درصد در اين ايستگاه نشان داده شده است. متوسط حداقل و حداکثر رطوبت نسبي(درصد) ماه رطوبتفروردينارديبهشتخردادتيرمردادشهريورمهرآبانآذرديبهمناسفندسالانهمتوسط رطوبت نسبي51533738323445606975696052متوسط حداكثر رطوبت نسبي7475535346526479878785827/69متوسط حداقل رطوبت نسبي2931212319162742526454397/34 مأخذ: سازمان هواشناسی استان زنجان متوسط رطوبت نسبي در ساعات مختلف ماهفروردينارديبهشتخردادتيرمردادشهريورمهرآبانآذرديبهمناسفندسالانهساعت 5/6 محلي7274535346535976858282765/67ساعت 5/12 محلي4041272925233549627264511/43ساعت 5/18 محلي4040252722213955677766512/44 مأخذ: سازمان هواشناسی استان زنجان 259715250825 رطوبت نسبي براساس جدول 51-3، متوسط رطوبت نسبي سالانه در اين منطقه، حدود 52 درصد در سال است. بيشترين ميزان رطوبت نسبي در دي ماه با 75 درصد و کمترين ميزان آن در مرداد ماه با 32 درصد به ثبت رسيده است. ميزان توزيع فصلي رطوبت نيز نشان‌دهنده افزايش آن در فصول پاييز و زمستان و کاهش آن در فصل بهار و تابستان دارد. در فصل پاييز ميزان رطوبت نسبي در ايستگاه ماه‌نشان 58 درصد، در فصل زمستان 68 درصد، در فصل بهار 47 درصد و درفصل تابستان35 درصد مي‌باشد. پس در اين ايستگاه مرطوبترين فصل زمستان و خشکترين فصل تابستان مي‌باشد. بطور کلي ميزان رطوبت در ايستگاه از ميزان دما و بارش تبعيت مي‌کند و در فصولي که ميزان بارش در اين ايستگاه زياد و ميزان دما پايين مي‌باشد، ميزان رطوبت نسبي به بالاترين حد خود مي‌رسد. از نظر توزيع ميزان رطوبت در ساعتهاي مختلف روز نيز بالاترين ميزان رطوبت نسبي در ساعت 5/6 صبح به ثبت رسيده است که ميزان آن در حدود 5/67 درصد مي‌باشد. (51-3). باد باد نيز از ديگر عناصر اقليمی‌است که در طرحهاي شهري از اهميت خاصي برخوردار مي‌باشد. به عنوان نمونه از نظر تاسيسات شهري، باد نقش بسزايي دارد. موقعيت صنايع آلوده‌کننده هوا و گورستانها، نمي‌بايستي در جهت وزش باد اصلي به سوي شهرها باشد. همچنين، اثر باد در پراکنده نمودن بيماريها، تغيير و تعديل درجه حرارت و شرايط آب و هوايي و استقرار مسکن در نقاط مناسب يا نامناسب، تاثير شگرفي دارد. باد عامل مهم انتقال رطوبت، بخار آب و تراکم آن است. بعلاوه باد در توليد ابر و باران عامل بسيار مهمی‌است و در فرسايش خاک و حرکت شنهاي روان موثر است. بادهايي كه در اين منطقه مي‌وزند جزيي از سيستم بادهاي جاري از فلات ايران هستند. توده‌هاي شمالي كه از مراكز پرفشار سرد و خشك سيبري در زمستان به داخل كشور وارد مي‌‌‌شود و بادهاي سرد را با خود به همراه دارند در منطقه به باد مه معروف است كه از طرف شمال و شمال‌غربي مي‌وزد و تأثير زيادي در آب‌و‌هواي منطقه دارد و باعث برودت و كاسته شدن درجه حرارت هوا مي‌‌‌شود. جريان هوايي كه از سمت جنوب‌شرقي وارد منطقه مي‌‌‌شود بادي است كه شره نام دارد و در خلاف جهت باد مه مي‌وزد و موسم وزيدن آن هم در اواخر فصل بهار و اوايل فصل تابستان است كه باعث افزايش تبخير وكم‌شدن رطوبت و در نتيجه موجب خشكي مزارع و علفها مي‌گردد. جدول 51-5 و نمودار شماره 51-4 متوسط سرعت باد در منطقه ماه‌نشان را نشان مي‌دهد. متوسط سرعت باد در منطقه بر حسب کيلومتر بر ساعت ماهفروردينارديبهشتخردادتيرمردادشهريورمهرآبانآذرديبهمناسفندسالانهسرعت باد33/803/722/740/722/792/537/537/547/529/603/733/885/6 164465360045متوسط سرعت باد در منطقه بر حسب کيلومتر بر ساعت همانطور که در جدول 51-5 و نمودار شماره 51-4 مشاهده مي‌شود متوسط سرعت باد در اسفند و فروردين ماه به بالاترين حد خود با 33/8 کيلومتر بر ساعت مي‌رسد. کمترين متوسط سرعت باد نيز در ايستگاه مورد نظر در مهر و آبان ماه با 37/5 کيلومتر بر ساعت به ثبت رسيده است. بطور کلي مي‌توان گفت که متوسط سرعت باد در ايستگاه ماه‌نشان در اواخر فصل زمستان و اوايل فصل بهار به بالاترين حد خود و در اوايل فصل پاييز به پايين‌ترين حد خود مي‌رسد. جهت وزش باد در منطقه مورد مطالعه شرحفروردينارديبهشتخردادتيرمردادشهريورمهرآبانآذرديبهمناسفندسالانهجهت باد غالب225909090909090909090909090سرعت باد غالب2/96/53/61/777/51/55/58/569/52/66درصد باد غالب4/134/136/141/17192/175/176/183/21222/206/165/17درصد هواي آرام5/389/41423/413/436/468/483/486/478/436/397/363/43 مأخذ: اداره هواشناسی استان زنجان بررسي جهت باد غالب در منطقه بر طبق داده‌هاي‌ ايستگاه سينوپتيک ماه‌نشان بيانگر آن است كه جهت باد غالب شرقي بوده و سرعت آن در فصول مختلف سال زياد بوده و داراي استمرار مي‌باشد. شديدترين بادها به خصوص در فصل بهار و در فروردين ماه با سرعت متوسط 2/9 نات به وزش در مي‌آيند. ساعات آفتابي تابش آفتاب در بافت شهرها و روستاها عامل مهمی‌به حساب مي‌آيد. ارتفاع ساختمانها، تعداد پنجره‌ها، طول و عرض آنها، فاصله ساختمانها با يکديگر، ميزان استفاده از نور طبيعي در ساختمانها، ضخامت ديوارها، جهت ساختمانها، نوع مصالح ساختماني و عوامل ديگر بستگي به ميزان تابش روزانه و ساليانه آفتاب و زاويه تابش آن دارد. طول مدت ساعات آفتابي با پوشش ابري آسمان رابطه عكس دارد يعني با افزايش ابرناكي آسمان از ساعات آفتابي كم مي‌‌‌شود. بدين ترتيب ميزان ساعات آفتابي در ماههاي سرد سال كه مقدار ابرناكي آسمان افزايش مي‌يابد ساعات تابش آفتاب كم و در ماههاي گرم سال ساعات آ‎فتابي افزايش پيدا مي‌كنند. براساس داده‌هاي جدول شماره (51-7) در ايستگاه سينوپتيک ماه‌نشان كل ساعات آفتابي در طول يك سال حدود2866 ساعت معادل42/119روز بوده است. همچنين بيشترين ساعات آفتابي ماهانه مربوط به تيرماه و در حدود 364 ساعت معادل2/15روز و كمترين ساعات آفتابي ماهانه مربوط به ماه دی و در حدود134ساعت معادل 6/5 روز بوده است. ساعات آفتابي كل ماهانه در ايستگاه سينوپتيک ماه نشان ماهفروردينارديبهشتخردادتيرمردادشهريورمهرآبانآذرديبهمناسفندسالانهساعات آفتابي ماهانه2202383553643523172541751371341611632866 مأخذ: اداره هواشناسی استان زنجان طبقه‌بندي اقليمي براي طبقه‌بندي اقليمی‌ايستگاه مورد نظر از سه روش دکتر کريمي، دومارتن و نمودار آمبروترميک استفاده گرديده است. روش دكتر كريمی‌ در اين روش، كريمی‌با استفاده از سه شاخص گرما، سرما و رطوبت، اقليم منطقه را معرفي مي‌نمايد. با استفاده از اين روش، شاخص رطوبتي براي ايستگاه ماه‌نشان محاسبه گرديد شاخص رطوبتي اين ايستگاه برابر با 35/3 شد که براساس جدول شماره 51-8 اقليم اين ايستگاه از نوع نيمه خشک مي‌باشد. رده‌بندي شاخص رطوبتي كريمي نوع اقليمI شاخص رطوبتي كريميبسيار مرطوب< I 5/0مرطوب1< I <5/0نيمه مرطوب3 < I <1نيمه خشك6< <3خشك10< I <6بسيار خشكI > 10 روش دومارتن دومارتن با استفاده از دو شاخص دما و بارش به تعیین اقلیم یک ناحیه می‌پردازد. بر اساس آمار موجود شاخص دومارتن برای ایستگاه ماه‌نشان برابر با 51/10 محاسبه گردید که نشان دهنده اقلیم نیمه خشک می‌باشد. نمودار آمبروترميك در اين نمودارها ميزان متوسط درجه حرارت ماهانه و همچنين ميزان بارندگي ماهانه هر ايستگاه نشان داده مي‌شود و اين نمودارها نشان دهنده دوره‌هاي‌ خشک در ايستگاههاي هواشناسي مي‌باشند. نمودار آمبروترميک براساس اطلاعات حاصل از ايستگاه سينوپتيک ماه‌نشان رسم گرديد. همانطور که در نمودار مربوطه مشاهده مي‌گردد در ايستگاه ماه‌نشان ما شاهد يک دوره خشک هستيم که از خرداد شروع شده و تا اوايل مهر ادامه مي‌يابد. (نمودار 51-5) 12439651202055دوره خشک00دوره خشک476250299720نمودار آمبروترميک ايستگاه سينوپتيک ماه نشان تاثير اقليم بر معماري شهر در قسمت‌هاي قبل در رابطه با وضعيت كلي آب و هوا بررسي‌هايي انجام گرفت و اين نتيجه حاصل شد که توجه به سرماي هوا در برنامه‌ريزي شهري در منطقه از اهميت خاصي برخوردار است. در اين قسمت وضعيت حرارتي هوا در روز و شب هر ماه در رابطه با آسايش انسان مورد بررسي قرار مي‌گيرد. بدين منظور روش پيشنهادي ماهاني مورد استفاده قرار گرفته است. در اين روش شرايط آسايش انسان با توجه به دو عامل دما و رطوبت هوا مورد بررسي قرار گرفته است. در اين بررسي، ابتدا متوسط حداكثر، متوسط حداقل و تفاوت روزانه دماي هوا براي هر ماه از سال در جدولي تنظيم و با توجه به اين عوامل، متوسط سالانه دماي هوا محاسبه شده است. (جدول 51-9) به همين ترتيب با توجه به اين عوامل، متوسط حداقل دما و متوسط رطوبت نسبي هر ماه، گروه رطوبتي آن ماه تعيين مي‌گردد. با توجه به نتايج بدست آمده از اين روش ملاحظه مي‌گردد كه وضعيت هوا در روز در 5 ماه از سال در روزها و 10 ماه از سال در شبها سرد مي‌باشد. وضعيت حرارتي هوا در شب در 8 ماه از سال سرد، در 3 ماه مطلوب و 1 ماه گرم است. بنابراين نياز به خنك كردن هوا در کل سال در شب فقط در یک ماه ضرورت دارد. ولي در روز5 ماه از سال(خرداد تا مهر ماه) در روز ضرورت خنک کردن هوا وجود دارد. ولي در 5 ماه از سال در روز و 8 ماه از سال در شب نياز به گرم کردن هوا وجود دارد. “گرم” در صورتيكه متوسط دماي هوا بالاي حد آسايش باشد. “مناسب” در صورتيكه متوسط دماي هوا بين حد آسايش باشد. “سرد” در صورتيكه متوسط دماي هوا زير حد آسايش باشد. مراحلي كه پس از اين بايد دنبال شود اين است كه شاخص حرارتي (شب و روز) از جدول گروه رطوبتي متوسط نوسان دماي ماهانه از جدول اول در نظر گرفته شده و با تعريف شاخص‌ها مقايسه مي‌گردد. در صورتي كه شرايط مورد نظر با تعريف شاخص‌ها مطابقت داشته باشد، در جدول شاخص‌ها در ستون مربوط به ماه مورد نظر و در رديف شاخص مربوطه يك علامت (×) گذاشته مي‌شود. جداول ماهاني نام محلدندی(ایستگاه ماه نشان)طول جغرافيايي29 48 عرض جغرافيايي41 36ارتفاع از سطح دريا1282 دماي هوا Cديبهمناسفندفروردينارديبهشتخردادتيرمردادشهريورمهرآبانآذرژانويهفوريهمارسآوريلمهژوئنژوئيهاوتسپتامبراكتبرنوامبردسامبرمتوسط حداكثر ماهانه1/5-9/4112/20259/321/355/369/336/26168/4متوسط حداقل ماهانه9/13-1/3-12/75/118/154/194/206/167/116/58/3-متوسط نوسان ماهانه8/8810135/131/177/151/163/179/144/106/8 412242020135858/13008/13179006519691351/17001/17 متوسط سالانه بالاترين 41148006540578/120078/121790065228608008متوسط نوسان سالانه پائين‌ترين رطوبت نسبي درصدژانويهفوريهمارسآوريلميژوئنژوئيهاوتسپتامبراكتبرنوامبردسامبرمتوسط حداكثر ماهانه (صبح)828276727453534653597685متوسط حداقل ماهانه (بعد از ظهر)726451404127292523354962متوسط77735/63565/5740415/3538475/625/73گروه رطوبتي443332222234 گروه رطوبتي1 در صورتي كه رطوبت نسبي كمتر از 30 درصد باشد.گروه رطوبتي2 در صورتي كه رطوبت نسبي بين 30 درصد تا 50 درصدباشد.گروه رطوبتي3 در صورتي كه رطوبت نسبي بين 50 درصد تا 70 درصد باشد.گروه رطوبتي4 در صورتي كه رطوبت نسبي بيش از 70 درصد باشد. بادهاي غالب بادهاي غالبژانويهفوريهمارسآوريلمهژوئنژوئيهاوتسپتامبراكتبرنوامبردسامبرشرقيشرقيشرقيجنوب‌غربيشرقيشرقيشرقيشرقيشرقيشرقيشرقيشرقي گروه رطوبتحدود آسايشمتوسط سالانه دما بيش از 2020-15كمتر از 15روز شبروز شبروز شب134-26 25-1732-23 25-1730-21 21-12231-25 24-1730-22 24-17270-20 20-12329-23 23-1728-21 23-1726- 19 19-12427-22 15-1725-20 21-1724-18 18-12 جدول تشخيصفروردينارديبهشتخردادتيرمردادشهريورمهرآبانآذرديبهمناسفندآوريلمهژوئنژوئيهاوتسپتامبراكتبرنوامبردسامبرژانويهفوريهمارسمتوسط حداكثر ماهانه2/20259/321/355/369/336/26168/41/5-9/411حد بالاي آسايش در روز262627272727262626242626حد پائين آسايش در روز191920202020191919181919متوسط حداقل ماهانه2/75/118/154/194/206/167/116/58/3-9/13-1/3-1حد بالاي آسايش درشب191920202020191919181919حد پائين آسايش درشب121212121212121212121212وضعيت حرارتي در روزمناسبمناسبگرمگرمگرمگرمگرمسردسردسردسردسردوضعيت حرارتي در شبسردسردمناسبمناسبگرممناسبسردسردسردسردسردسرد شاخص‌ها جدول تشخيصفروردينارديبهشتخردادتيرمردادشهريورمهرآبانآذرديبهمناسفندرطوبت 1 H2 H3 Hخشكي 1 A××××××××8 2 A×13 A×××××5 ومفهوم شاخص‌هاوضعيت حرارتيبارانگروه رطوبتنوسان ماهانهروزشبجريان هوا ضروري است 1Hگرم4گرم3و2كمتر از 10جريان هوا مطلوب است 2Hمناسب4محافظت از باران 3Hبيش از 200 ميليمترظرفيت حرارتي ضروري است 1A1و2و3بيش از 10فضاي آزاد براي خواب ضروري است2Aگرمگرم1و2بيش از10محافظت در برابر سرما 3Aسردمناسب مجموع شاخص‌ها از جداول گروه دو3A2A1A3H2H1H518000 شكل قرارگيري ساختمان جهت شمالي جنوبي (محور طويل‌تر ساختمان در جهت شرق – غرب)1×10-012-512و11طرح فشرده در اطراف حياط24-0 تنظيم فضايي (فاصله‌گذاري) طرح فضايي گسترده براي استفاده از جريان هوا312و11مانند حالت فوق اما محفوظ از بادهاي سرد و گرم 410و2طرح فضايي فشرده5×1و0 جريان هوا پيش‌بيني جريان دائمی‌هوا براي تمام اطاق‌ها، اطاق‌هايي كه از دو طرف با فضاي خارجي ارتباط دارند.612-35-02و1پيش‌بيني اطاق‌هايي كه از يك طرف با هواي آزاد تماس دارند، پيش‌بيني جريان موقتي هوا712-612-20جريان هوا ضرورتي ندارد8×1و0 بازشوها بازشوهاي بزرگ 40-80 درصد901 و0بازشوهاي خيلي كوچك 10-20 درصد101 و012و11بازشوهاي متوسط40-20 درصد11×هرگونه شرايط ديگر ديوارها ديوارهاي سبك زمان تأخير كم122-0ديوارهاي داخلي و خارجي سنگين13×12-3 بام‌ها بام‌هاي سنگين با عايق حرارتي145-0بام‌هاي سنگين با زمان تأخير بيش از 8ساعت15×12-6 محافظت از باران پيش‌بيني‌حفاظت در برابر باران‌هاي شديد1612-3 پيشنهادات ماهاني ماهاني با توجه به وضعيت حرارتي هواي شب و روز ماهانه هر منطقه و با در نظر گرفتن نوسان ماهيانه دما، گروه رطوبتي و ميزان بارندگي پيشنهاداتي جهت هماهنگ‌سازي ساختمان و شرايط اقليمی‌آن ارائه نموده است كه براساس مطالعات انجام گرفته براي منطقه مورد نظر به شرح زير است. که در تدوين ضوابط و مقررات شهر نيز از اين نتايج استفاده خواهد شد. از آنجا كه گزينه شمارة یک نشاندار گرديده است، بايد ساختمانهاي اين شهر از لحاظ شکل قرارگيري داراي جهت شمالي جنوبي باشند. در مبحث فاصله‌گذاري گزينه 5 نشاندار گرديده است، يعني بهتر است طرح فضايي فشرده در کل شهر غالب گردد و از ايجاد ساختمان‌هاي پراکنده و طرح فضايي گسترده حتي‌المقدور ممانعت گردد. در ارتباط با شاخص جريان هوا گزينه 8 نشاندار شده است، يعني جریان هوا ضرورتی ندارد. در مبحث بازشوها گزينة شمارة 11 نشاندار گرديده است، يعني بازشوها بايد بين 40-20 درصد ديوارهاي شمالي و جنوبي را شامل گردند و اين سطوح بايد داراي بازشوهايي كوچك باشند. در ارتباط با ديوارها و بام‌ها گزينه‌هاي 15 نشاندار گرديده است، يعني سقف‌ها در محدوده حاضر بايد سنگين و از مصالحي با زمان تأخير بيش از 8 ساعت انتخاب گردد. استقرار ساختمانها و جهت‌هاي بهينه آن نحوه استقرار ساختمانها بنا به نوع و تراكم و ابعاد آنها، محيط اطراف خود را تحت تأثير قرار مي‌دهد. فضاهاي احداث شده داراي اثرات متقابل بر ساختارهاي اطرافشان مي‌باشند و همچنين باعث تغيير دادن دامنه نوسانات و جريانهاي اقليمی‌كلان در حوزه خود مي‌گردند. جهت استقرار ساختمان يكي از مهم‌ترين عوامل شكل‌گيري يك ساختمان نيز مي‌باشد. جهت‌گيري ساختمان تحت تأثير عوامل مختلف فيزيكي و رواني قرار دارد. عوامل فيزيكي كه همان‌گونه که در بالا ذکر آن رفت عمدتاً به مسائل اقليمی‌و تأثير گرما، سرما، باد و گرد و غبار بستگي دارند و از عوامل رواني مؤثر مي‌توان به مسائل ديد و منظر و ساير مسائل محيطي همچون اشراف و محرميت در مجموعه‌ها اشاره نمود.همانطور که فصل‌هاي مختلف سال به دليل تغيير محور زمين نسبت به خورشيد از يکديگر متمايزند، جهت يک ساختمان نيز تحت تأثير مقدار انرژي خورشيدي تابيده به ديوارهاي آن در ساعت‌هاي مختلف قرار دارد. فليکس ماربوتين با محاسبه شدت تابش آفتاب در فصل‌ها و جهت‌هاي مختلف، نتايج زير را بدست آورده است براي ايجاد بهترين شرايط حرارتي در داخل ساختمان (هواي گرم در زمستان و هواي خنک در تابستان) بايد تنلي اصلي ساختمان رو به جنوب باشد. اگرچه نماهاي جنوب‌شرقي و جنوب‌غربي آفتاب را بطور يکنواخت‌تر دريافت مي‌کنند، ولي در تابستان گرم‌تر و در زمستان سردتر از نماي جنوبي مي‌شوند. ديوارهاي شرقي و غربي در تابستان گرم‌تر و در زمستان سردتر از ديوارهاي جنوبي، جنوب‌شرقي و جنوب‌غربي مي‌شوند. در تمامی‌نظريه‌هايي که در مورد ارتباط جهت ساختمان با تابش آفتاب ارائه شده، جهت جنوبي بهترين جهت براي ساختمان در اکثر اقليم‌ها اعلام شده است. البته بي‌ترديد اين جهت باعث دريافت بيشترين مقدار انرژي خورشيدي در زمستان و کمترين آن در تابستان مي‌شود، ولي در اين نظريه‌ها، تغيير دماي هوا در ساعت‌هاي مختلف روز و نياز به حرارت آفتاب هنگام صبح و عدم نياز به آن در بعد از ظهر و عصر مورد توجه نبوده و در انتخاب جهت ساختمان تأثيري نداشته است. در حاليکه چون دماي هوا و تابش آفتاب هر دو در شرايط حرارتي هواي داخل ساختمان تأثير دارند، براي استفاده مطلوب از نور خورشيد در ساختمان، لازم است هم تأثير حرارتي نور خورشيد و هم تأثير کلي از نظر تغيير دماي هواي داخلي نسبت به منطقه آسايش در نظر گرفته شود.‌از سوي ديگر، اهميت تابش آفتاب به نوع اقليم و فصلهاي مختلف آن بستگي دارد. در هواي سرد، حداکثر انرژي خورشيدي مورد نياز است و ساختمان بايد در جهتي قرار گيرد که بيشترين تابش آفتاب را دريافت نمايد. برعکس در هواي گرم، ساختمان بايد در جهتي قرار داده شود که شدت تابش آفتاب بر ديوارهاي آن به حداقل برسد و امکان نفوذ مستقيم پرتوهاي خورشيد به فضاهاي داخلي آن وجود نداشته باشد. با انطباق تصاوير بدست آمده، براي استقرار ساختمانها با توجه به عوامل اقليمی‌تابش خورشيد و باد، حالات و درجه اولويت‌هاي مختلف بدست مي‌آيد. استفاده از سايه‌بان در ساختمانها و فضاي باز موجب بهبود شرايط آسايش انساني مي‌گردد. در ارتفاع كم، سايه‌افكني توسط درختان و ساختمانها امكان‌پذير مي‌باشد. بنابراين محدوده استقرار ساختمانهاي كوتاه داراي دامنه بيشتري مي‌باشند. همچنين سايه‌افكني بر ساختماني بلند، پرهزينه مي‌باشد. لذا ساختمانهاي بلند مي‌بايست در محور بهينه انرژي تابشي استقرار يابند. سرعت جريان هوا در ارتفاع، بيشتر از نقاط نزديك به سطح زمين مي‌باشد. در ساختمانهاي بلند با پيش‌بيني پيشاني و يا سطح بادگير كوچك مي‌توان حداكثر استفاده را از جريان هوا نمود. استقرار ساختمانهاي تك واحدي در قطعات تفكيك شده تابعي از شبكه ارتباطي مي‌باشد كه در اراضي تخصيص يافته بدين منظور، شبكه دسترسي مي‌بايست در جهات عمود بر حالات قابل قبول استقرار، طرح‌ريزي گردند. براي تعيين مناسب‌ترين جهت ساختمان در عرضهاي جغرافيايي مختلف معمولاً از روش اولگي استفاده مي‌شود. در اين روش شاخصه‌هاي زير ثبت و بررسي شده‌اند - ميانگين شدت پرتوهاي مستقيم آفتاب که در طول يک سال و در مواقع سرد و گرم دريافت شده است. - کل شدت تابش روزانه آفتاب در روزهاي آفتابي در طول يک سال براي سه ماه سرد و سه ماه گرم. - شاخص ساعتي دماي هوا و شدت تابش آفتاب شامل نمودار دماي هوا و تأثير تابش آفتاب در اول فروردين. با استفاده از اين روش مناسب‌ترين جهت ساختمان براي چهار منطقه اقليمی‌متفاوت تعيين شده است که مي‌تواند در مناطقي با شرايط اقليمی‌مشابه نيز مورد استفاده قرار گيرد. نتيجه اين محاسبات و جهت‌هاي بدست آمده در تصوير شماره (51-1) بخوبي قابل ملاحظه است. با توجه به شرايط اقليمی‌محدوده طرح (در زمستان سرد و در تابستان معتدل)، موقعيت ساختمان مي‌بايست در جهتي باشد كه در زمستان بيشترين ميزان انرژي گرمايي را جذب كند و در تابستان نيز در حد امكان کمترين تابش انرژي خورشيدي را جذب نمايد، وليكن ارتباط اولويت در جذب انرژي خورشيد در فصل زمستان مي‌باشد و مي‌بايد جهت استقرار ساختمان در اين ارتباط تعيين گردد. با توجه به تصوير شماره 51-1؛ در ساختمان‌هاي كوتاه، جهت جنوبي، جنوب‌شرقي و شرقي پيشنهاد گرديده است. همانگونه كه در جداول مربوط به بخش باد، نشان داده شده است جهت بادهاي غالب در فصول گرم سال از سمت شرق مي‌باشد كه جهت‌گيري ساختمان بايد بگونه‌اي باشد كه تا حد ممكن اين باد را جذب كند. اگر ساختمان به سمت جنوب‌شرقي و شرق جهت‌گيري نمايد، اين جهت سبب جذب بيشتر بادهاي تابستاني مي‌شود . با بررسي تابش خورشيد و جهت وزش باد، بازه‌اي از 30 درجه به سمت جنوب‌شرقي تا 10 درجه به سمت جنوب‌غربي براي ساختمان در نظر گرفته مي‌شود. زاويه بهينه براي اقليم‌هاي سرد به ترتيب 45 درجه از جنوب به سمت جنوب‌شرقي و 20 درجه از جنوب به سمت جنوب‌غربي است، زاويه مياني اين زوايا 12 درجه است که به سبب اين که جهت بادهاي غالب تابستاني از سمت شرق مي‌باشد. جهت بهينه ساختمان در اين ناحيه 25 درجه از جنوب به سمت جنوب‌شرقي در ساختمان‌هاي كوتاه در جهت انطباق اقليمی‌پيشنهاد مي‌گردد. اين امر در تهيه طرح‌هاي تفصيلي و آماده‌سازي تا حد ممکن بايد رعايت گردد.