پاورپوینت عوامل ژنتیکی در بیماری های شایع، پلی ژنی و چند عاملی (pptx) 20 اسلاید
دسته بندی : پاورپوینت
نوع فایل : PowerPoint (.pptx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد اسلاید: 20 اسلاید
قسمتی از متن PowerPoint (.pptx) :
بنام خدا
عوامل ژنتیکی در بیماری های شایع، پلی ژنی و چند عاملی
تجمع خانوادگی بیماری بدون مطابقت با الگوهای توارث مندلی شامل تعدادی از شایع ترین بدشکلی های مادرزادی و بسیاری از بیماری های اکتسابی رایج
میزان بروز در خویشاوندان نزدیک افراد بیمار خیلی کمتر از میزان بروز در خویشاوندان افراد بیمار با موتاسیون تک ژنی
به دلیل نقش عوامل ژنتیکی و محیطی در ایجاد این بیماری ها توارث چند عاملی نشان می دهند
در بین بیماری ها در انتهای یک طیف بیماری ها با علت منحصرا ژنتیکی مانند دیستروفی عضلانی دوشن و در انتهای دیگر طیف بیمار یهای عفونی با علت کاملا محیطی، در بین این دوانتها بیماری های شایعی مانند دیابت ملیتوس، فشارخون بالا، بیماری عروق کرونر و بیماری های عروقی- مغزی، اسکیزوفرنی، سرطان های شایع و برخی دیگر از ناهنجاری های مادرزادی خاص قرار دارند که هر دو عامل محیطی و ژنتیکی در ایجاد آن نقش دارند.
شیوه های مطالعه استعداد ژنتیکی در بیمار ی های شایع
مطالعات خانوادگی و دو قلوها:
اگر فراوانی یک بیماری در خویشاوندان فرد مبتلا به آن بیماری نسبت به جمعیت عمومی بیشتر باشد، دلیلی بر وجود یک نوع استعداد ژنتیکی خاص می تواند باشد.
تجمع بیماری در یک خانواده دلیل قطعی وجود استعداد ژنتیکی در مورد بیماری نیست، زیرا افراد یک خانواده دارای محیط مشترک هستند. این مشکل را می توان با مقایسه فراوانی بیماری یا ناهنجاری مورد نظر بین دوقلوهای غیر یکسان یا دو زیگوتی(
DZ
) با دو قلوهای یکسان یا تک زیگوتی (
MZ
) حل کرد.
مطالعات دو قلوها
ابتلا یا عدم ابتلای هر دو عضو یک زوج دوقلو بیانگر همخوانی (
Concordance
) آنهاست.
ابتلای تنها یکی از اعضای دو قلو بیانگر عدم همخوانی (
Discordance
) آنهاست.
در صورتی که یک بیماری کاملا توسط عامل های محیطی ایجاد شود دو قلوهای
DZ
و
MZ
میزان همخوانی مشابهی دارند.
چنانچه یک بیماری کاملا ژنتیکی باشد هر دو عضو جفت دوقلوی
MZ
مبتلا خواهند بود و
DZ
متفاوت اند.
در مورد ویژگی های ژنتیکی باید انطباق بیشتری بین
MZ
ها نسبت به
DZ
ها وجود داشته باشد.
اما انطباق بیشتر در
MZ
ها نسبت به
DZ
ها اثبات کننده ی اثر ژنتیکی نمی باشد.
مطالعات دو قلوها
به نظر می رسد که دوقلوهای
MZ
جدا شده آزمایش ایده آلی برای مجزا کردن اثرات ژن های مشترک و محیط مشترک باشند اما به دلایلی نقش ناچیزی در تحقیقات ژنتیک داشته اند:
1- انجام هر مطالعه با تعداد محدودی از افراد خاص
2- گاهی جدایی کامل نبوده و توسط خویشاوندان قل های جدا از هم بزرگ شده اند
3- وجود یک سو گیری تحقیق ( دو قلوهای جدا شده ی مشابه بیشتر از متفاوت ها مورد توجه قرار می گیرند.)
4- مطالعه دوقلوهای جدا شده نمی تواند عوامل محیطی داخل رحمی و ژنتیک را از هم متمایز کند
مطالعات فرزند خواندگی: بهترین استاندارد برای متمایز ساختن فاکتورهای ژنتیکی و محیطی هستند.
مطالعات فرزند خواندگی
مطالعات فرزند خواندگی معیار طلایی جدا سازی عوامل ژنتیکی و محیطی است و دو روش مطالعه وجود دارد:
یافتن فرزند خوانده های بیمار و بررسی شیوع این بیماری در خانواده بیولوژیکی یا خانواده ای که فرزند را به فرزند خواندگی پذیرفته اند.
یافتن والدین بیولوژیکی بیمار و بررسی وضعیت سلامت فرزند خوانده در خانواده ای که او را به فرزند خواندگی قبول کرده اند.
اگر فراوانی بیماری در افراد پذیرفته شده همانند والدین پذیرنده آنها باشد، عامل های محیطی نقش مهم تری دارند.
اگر فراوانی بیماری در افراد پذیرفته شده همانند والدین زیستی آنها باشد، عامل های ژنتیکی نقش مهم تری دارند.
این مطالعات به دلیل مشکل بودن، فقط برای بیماری های روانی با توجه به بحث های ذات-تربیت- انجام شده اند.
مطالعه فرزند خواندگی در مورد اسکیزوفرنی نشان داد که احتمال خطر ابتلا در فرزندان را ژن ها افزایش دادند تا تاثیر محیطی یک والد فرزند پذیر اسکیزوفرنیک
مطالعات شناسایی ژن های مسبب اختلالات چند عاملی یا پیچیده
آنالیز پیوستگی : دنبال کردن توارث یک صفت بیماری و مناطقی از ژنوم از فردی به فردی دیگر در شجره نامه
همراهی یا همباشی یا وابستگی (
Association
): ارزیابی تغییر فراوانی در آلل ها یا هاپلوتایپ های خاص در افراد مبتلا در مقایسه با افراد شاهد در جمعیت
همراهی ژنوم کامل
دیابت
دیابت به شکل های تک ژنی و پلی ژنی بروز می کند.
شکل های تک ژنی:
دیابت با سن بروز بلوغ جوانان (
MODY
)
دیابت نوزادی
شکل های پلی ژنی:
دیابت شیرین تیپ 1 (
T1DM
)
دیابت شیرین تیپ 2 (
T2DM
)
دیابت به شکل ثانویه در انواعی از سندروم های ژنتیکی کمیاب و اختلالات غیر ژنتیکی رخ می دهد مانند: سندروم پرادر ویلی، سندروم باردت بیدل ، ستدروم ولفرام و آتاکسی فردریش
دیابت از نظر سبب شناسی ناهمگن است
MODY(Maturity-onset diabetes of the young)
الگوی وراثت: اتوزومی غالب
ژن های دخیل:
جهش گلوکوکیناز
ژن های رمز کننده فاکتورهای رونویسی لازم برای توسعه تکوین سلول بتا مانند:
فاکتور هسته ای هپاتوسیت 1 آلفا (
HNF1A
) ( رایج ترین)
فاکتور هسته ای هپاتوسیت 4 آلفا (
HNF4A
)
فاکتور هسته ای
هپاتوسیت 1 بتا
فاکتور پروموتر انسولین (
IPF1
)