پاورپوینت علوم و فنون ادبی استعاره (pptx) 23 اسلاید

دسته بندی : پاورپوینت

نوع فایل : PowerPoint (.pptx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد اسلاید: 23 اسلاید

قسمتی از متن PowerPoint (.pptx) :

درس نهم علوم و فنون ادبی (2) استعاره استعاره استعاره، کاربرد واژه ای به جای واژه ای دیگر به دلیل شباهت در ویژگی یا صفتی مشترک است. به عبارت دیگر اگر یکی از دو طرف تشبیه (مشبّه یا مشبّهٌ به) را برگزینیم و طرف دیگر تشبیه را قصد کنیم، استعاره پدید آمده است. با کاروان حلّه برفتم ز سیستان با حلّه تنیده ز دل بافته ز جان در مصراع اوّل حله در معنای حقیقی (جامه حریر) به کار رفته و در مصراع دوم آن را به قرینه‌های تنیده ز دل و بافته ز جان در معنای غیرحقیقی (شعر) به کار برده است. دلیل آن هم شباهت این دو از نظر لطافت و نرمی جامه حریر و شعر بوده است. از سویی دیگر می‌توان گفت شاعر، شعر را در لطافت و نرمی به حلهّ تشبیه کرده و مشبّه (شعر) را حذف نموده، مشبّهٌ به (حلّه) را به جای آن آورده است. در مثال: آتش است این بانگ نای و نیست باد هر که این آتش ندارد، نیست باد در مصراع نخست، شاعر دو رکن اصلی تشبیه را ذکر کرده؛ اما در مصراع دوم مشبّه به را آورده است که از آن پی به مشبّه می‌بریم. باز امشب ای ستاره تابان، نیامدی باز ای سپیده شب هجران، نیامدی محبوب شاعر (مشبّه) حذف شده و ستاره تابان سپیده شب هجران (مشبّهٌ به) به جای آن آمده است. در مثال‌های زیر نیز این کاربرد مجازی و عاریت گرفتن واژه ای به جای واژه دیگر را می‌بینیم شب را به بوستان با یکی از دوستان اتفّاق مبیت افتاد؛ موضعی خوش و خرّم و درختان درهم؛ گفتی که خرده مینا بر خاکش ریخته و عقد ثریا از تاکش درآویخته. گل ها و سبزه‌های رنگارنگ (مشبّه) حذف شده و به جای آن خرده مینا آمده است. همچنین خوشه انگور (مشبّه) حذف شده و به جای آن عقد ثریا آمده است. برای ساده تر شدن سخن، روند رسیدن از تشبیه و ارکان چهارگانه آن به استعاره را می‌توان چنین نشان داد: با تبدیل چهار رکن (تشبیه گسترده) به دو رکن (تشبیه فشرده) و باز تبدیل دو رکن به یک رکن (استعاره) ، زیبایی سخن بیشتر می‌شود و کلام رساتر و هنری تر می‌گردد. تشبیه استعاره آشکار (مصرحه) استعاره پنهان (مکنیه) اگر از چهار رکن تشبیه، دو رکن (مشبّه و مشبّهٌ به) باقی بماند، آرایه تشبیه را داریم. اگر از دو رکن تشبیه فقط مشبّهٌ به باقی بماند، به آن استعاره آشکار (مصرحه) می‌گویند. اگر مشبّه، به همراه لوازم یا ویژگی‌های مشبّهٌ به بیاید، استعاره پنهان (مکنیه) می‌گویند. گفتا که مرو به غربت و می‌بارید از نرگس تر، به لاله بر مروارید در بیت بالا واژه‌های «نرگس» «لاله» و «مروارید» در معنای اصلی خود به کار نرفته اند؛ بلکه به ترتیب استعاره آشکار از چشم چهره زیبا و اشک هستند. به این نمونه دقّت کنید: باغ سلام می‌کند، سرو قیام می‌کند سبزه پیاده می‌رود، غنچه سوار می‌رسد شخصیت انسانی داده است، زیرا سلام می‌کند و سرو مانند انسان ، «باغ» در این بیت شاعر به قیام می‌کند و سبزه و غنچه نیز رفتار انسانی دارند.