پاورپوینت سستودها (pptx) 34 اسلاید
دسته بندی : پاورپوینت
نوع فایل : PowerPoint (.pptx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد اسلاید: 34 اسلاید
قسمتی از متن PowerPoint (.pptx) :
بسم الله الرحمن الرحيم
سستودها
برگرفته از سستوس یونانی به معنی کمربند
كرمهاي نواري شكل كه بدنشان در جهت dorsoventral پهن شده است و داراي يك بدن روباني يا نواري شكلند. رنگ طبيعي آنها غالباً سفيد مايل به كرم است در بعضي گونهها قهوهاي كم رنگ تا پررنگ داريم. اندازة آنها از چند mm تا بيش از m 20ميرسد. بدن هر سستود سه قسمت دارد :1) سر (head) و اختصاصاً به نام Scolex ميگويند.2) گردن neck3) تنه يا Strobila كه از بندها يا سگمنتها يا Proglottids تشكيل شده است
سستودها به زير گروه ها و راسته هاي متعددي تقسيم مي شوند كه همه آنها انگلي نيستند و لذا بررسي همه اعضاي اين گروه در اين قسمت نمي گنجد اما به طور كلي دو راسته مشهور اين گروه : 1- راسته سيكلوفيليده 2- راسته پسودوفيليده
سر: یا اسكولكس بیشتر وظیفه آن چسباندن دائم یا موقت کرم به جدار محل زندگی و جابجایی آن است. لذا گاهی به آن گیره (Holdfast)هم اطلاق می گردد. بسته به نوع كرمها ممكن است كروي، دوكي يا كشيده باشد در گروهي از سستودها بنام Cyclophylidea سر معمولاً كروي است در صورتيكه در گروه Pseudophylidea سر دوكي يا كشيده است. بر روي اسكولكس ضمائم مختلف ديده ميشود معمولاً در Cyclophylidea چهار عدد اندام مكنده يا بادكش روي آن ديده ميشود مثل بادكش ترماتودها كه از جنس عضلات حلقوي اسفنگتري شكل تشكيل شده است و وسيله اتصالي كرم به بدن ميزبان است. اين اندامهاي مكنده بطور منظم با فواصل يكسان در محيط يا پيرامون اسكولكس حضور دارند. در Pseudophylidea بادكشها تغيير شكل داده و به اندام Bothridia يا Bothria نام ميگيرند كه بر خلاف بادكشها كشيده هستند و مانند اسكولكس دوكي شكل هستند.بوتريا : شیارهای کم عمق مکنده با ساختمان عضلانی ضعیف در صورتيكه Bothridia برگی شکل با کناره های باریک و ساختمان عضلاني قويتري دارند.برروي اسكولكس در گروهي از سستودها خصوصاً در Cyclophylidea يك عضو ديگري است بنام خرطوم يا Rostellum كه از فواصل بادكشها بيرون ميآيد و روي خرطوم يك يا دو و يا چند رديف خار يا قلاب Hoock ديده ميشود. در صورتيكه سستودها داراي خرطوم و خار باشند اين گروه را تحت عنوان سستودهاي مسلح يا خاردار Armed Tape Worm مينامند.در غير اينصورت به اينها سستودهاي غير مسلح Non Armed Tape Worm ميگويند. تعداد خارها يك وسيلة تشخيصي در تعيين گونه سستودها ميباشد.دستگاه عصبي مركزي غالب سستودها در ناحيه اسكولكس متمركز است.
گردن : قسمت كوتاه يا باريكي است كه باعث اتصال اسكولكس به بندهاي كرم ميشود. گردن در اصل يك واحد زايا يا رويشي است كه مانند ريشة درخت بندها را توليد ميكند. گردن ارزش تشخيص ندارد ولي اسكولكس و بندها در تشخيص مهمند.بندها : در بدن هر سستود بالغ سه نوع بند قابل تشخيص است :1) بندهاي نارس يا نابالغ Im-mature proglotids2) بندهاي رسيده يا بالغ mature proglotids3) بندهاي بارور Gravid proglotidsديوارة خارجي بدن سستودها از يك نوع بافت مخصوص بنام تگومنت ساخته شده است كه اتصالهاي gap junction دارند . به هنگام مطالعه با ميكروسكوپ الكتروني يكسري برجستگي هاي ريز بنام ميكرو تريكس روي تگومنت قابل تشخيص است. که کار اصلی آنها افزایش سطح جذب است. به مجموعه تكراري بندها در سستودها اصطلاحاً يك استروبيلا strobila مي گويند.
نکته : سطح میکروتریکس از لایه ای موکوپلی ساکاریدی و گلیکوپروتئینی به نام گلیکوکالیکس پوشیده شده است.
دستگاه عصبي سستودها : شامل يكسري عقده هاي عصبي است كه بصورت متمركز در قسمت اسكولكس اينها ديده ميشود. از اين عقدهاي عصبي يكسري رشتههاي عصبي در امتداد بدن سستودها بصورت انشعابات پشتي، شكمي و جانبي ديده ميشود كه باعث عصب كشي به اندامهاي كرم ميشود. عمدهترين واسطههاي عصبي شامل استيلكولين، سروتونين، دوپامين، آدرنالين و ... است.سيستم ترشحي يا دفعي : مانند ترماتودها از واحدهاي سازندة سلولهاي شعلهاي Flame cell ساخته شده است. كه از اين سلولها مجاري ترشحي منشاء ميگيرند و بصورت مجراي Lateral يا جانبي در سطح پشتي و شكمي در طول بدن سستود كشيده شده است. اين مجاري در بند آخر بدن كرم ايجاد يك مثانة ترشحي (cyst) را ميكند كه توسط يك سوراخ ترشحي، ترشحات را بيرون ميريزد.
دستگاه توليد مثل : به جزء جنس دياكوستوس ساير سستدها هرمافروديت هستند. تمامي بندهاي بالغ داراي هر دو سيستم تناسلي نر و ماده هستند.
چند نکته در مورد بندها و تولید مثل
معمولاً ابتدا دستگاه تناسلی نر به وجود می آید، به طوری که در بندهای پیشین (نزدیک سر کرم )تنها دستگاه تناسلی نر موجود است و در بندهای بعدی هر دو دستگاه رشد کافی کرده اند و در بندهای آخر معمولاً قسمت بیشتر بند از شاخه های رحم که حاوی تعداد زیادی تخم کرم است ، تشکیل یافته است.
دستگاه تناسلی نر از بیضه ها شروع می گردد که عموماً در قسمت پسین بندها واقع شده اند و تعداد آنها متغییر است هر چقدر تعداد بیضه ها بیشتر باشد اندازه آنها کوچکتر خواهد بود.
تذکر : درست است که دراکثر گونه های کرمهای سستود تعداد بیضه ها زیاد و اندازه آنها کوچک است اما در مواردی هم مانند هیمنولیپس تعداد آن کم و اندازه آنها بزرگ است.
چند نکته در مورد بندها و تولید مثل
با توجه به اینکه خیلی از موارد ما به جای کرم کامل بند و یا بندهایی را مشاهده می کنیم می توانیم از مورفولوژی این بندها جهت تشخیص بهتر استفاده کنیم
برای نمونه جای سوراخ تناسلی در هر گونه از سستودها منحصر به فرد است. مثلاً در نوع بوتریوسفالوس لاتوس در سطح شکمی و در هیمنولیپس نانا در یک طرف کناره تمام بندها ، در تنیا در یکی از طرفین بندها و در نوع دیپلیدوم به طور زوج در هر بند به خارج راه می یابد.
زهدان حیوان معمولا از یک مجرای اصلی در وسط تشکیل یافته که به آن انشعابات عرضی وارد می شود.تعداد وشکل این انشعابات از وسایل تشخیص انواع مختلف است در برخی از انواع زهدان به شکل مجرایی به هم پیچیده دیده می شود.تخم پس از خروج از تخمدان معمولا در مجرای تخمدان در مجاورت اووتیپ گشنیده می شود و سپس تخم ها به داخل اووتیپ رفته و در آنجا ترشحات ویتلوژن پوست تخم را ایجاد می کند ودر داخل تخم قبل از خروج از زهدان معمولا جنین تشکیل می شود.
چند نکته در مورد بندها و تولید مثل
بایستی توجه نمود که خطرات متعددی بر سر راه استقرار هر انگلی در بدن میزبان است که سستودها هم از این امر مستثنی نیستند اما این کرمها با استفاده از اعضای تولید مثل با رشد فراوان خود بر این خطرات غلبه می کنند. هرمافرودیت بودن و خود باروری (self fertilization) تضمین کننده باروری است که در صورت وجود چند کرم ، باروری متقاطع(cross fertilization) هم می تواند رخ دهد. معمولا بندهای اولی و جوان با بندهای پیشین و پیرتر جفت گیری می کنند. تولید مثل غیر جنسی در میزبان واسط ( مانند اکینوکوکوس ) بر تعداد نسلهای آینده می افزاید.
اما این امر مستلزم جذب میزان کافی پروتئین و کربوهیدرات از میزبان است. پروتئینها به وضوح و به مقدار فراوان از مخاط روده میزبان به دست می آیند ولی بخش اعظم کربوهیدرات از محتویات روده جذب می شوند. بنابراین ، کرمهای نواری به کاهش نسبی کربوهیدراتها در رژیم غذایی میزبان حساس هستند. لذا گرسنگی میزبان و فقدان ویتامین B کمپلکس در رژیم غذایی میزبان ، تعداد کرم را کاهش داده و منجر به تاخیر در رشد و کاهش تولید تخم می گردد.