پاورپوینت درس دوازدهم فرهنگ و هنر در عصر مغول-تیموری (pptx) 11 اسلاید
دسته بندی : پاورپوینت
نوع فایل : PowerPoint (.pptx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد اسلاید: 11 اسلاید
قسمتی از متن PowerPoint (.pptx) :
به نام خدا درس دوازدهم فرهنگ و هنر در عصر مغول-تیموری
دوران فرمانروایی مغولان و تیموریان اگرچه با جنگ، کشتار و ویرانگری آغاز شد و ضربۀ شدیدی بر جامعه، اقتصاد و فرهنگ ایران وارد آورد، اما جامعۀ ایرانی بر این تلاطم سیاسی و نظامی غلبه کرد و حیات فکری، فرهنگی و هنری خود را تداوم بخشید
گروش مغولان به اسلام: مغولان در آغاز پیرو آیینی ساده موسوم به شَمَنی بودند که زیر نظرروحانیانی با عنوان شَمَن اداره می شد
پیروان این آیین،مجموعه ای از مظاهر طبیعت را می پرستیدند و هر چند به خدای بزرگ اعتقاد داشتند اما خدا پرستی آنان ناقص بود.
مغولان نسبت به مسایل دینی چندان تعصبی نداشتندو با پیروان آیین(دین)های دیگر با ملایمت رفتار می کردند
این مدارای اعتقادی (تسامح و تساهل)، هر چند از روی آگاهی نبود و بیشتر متأثر از شرایط زندگی آنها بود، اما در پذیرش دین های مختلف از سوی فرمانروایان و بزرگان مغولی تأثیر بسزایی داشت.
تسامح و تساهل دینی مغولان باعث شد که پیروان دین های گوناگون در میان آنان به تبلیغ دین خود بپردازند. بزرگان ایرانی، شامل دیوان سالاران، عالمان و مشایخ صوفی به خوبی از این موقعیت برای مسلمان کردن ایلخانان و امیران مغول بهره بردند.
در دوران پس از هجوم مغول به ایران، پیروان مذاهب و فرق اسلامی به خصوص اهل تسنن، شیعیان و صوفیان، اختلاف و رقابت گذشته خود را کنار گذاشتند و متحد و یکدل برای مسلمان شدن مغول ها تلاش کردند اسلام آوردن مغولان، یکی از رویدادهای مهم دوره ایلخانان بودزیرا در نتیجه هم نوایی دین و دولت و برتری شریعت اسلامی ٔ بر یاسای چنگیزی، حکومت ایلخانی ماهیت ایرانی ــ اسلامی یافت و موجب شد که مردم نسبت به آن احساس بیگانگی کمتری بکنند. با مسلمان شدن مغول ها،نفوذ و قدرت ایرانیان در دربار ایلخانان و اداره حکومت بیش از پیش افزایش یافتو زمینه برای بازسازی ایران و انجام اصلاحاتی در امور سیاسی اقتصادی،اجتماعی، و فرهنگی فراهم آمد. در دوره ی ایلخانان به ویژه به دنبال کوشش های علمی و فرهنگی خواجه نصیر الدین توسی،تشییع در ایران گسترش یافت. در آن زمان،نفوذ مذهب شیعه به حدی رسید که ایلخانان اُلجایتو،پسر و جانشین غازان به این مذهب گروید.
ویژگی عصرمغول_تیموری:
تیمور و جانشینان او مسلمان بودند.
اصحاب دین را مورد احترام قرار میدادند.
مدارس،مساجد و خانقاه های بسیاری ساخته شد.
پیرو مذهب تسنن بودند.
شیعیان و صوفیان با محدودیت و سخت گیری خاصی مواجه نبودند و آزادانه فعالیت می کردند
اتحاد و زندگی مسالمت آمیز پیروان مذاهب و فرق اسلامی و معتقدان به دین های دیگر
گسترش تصوف(در دوران ایلخانان و تیموریان):
هجوم ویرانگر و وحشت انگیز مغول به ایران و نگرانی و ناامیدی که در جامعه ایجاد کرد نقش موثری در روی آوردن مردم به تصوف و رفتن به درون خانقاه ها داشت از این رو، در عصر ایلخانانو تیموریان طریقت های صوفیانه بزرگی همچون صفویه،نعمت اللهیه،حروفیه،نوربخشیه،نقشبندیه،مشعشعیه،و...ظهور کردندو یا فعالیت های خود را گسترش بخشیدند.
کثرت پیروان و مریدان طریقت های صوفیانه
افزایش نفوذ و موقعیت اجتماعی رهبران و مشایخ آن طریقت ها شد.
فرمانروایان و مقام های سیاسی و نظامی نیز مشایخ صوفی را مورد تکریم و احترام قرار می دادند
اموال املاک فراوانی که نذر و وقف خانقاه ها شد،تمکن مالی و قدرت اقتصادی مناسبی برای رهبران طریقت های صوفی پدید آورد.
هنر و معماری :
قلمرو پهناوری که مغول ها در بخش وسیعی از آسیا از چین تا دریای مدیترانه فتح کردند،دارای پیشینه فرهنگی و هنری عظیم و پیشرفته ای بود
فتوحات مغول، تجارب و سنت های هنری و هنرمندان سرزمین های فتح شده با یکدیگر پیوند خوردند و زمینه ٔ پیشرفته ای بود و زمینه مناسبی برای شکوفایی هنر در دوران ایلخانان و تیموریان فراهم شد
پیدایش مراکز بزرگ فرهنگی و هنری در شهرهای مختلف به خصوص مراغه، تبریز، شیراز، هرات و سمرقند و تأسیس کتابخانه های عظیم در این شهرها، تأثیر ژرفی بر رونق فرهنگ و هنر در این دوران نهاد.
1_نگار گری و خوشنویسی:
هنر نگارگری و نقاشی در عصر ایلخانی و تیموری رونق و رشد بسزایی داشت.
در عصر ایلخانان، هنر نگارگری که تلفیقی از سنت های نقاشی ایرانی و چینی بود، بیشتر در کتاب آرایی و مصور ساختن کتاب های تاریخی و متون ادبی و نیز کتاب های پزشکی، جانورشناسی و نجوم جلوه گر است.
ایلخانان مغول از مشوقان پدید آوردن شاهنامه های مصور به شمار می روندنمونه باقی مانده آن ،شاهنامهمشهور به دموت است
هنر نگارگری در روزگار جانشینان تیمور چون شاهرخ و نوادگانش بایسنقر میرزا، در سراسر ایران به ویژه خراسان گسترش شگفت انگیزیافت.
در این دوره، مصور کردن کتاب های گوناگون از نجوم گرفته تا شاهنامه و دیوان های شعر به لحاظ کمّی و کیفی افزایش پیدا کرد و کتاب هایی با قطع بزرگ پدید آمد.
کیفیت خوب فراوانی کاغذ و مواد نگارگری از قبیل رنگ و طلا در پدید آمدن کتاب های مصور به هنرمندان کمک زیادی کرد.
فاخرترین نمونه شاهنامه مصور شده در عصر تیموری، شاهنامۀ بایسنقری است ٔشاهنامه که به دستور شاهزاده بایسنقر، پسر شاهرخ که سیاستمداری هنرمند و هنرپرور بود، خوشنویسی و مصور شد.
شهر هرات در زمان شاهرخ تیموری و جانشینانش، به خاطر داشتن ثروت هنگفت، کتابخانه های بزرگ و هنرمندان نامدار، به یکی از کانون های بزرگ علمی، فرهنگی و هنری جهان اسلام تبدیل شد.
علاوه بر سلاطین و شاهزادگان تیموری که به هنر و هنرمندان توجه ، زیادی داشتند، برخی از وزیران آنان از جمله امیرعلیشیر نوایی شاعر و وزیر سلطان حسین میرزا بایقرا نیز پشتیبان و مشوق جدی هنر و هنرمندان بودند.
ده ها هنرمند شامل نگارگر، خوشنویس، تذهیب کار، جلدساز و جز آن در شهر هرات مشغول هنرنمایی بودند. نامورترین نقاشان عصر تیموری کمال الدین بهزاد بود که آثار و مکتب نگارگری او سرآغاز دگرگونی عظیمی در نقاشی به شمار می آید.
2_معماری:
هجوم ویرانگر چنگیزخان مغول به ایران که با ویرانی شهرها و نابودی بسیاری از آثار فرهنگی و هنری همراه بود، برای مدتی فعالیت های معماری را متوقف و یا کند کرد؛ اما دیری نپایید که جانشینان او تحت تأثیر فرهنگ و هنر ایرانی ــ اسلامی و با راهنمایی و تشویق فرهیختگان ایرانی به هنر و معماری تمایل نشان دادند و به بازسازی ویرانی ها، برپا ساختن شهرها و پدید آوردن آثار هنری پرداختند.
تیمور نیز گرچه در کشتار مردم دست کمی از مغولان نداشت،اما در ویرانگری به پای آنان نمی رسید. او با گرد آوردن هنرمندان ومعماران بزرگ سرزمین های فتح شده در سمرقند، به عمران ٔو آبادانی پایتخت خود همت گماشت.
معماری ایرانی در دوره جانشینان تیمور به ویژه در عصر شاهرخ و همسرش گوهرشاد بیگم به عظمت و شکوفایی کم نظیری دست یافت. سرشناس ترین معماران این دوره، قوام الدین و غیاث الدین شیرازی و محمدبن محمود اصفهانی بودند که استادانی بی همتا در فنون معماری به شمار می روند.
فنون و شیوه های معماری در عصر ایلخانان و تیموریان با توسعه دانش و خلاقیت معماران زبردست ایرانی پیشرفت چشمگیری کرد. ویژگی مهم معماری این دوره، ایجاد بناهای عظیم، ساختن گنبدها، طاق ها، ایوان ها و مناره های بلند و تزیین ساختمان ها با گچ بری و کاشی کاری به شیوه های گوناگون بود.
در این دوره همچنین از ترکیب آجر و کاشی نیز برای تزیین و زیباسازی بناها استفاده می شد.