پاورپوینت اصول سیتوژنتیک بالینی (pptx) 52 اسلاید
دسته بندی : پاورپوینت
نوع فایل : PowerPoint (.pptx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد اسلاید: 52 اسلاید
قسمتی از متن PowerPoint (.pptx) :
بسم الله الرحمن الرحيم
اصول سیتوژنتیک بالینی
اصول سیتوژنتیک بالینی
تعریف:
سیتوژنتیک بالینی مطالعه کروموزومها، ساختمان آنها و وراثت آنها جهت کاربرد در ژنتیک پزشکی است.
شیوع اختلالات کروموزومی:
اختلالات کروموزومی دسته عمده ای از بیماریهای ژنتیکی را تشکیل داده و نقش مهمی در پاتوژنز بدخیمی بازی میکنند. ناهنجاریهای کروموزومی مسئول بیش از 100 سندرم قابل تشخیص هستند که در مجموع شایعتر از اختلالات تک ژنی مندلی میباشند. اختلالات سیتوژنتیک در تقریباً 0.7% تمام تولدهای زنده و 2% حاملگیهای زنان 35 سال به بالا که تستهای پره‌ناتال انجام داده‌اند و نیز در 50% تمام سقطهای خودبخودی سه ماهه اول بارداری وجود دارند.
آماده سازی نمونه برای مطالعات سیتوژنتیک
1- برای انجام آنالیز کروموزومی بهترین و در دسترس‌ترین سلولها گلبولهای سفید خون خصوصاً لنفوسیتهای T هستند.
2- از خون محیطی مخلوط با هپارین، گلبولهای سفید جدا شده، در محیط مناسب کشت میگردند.
3- بعد از چند روز سلولهای در حال تقسیم با استفاده از مواد شیمیایی مثل کلشی سین (Colchicine) که دوکهای میتوزی را پاره میکنند در مرحله متافاز متوقف شده و سپس تحت تاثیر محلول هیپوتونیک قرار میگیرند تا کروموزومها آزاد شوند.
4- گسترش کروموزومی روی لام تهیه و ثابت شده و رنگ آمیزی میگردد. سلولهای جنینی بدست آمده از مایع آمنیون یا بیوپسی ویلی کوریونها را نیز میتوان به همین ترتیب برای مطالعات کروموزومی کشت داد.
موارد کاربرد آنالیز کروموزومی
1- مسائل رشد و نمو اولیه ( مثل نارسایی در رشد، تاخیر در نمو، صورت دیس مورفیک، کوتاهی قد، دستگاه ژنیتال مبهم و عقب ماندگی ذهنی)
2- جنین مرده بدنیا آمده و مرگ نوزادان (زیرا بروز ناهنجاریهای کروموزومی در میان بچه های مرده بدنیا آمده حدود 10% است در حالیکه در نوزادان زنده حدود 0.7% میباشد)
3- مسائل باروری (مثل آمنوره، ناباروری و سقطهای مکرر)
4- تاریخچه فامیلی (وجود ناهنجاریهای کروموزومی در بستگان درجه اول)
5- نئوپلازی (تمام سرطانها با یک یا چند ناهنجاری کروموزومی همراهند)
6- زنان باردار بالای 35 سال
روشهای رنگ‌آمیزی کروموزومی
1- روش نواری G (G banding)
معمولترین روش مورد استفاده در آزمایشگاههاست. کروموزومها با گیمسا رنگ میشوند.
2- روش نواری Q (Q banding)
کروموزومها با کیناکرین موستارد رنگ شده و در زیر میکروسکوپ فلورسانس بررسی میشوند. نوارهای روشن و تيره Q تقريباً معادل نوارهای روشن و تیره G است.
3- روش نواری R (R banding)
کروموزومها قبل از رنگ‌آمیزی تحت تاثیر حرارت قرار میگیرند. در اين روش نوارهاي روشن و تيره برعكس نوارهاي G و Q است به همين دليل Reverse خوانده مي‌شود. این روش خصوصاً برای نواحی که بوسیله دو روش قبلی ضعیف رنگ شده‌اند خصوصاً نواحي ديستال كروموزوم مناسب میباشد.
4- روش نواری C (C banding)
این روش بطور اختصاصی ناحیه سانترومر و دیگر نواحی دارای تشکیلات هتروکروماتین را رنگ می‌کند. هتروکروماتین نوعی از کروماتین است که بدلیل متراکم باقی ماندن در مرحله اینترفاز رنگ تیره بخود می‌گیرد.
5- روش نواری پرومتافازی (رنگ آمیزی با قدرت تفکیک بالا)
رنگ آمیزی G banding یا R banding در مرحله پرومتافاز یا پروفاز است. با این روش کروموزومها تا 800 باند را نشان می‌دهند درحالی‌که رنگ‌آمیزی استاندارد متافازی تا حدود 450 نوار را در حالت هاپلوئید نشان می‌دهد.
استفاده از تکنیک FISH در سیتوژنتیک (Fluorescent In Situ Hybridization)
1- توسعه تکنیکهای FISH برای سنجش حضور یا عدم حضور یک توالی خاص، یک ناحیه کروموزومی و یا تعداد غیرطبیعی کروموزومها، انقلابی در سیتوژنتیک بالینی بوجود آورده است.
2- پروبهای DNA ماهواره خصوصاً خانواده آلفا ماهواره تکرارهای سانترومری برای تعیین تعداد کپی‌های یک کروموزوم خاص فوق العاده سودمندند. از این روش برای تشخیص سریع و بدون نیاز به کشت آنیوپلوئیدی‌های کروموزومی استفاده می‌شود.
3- تکنیک FISH با کاربرد چند رنگ برای تشخیص حذفها، مضاعف شدنها و یا نوترکیبی ها استفاده می‌شود. با روشهای اختصاصی حتی میتوان 24 رنگ مختلف را بطور همزمان در کاریوتایپینگ طیفی یا SKY (Spectral Karyotyping) مورد استفاده قرار داد.